De Nederlandse 2023 verkiezingen

Wat u moet weten over de verkiezingen in Nederland op 22 november.

Nederlandse 2023 verkiezingen – De Nederlanders zullen woensdag stemmen om een ​​nieuw parlement te kiezen in een spannende verkiezing waarbij drie grote groeperingen strijden om de volgende premier.

Na dertien jaar als leider van Nederland verlaat Mark Rutte Den Haag nadat zijn vierde kabinet afgelopen zomer aftrad vanwege een migratieruzie. 

Dilan Yesilgöz, Rutte’s opvolger als voorzitter van de conservatief-liberale Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), loopt voorop – en een overwinning zou haar de eerste vrouw maken die premier van Nederland wordt. Maar ze ligt nek-aan-nek in de peilingen met centrist Pieter Omtzigt , die een golf van populariteit beleeft nadat hij nog maar drie maanden geleden een partij begon.

Dit is wat u moet weten:

Wie is er in de running?

Ook al zijn de laatste Nederlandse verkiezingen nog maar twee jaar geleden, veel van de kanshebbers zijn nieuw, waaronder de twee koplopers.

Yeilgöz werd de nieuwe leider van de VVD na de aankondiging van Rutte in juli dat hij de Nederlandse politiek zou verlaten. Hoewel ze een dochter is van Koerdisch-Turkse vluchtelingen, heeft ze een harde lijn aangenomen op het gebied van immigratie en heeft ze beloofd een asielsysteem met twee niveaus in te voeren. 

Omtzigt is met zijn jonge New Social Contract (NSC)-partij naar voren gekomen als verkiezingsfavoriet in de peilingen , maar het is tot nu toe onduidelijk of hij premier wil worden. Zijn kritiek op slecht bestuur en grove overheidsfraude, zoals het kinderbijslagschandaal van 2021, heeft hem een ​​messiaanse status opgeleverd die zijn tegenstanders moeilijk konden betwisten. 

Frans Timmermans verliet zijn baan als EU-klimaatcommissaris om leiding te geven aan de gezamenlijke campagne van de Partijen van de Arbeid en Groen . Timmermans, de enige linkse kandidaat die hoog in de peilingen scoort, roept op tot een nieuw toptarief voor de inkomstenbelasting en een reductie van de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen met 65 procent in 2030 – boven de EU-doelstelling van 55 procent.

Geert Wilders is met 25 jaar ervaring het langstzittende parlementslid, maar zijn anti-islam-, anti-EU-partij heeft nooit in de regering gezeten. Hij heeft aangegeven bereid te zijn de anti-islamretoriek af te zwakken om deel uit te maken van de volgende coalitie; zijn partij staat momenteel vierde in de peilingen, achter de Groen-Labour-alliantie. 

Caroline van der Plas werd in maart een medialieveling toen haar rechts-populistische BBB Farmer-Citizen Movement naar de overwinning stormde bij de provinciale verkiezingen en de grootste partij in de Eerste Kamer van het Nederlandse parlement werd. Dat momentum is verdwenen en de partij staat momenteel op de vijfde plaats.

In totaal doen er 26 partijen mee aan de verkiezingen, maar naar verwachting zullen er slechts 17 een zetel winnen. 

Waar u op moet letten

In Nederland is het uiteindelijk altijd een getallenspel. 

Geen van de grote partijen haalt meer dan 20 procent; een nieuwe coalitie zal daarom waarschijnlijk uit minimaal drie en misschien zelfs meer partijen bestaan. Dat betekent ook dat partijen al in gesprek zijn over mogelijke formaties. 

In tegenstelling tot haar voorganger heeft VVD-voorzitter Yoshigöz een samenwerking met Wilders niet uitgesloten, wat zou kunnen resulteren in een coalitie bestaande uit vier centrum- en rechtse partijen, waaronder de BBB en de NSC. Maar Omtzigt heeft benadrukt dat hij niet openstaat voor samenwerking met Wilders, omdat “je als partij alleen een regering kunt vormen die vasthoudt aan klassieke grondrechten.” Wilders pleit al langer voor een verbod op moskeeën, op de Koran en op islamitische scholen. 

Dat laat de mogelijkheid open van een minderheidsregering, waarin de VVD, NSC of BBB de steun zouden krijgen van Wilders partij. Yeilgöz heeft echter gezegd dat ze weinig interesse heeft in het leiden van een minderheidskabinet als haar partij het grootste deel van de stemmen wint.

Een centrumrechtse regering zou voor Timmermans een grote teleurstelling zijn. Het hoofd van de Green Deal had geflirt met een potentiële coalitie, waaronder de NSC, en ging zelfs zo ver dat hij de deadline van het land in 2030 in twijfel trok om de stikstofuitstoot te halveren – een belangrijk punt in het verkiezingsprogramma van de alliantie.

Afgezien van de speculaties kunnen de peilingen nog steeds sterk veranderen. Een aanzienlijk deel van de kiezers beslist de afgelopen dagen op welke partij ze gaan stemmen. Een slotdebat of een onverwachte gebeurtenis kan dus nog steeds voor onrust zorgen. 

Hoe werkt het allemaal?

Het parlement telt 150 parlementsleden die elke vier jaar worden gekozen, of eerder als de regering instort (wat nogal vaak gebeurt). 

Stemmen in Nederland vindt plaats op basis van evenredige vertegenwoordiging, wat betekent dat alle uitgebrachte stemmen op een kandidaat meetellen als stemmen voor de partij van de kandidaat. Anders dan Groot-Brittannië en Duitsland is Nederland niet verdeeld in kiesdistricten, waarbij de kiezers kiezen wie hen in hun specifieke kiesdistrict zal vertegenwoordigen. In plaats daarvan is er één nationaal kiesdistrict, waarbij de zetels worden toegewezen in verhouding tot het totale nationale aantal stemmen.

Er bestaat geen vaste kiesdrempel voor vertegenwoordiging, zoals bijvoorbeeld in Italië het geval is, waar partijen minimaal 3 procent van de stemmen moeten behalen om een ​​zetel in het parlement te bemachtigen. In plaats daarvan wordt het totale aantal geldig uitgebrachte stemmen bij de verkiezingen gedeeld door 150, om een ​​quotum aan stemmen te verkrijgen dat nodig is om één zetel veilig te stellen.

Bij de laatste verkiezingen bedroeg dat quotum bijna 70.000 – wat betekent dat als een partij bijvoorbeeld 700.000 stemmen won, deze 10 zetels kreeg. Partijen zullen soms hun overtollige stemmen (dat wil zeggen de restjes die niet optellen tot een ander quotum) overdragen aan een andere partij, zodat deze een extra zetel kan winnen.

Kamerleden worden gekozen op basis van hun plaatsing op de kandidatenlijst van hun partij. Als een politicus die lager op de lijst staat echter veel ‘voorkeurs’-stembiljetten krijgt die kiezers mogen uitbrengen om hun favoriete kandidaat aan te duiden, kunnen ze hoger op de lijst komen om een ​​zetel in het parlement te bemachtigen door een minder ‘voorkeurskandidaat’ eruit te duwen. kandidaat.

Wanneer zullen we de resultaten weten?

Op de verkiezingsavond, en waarschijnlijk niet laat. Opiniepeiler Ipsos zal om 21.00 uur, als de stembureaus sluiten, de eerste resultaatvoorspellingen vrijgeven, die doorgaans behoorlijk accuraat zijn. Deze zijn gebaseerd op exitpolls, die bij de verkiezingen van 2021 slechts een fractie van een procentpunt verschilden van de eindresultaten van alle partijen op één na. 

Rond middernacht publiceert het grootste persbureau van het land zijn eerste projectie op basis van de gerapporteerde resultaten van geselecteerde gemeenten die het algehele stemgedrag van het land weerspiegelen. 

Wat gebeurt er nu?

De dag na de verkiezingen debatteren de 150 nieuw gekozen parlementsleden over de resultaten en selecteren ze een informateur – een hoge staatsman die mogelijke regeringscoalities onderzoekt. 

Zodra een potentiële coalitie is geïdentificeerd, benoemt de informateur een formateur , meestal de leider van de grootste partij, die tot taak heeft een regeerakkoord uit te werken.

Dit kan maanden duren, en duurde feitelijk een record van 299 dagen voordat Rutte in 2021 zijn vierde en laatste kabinet vormde.