Alleen Hezbollah zal beslissen of Libanon betrokken raakt bij  de oorlog tussen Israël en Hamas

Alleen Hezbollah zal beslissen of Libanon – dat toch al op de rand van de afgrond staat – betrokken raakt bij  de oorlog tussen Israël en Hamas

Libanon, dat op de rand van een economische en politieke ineenstorting balanceert , dreigt verstrikt te raken in de escalerende oorlog tussen Israël en Hamas.

Hezbollah maakt zich op voor de mogelijkheid om zich bij de strijd aan te sluiten sinds de verrassingsaanval van Hamas op 7 oktober 2023, waarbij bijna 1.400 mensen om het leven kwamen , wat een dag later leidde tot de oorlogsverklaring van Israël. De sjiitische militante groep heeft vanuit Libanon meerdere aanvallen op Israëlische doelen gelanceerd , wat aanleiding gaf tot terugvuur van het Israëlische leger. Meer dan een dozijn mensen zijn omgekomen , voornamelijk Hezbollah-strijders, maar ook minstens een paar burgers aan beide kanten van de grens, waaronder een fotojournalist van Reuters.

Als historicus heb ik mijn onderzoek en onderwijs gericht op de dynamiek van conflicten en samenwerking tussen Israëliërs, Libanezen en Palestijnen. Als er een oorlog tussen Hezbollah en Israël uitbreekt, zal het toch al aanzienlijke geweld en de vernietiging in het zuiden van Israël en Gaza waarschijnlijk nog verder worden verergerd door nog meer massale verliezen aan mensenlevens in Libanon, Israël en misschien ook in andere delen van het Midden-Oosten.

Het besluit van Hezbollah om zich al dan niet volledig aan de oorlog te binden kan een antwoord bieden op een vraag die analisten van de organisatie al tientallen jaren bezighoudt: is haar prioriteit het welzijn van Libanon of treedt zij op als proxy voor Iran?

Een decennia oud conflict

Het Israëlisch-Palestijnse conflict breidt zich sinds 1948 uit naar Libanon, met de vestiging van Israël en de ontheemding van Palestijnen, of wat laatstgenoemden de Nakba of catastrofe noemen .

In feite is geen enkel Arabisch land meer getroffen door dit conflict. Ongeveer 110.000 Palestijnen zochten in 1948 hun toevlucht in Libanon . Tegenwoordig bedraagt ​​dat aantal ongeveer 210.000 , en hen worden fundamentele rechten ontzegd .

In enquêtes hebben veel Libanezen gezegd dat ze de Palestijnse vluchtelingen in het land kwalijk nemen en hen de schuld geven van het uitbreken van de Libanese burgeroorlog, die plaatsvond van 1975 tot 1990. Naar schatting 120.000 mensen stierven tijdens de gevechten, waarvan de littekens nog steeds zichtbaar zijn. gezien in de hoofdstad Beiroet.

Israël was diep verwikkeld in de Libanese burgeroorlog. Het steunde christelijke milities en zette zijn eigen strijd voort tegen Palestijnse milities, die Libanon als basis gebruikten om aanvallen op de Joodse staat te lanceren. In 1982 viel Israël Libanon binnen om de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie uit te roeien en een pro-Israëlische christelijke regering in Beiroet te vestigen. Geen van beide doelstellingen werd bereikt.

Hezbollah wordt de sterkste macht van Libanon

Sinds de oprichting in 1920 worden Libanon en zijn politiek gedomineerd door een sektarisch systeem waarin regerings- en staatsposities verdeeld zijn over de 18 officieel erkende religieuze sekten, met name soennieten, maronitische christenen, druzen en sjiieten. Elke sekte heeft vertegenwoordiging in de regering verplicht gesteld.

Tegenwoordig is de sjiitische bevolking de grootste sekte van het land, die 30% tot 40% van de algemene bevolking uitmaakt – maar er is geen exact cijfer beschikbaar omdat de gevoeligheid van de zaak ertoe heeft geleid dat er sinds 1932 geen officiële volkstelling is gehouden .

Decennia lang heeft het sektarische systeem van Libanon geresulteerd in wat wetenschappers ‘ hybride soevereiniteit ’ noemen. Politieke elites die hun sekten in het sektarische systeem vertegenwoordigen, maken beide deel uit van het staatsapparaat en opereren ook daarbuiten door hun kiezers diensten te verlenen die normaal gesproken onder de verantwoordelijkheid van de overheid vallen, van het verstrekken van huwelijksvergunningen tot gewapende bescherming.

Hezbollah werd in 1982 opgericht met Iraanse en Syrische steun om Israël na de invasie te bestrijden. Het is veruit de sterkste politieke, sociaal-economische en militaire macht van het land . Dit is te danken aan de steun van Iran en een sterke en samenhangende interne sociale structuur onder zijn sjiitische volgelingen in het land. Niet alle sjiieten identificeren zich met Hezbollah, maar velen van hen sympathiseren ongetwijfeld met de oorzaken ervan.

Hezbollah opereert ook binnen de hybride structuur van het sektarische systeem door een integrale rol te spelen in de regering, maar ook door als staat op zichzelf te functioneren. Het beschikt bijvoorbeeld over een eigen militaire macht, die veel sterker is dan het formele Libanese leger, en biedt sociale, educatieve en economische diensten aan sjiieten.

In feite heeft geen enkele groep meer geprofiteerd van dit sektarische hybride systeem dan Hezbollah.

Libanon in vrije val

Ondanks het gebroken politieke systeem en de zwakke staat is Libanon erin geslaagd enige stabiliteit en vitaliteit te behouden, zelfs onder de druk van de Syrische burgeroorlog, die in 2011 begon.

In oktober 2019 namen de zaken een ernstige wending, toen jaren van Ponzi-achtig financieel wanbeheer, buitensporige leningen en een scherpe daling van het aantal geldovermakingen uit het buitenland ertoe leidden dat de Libanese economie instortte . De Wereldbank heeft het beschreven als een van de ergste economische crises sinds het midden van de 19e eeuw .

De crisis leidde tot grootschalige protesten in het hele land, bekend als de ‘17 oktober-revolutie’, waarin de Libanezen sociale en economische rechtvaardigheid eisten, een einde aan de corruptie en de ontmanteling van het sektarische politieke systeem. Als gevolg hiervan raakten buitenlandse donoren gealarmeerd, stroomden vreemde valuta het land uit, sloten banken hun deuren voor spaarders, bleef de regering in gebreke met haar schulden en stortte de lokale munt in.

Een enorme explosie in de haven van Beiroet in augustus 2020, waarbij 225 mensen om het leven kwamen en miljarden dollars aan schade werd aangericht, heeft de sociaal-economische en politieke omstandigheden in het land verder verslechterd. En sinds oktober 2022 verkeert het Libanese politieke systeem in een complete impasse , gezien het onvermogen van de politieke klasse om overeenstemming te bereiken over een nieuwe president en een nieuwe regering.

Hezbollah is het minst getroffen door de nationale crisis onder de politieke krachten in het land en heeft zich ontpopt als een fervent verdediger van het politieke systeem dat haar heeft gevoed.

Sommigen zien Libanon al als een mislukte staat , dus het laatste wat het land nodig heeft is deel uit te maken van een nieuwe oorlog.

‘Terug naar het stenen tijdperk’?

Maar of Libanon uiteindelijk deel gaat uitmaken van de oorlog, is niet aan de Libanese regering.

De huidige interim-premier, Najib Mikati, heeft gewaarschuwd voor een oorlog met Israël , net als de politieke leiders van de Druzen en de Maronitische landen, die zich van oudsher verzetten tegen de militaire hegemonie van Hezbollah in Libanon.

Mikati erkende echter dat hij niet de macht heeft om te beslissen of Libanon oorlog zal voeren. Dit weerspiegelt de paradoxen van het Libanese politieke systeem, waarin de meest cruciale beslissing die een nationaal leiderschap zou kunnen nemen – de beslissing om een ​​oorlog te beginnen – niet in eigen handen ligt . de regering, maar binnen Hezbollah en bij uitbreiding binnen Iran.

Hezbollah-leider Hassan Nasrallah heeft herhaaldelijk verklaard dat de belangrijkste rol van de groep het verdedigen van de soevereiniteit van Libanon is .

Zijn betrokkenheid bij Iran is daarentegen openlijk gedemonstreerd door zijn directe betrokkenheid bij de Syrische burgeroorlog , die de regering van Bashar Assad heeft gered. Maar die oorlog werd vooral op Syrisch grondgebied uitgevochten. Een oorlog met Israël zou heel anders zijn.

Het zou een nieuwe tragische bladzijde in de geschiedenis van Libanon zijn als Hezbollah zich zou aansluiten bij de oorlog tegen Israël, als zogenaamde steun aan de Palestijnen in Gaza. Het zou Israël – in de woorden van minister van Defensie Yoav Gallant – ertoe kunnen aanzetten om Libanon “terug naar het stenen tijdperk” te sturen. Nasrallah, de secretaris-generaal van Hezbollah, antwoordde al in natura .

Het zou waarschijnlijk ook leiden tot de bredere regionale oorlog die Amerikaanse functionarissen, waaronder president Joe Biden, zo wanhopig proberen te vermijden. En Libanon zelf zou dichter bij de rand van een absolute en onomkeerbare ineenstorting komen.