Trump vervolgd om rol bij bestorming Capitool en dwarsbomen verkiezingsuitslag

Donald Trump wordt vervolgd voor zijn aandeel in de Capitoolbestorming van 6 januari 2021. Donderdag moet hij voorkomen in Washington D.C. Dit is alweer de derde strafzaak tegen de oud-president, en veruit de ernstigste.

Zelfs in uitzonderlijke, historische gebeurtenissen sluipt routine. Voor de derde keer in vier maanden tijd heeft oud-president Donald Trump vervolging tegen zich horen afkondigen. Deze laatste strafzaak draait om zijn poging om na de presidentsverkiezingen van 2020 aan de macht te blijven. Het schouwspel voelt voor Amerikanen inmiddels vertrouwd.

Net als twee keer ervoor kondigde Trump zelf voortijdig aan dat zijn vervolging nabij was. Republikeinen spraken opnieuw bij voorbaat hun steun voor hem uit, zonder aanklacht of bewijs af te wachten. En wéér betoont Trump zich een grootmeester in het publicitair uitbuiten van zijn eigen strafrechtelijke sores — hoe ernstig die deze keer ook mogen zijn.

Deze nieuwe zaak tegen de oud-president is met afstand de zwaarste. In tegenstelling tot Trumps eerdere vervolging voor het afkopen van een pornoster met wie hij een affaire had (strafzaak één), of het verbergen van vertrouwelijke documenten die hij na zijn presidentschap had moeten teruggeven (zaak twee), heeft deze kwestie voor vrijwel alle Amerikanen gewicht. De datum 6 januari 2021 staat gegrift in het collectieve geheugen.

‘De aanval op het Capitool van onze natie was een ongeëvenaarde aanslag op de zetel van de Amerikaanse democratie’, zei speciaal aanklager Jack Smith dinsdag tijdens een korte persconferentie in Washington D.C. ‘Gevoed door leugens (…) van de verdachte, gericht op het verstoren van een grondslag van de Amerikaanse overheid.’

Kookpunt

Na de presidentsverkiezingen van 2020 weigerde Donald Trump zijn verlies te erkennen van Democratische uitdager Joe Biden. Trump begon leugens over stemfraude te verspreiden, spande vruchteloze rechtszaken aan en bekokstoofde, samen met zijn adviseurs, strategieën om Bidens beëdiging te verhinderen. Op 6 januari 2021 kwam dat alles tot een kookpunt. Ruim tweeduizend van zijn aanhangers drongen met geweld het Amerikaanse Congres binnen. Justitie houdt de toenmalig president daarvoor als aanstichter verantwoordelijk.

‘Waarom deden ze dit 2,5 jaar geleden niet?’ reageerde Trump op sociale media. ‘Omdat ze dit midden in mijn campagne wilden doen!’ Trump, die zich opnieuw heeft gekandideerd voor het presidentschap, doet zijn vervolging af als ‘verkiezingsbeïnvloeding’.

De hoeveelheid bewijs waarover Justitie beschikt, is ontzagwekkend. De parlementaire commissie die de Capitoolbestorming eerder onderzocht en justitie vorig jaar adviseerde om te vervolgen, had al een hoop voorwerk gedaan. Het team van aanklager Jack Smith verzamelde aanvullende getuigenissen van tientallen van Trumps voormalige vertrouwelingen, onder wie zijn vicepresident Mike Pence, Witte Huis-jurist Pat Cipollone en stafchef Mark Meadows.

De aanklacht, die 45 pagina’s telt, maakt melding van nog zes betrokkenen. Hun namen zijn echter niet openbaar gemaakt, noch worden zij op dit moment vervolgd. Volgens speciaal aanklager Smith loopt dat onderzoek nog. Rudy Giuliani, voormalig burgemeester van New York en juridisch adviseur van Trump, zou een van de verdachten zijn, meldde diens advocaat.

Vier strafbare feiten

Donald Trump wordt een viertal strafbare feiten ten laste gelegd: samenzwering om de Verenigde Staten op te lichten, het belemmeren van een officiële procedure, evenals een poging daartoe, en samenzwering tot het schenden van burgerrechten.

Uw 5 grootste vragen over de laatste aanklacht van Trump, beantwoord

De eerste tenlastelegging werd door velen voorspeld. Trump heeft met advocaten, politici en medestanders ‘samengespannen om de legitieme verkiezingsuitslag van 2020 ongedaan te maken’, leest de aanklacht, ‘met bewust onware beweringen van verkiezingsfraude’. Een veroordeling op dit punt alleen zou al vijf jaar gevangenisstraf kunnen betekenen.

De volgende verdenking is zwaarder. ‘Belemmering van een officiële procedure’ doelt specifiek op de dag van 6 januari 2021. Toen kwam het Amerikaanse Congres bijeen om de verkiezingswinst van Joe Biden te bekrachtigen met een speciale procedure. Een hoofdrol was daarbij weggelegd voor vicepresident Mike Pence. Trump verzocht hem om die procedure te dwarsbomen. Pence weigerde – waarop Trump in een speech zijn achterban, van wie velen gewapend, opdroeg om richting het Capitool te marcheren. ‘Verhang Mike Pence!’ scandeerde de massa.

Trump wordt zowel verdacht van het belemmeren van deze procedure, een poging daartoe én samenzwering om dat met anderen te doen. Mocht Trump schuldig worden bevonden, dan kan hem maximaal twintig jaar cel boven het hoofd hangen.

Honderden bestormers werden eerder al veroordeeld voor eenzelfde feit, met variërende straffen. Hoewel Trump op 6 januari 2021 niet zelf in het Capitool aanwezig was, vormt dat voor justitie niet noodzakelijkerwijs een belemmering. Zij moeten zien te bewijzen dat Trumps achterban handelde onder zijn auspiciën. Zo kon eerder Enrique Tarrio, een kopstuk van de extreem-rechtse militie Proud Boys, met succes worden vervolgd.

‘Vergelijkbaar met Nazi-Duitsland’

Het is de laatste tenlastelegging die meer verbazing wekte onder juristen: samenzwering tot het schenden van burgerrechten. Dit feit voert terug op een oude wet van vlak na de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865), bedoeld om het stemrecht te beschermen van zwarte Amerikanen die net uit de slavernij waren ontzet. Onder andere leden van de Ku Klux Klan werden onder deze wet vervolgd, omdat zij met geweld probeerden te verhinderen dat hun zwarte medeburgers zouden stemmen.

Deze eeuw is de wet vooral gebruikt om gevallen van verkiezingsfraude te vervolgen, en dat is wat justitie ook in Trumps geval beoogt: met zijn poging om de verkiezingsuitslag naar zijn hand te zetten zou Trump, zo leest de aanklacht, de burgerrechten van Amerikaanse kiezers hebben geschonden: ‘Namelijk het recht om te stemmen, en om die stem geteld te zien.’

Een andere, veel voorspelde verdenking blijft voor Trump vooralsnog uit: aanzetten tot een opstand. Tientallen Capitoolbestormers werden daar eerder wel voor veroordeeld. Een mogelijke overweging van justitie kan zijn dat iemand met een dergelijke veroordeling op zijn naam, zich bij wet nooit meer verkiesbaar mag stellen. Dat zou koren op de molen zijn van degene die deze zaak afdoen als politiek gemotiveerd – niet in de laatste plaats Trump zelf.

Trumps campagneteam bracht, even na onthulling van de aanklacht, een furieuze verklaring naar buiten. Daarin wordt deze strafzaak vergeleken met ‘nazi-Duitsland in de jaren dertig, de voormalige Sovjet-Unie en andere autoritaire, dictatoriale regimes’.