Vijf weken voor de Europese verkiezingen van 6 tot 9 juni bereiden vooraanstaande vertegenwoordigers van de Europese Unie (EU) zich voor op nauwe samenwerking met extreemrechtse partijen.
extreemrechts Tot nu toe hebben de parlementaire fracties van de Conservatieven, Liberalen en Sociaal-democraten – en deels ook de Groenen – belangrijke beslissingen genomen en sleutelposten onder elkaar verdeeld. Maar de rechtsextremisten zullen na de verkiezingen een belangrijke rol gaan spelen, zowel in het Europees Parlement als in de Europese Commissie. De veelgeprezen ‘firewall’ tegen of ‘cordon sanitaire’ rond extreemrechts, die altijd een fictie is geweest, zal definitief vallen.
Twee gebeurtenissen van de afgelopen dagen hebben dit duidelijk gemaakt. Afgelopen weekend ontmoette een who’s who van internationaal extreemrechts elkaar in Boedapest onder het beschermheerschap van de Hongaarse premier Viktor Orbán. Vervolgens bracht Commissievoorzitter Ursula von der Leyen maandag een mogelijke samenwerking in het spel met de groep Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), waartoe ook Fratelli d’Italia van de Italiaanse premier Giorgia Meloni, de Spaanse Vox, de Poolse Wet en Rechtvaardigheid behoren. Partij (PiS) en onder meer de Zweedse Democraten.
Drieduizend deelnemers uit vijf continenten reisden naar Boedapest voor de conferentie van de Hongaarse tak van het Conservatieve Politieke Actiecomité (CPAC). Het hoofd van de Spaanse Vox, Santiago Abascal, was erbij, net als Geert Wilders van de Nederlandse Partij voor de Vrijheid (PVV) en Tom van Grieken van het Belgische Vlaams Belang. Bij de Franse Nationale Rally (RN) was Fabrice Leggeri, voormalig hoofd van het EU-grensagentschap Frontex en Europese verkiezingskandidaat voor de partij van Marine le Pen, aanwezig.
De Italiaanse Lega en de Fratelli d’Italia stuurden ook vertegenwoordigers. Duitsland werd vertegenwoordigd door het voormalige hoofd van het Federaal Bureau voor de Bescherming van de Grondwet, de belangrijkste binnenlandse spionagedienst van het land, Hans-Georg Maassen, die zijn eigen extreemrechtse partij oprichtte, de Unie van Waarden. André Ventura van de Portugese Chega en de voormalige Amerikaanse president Donald Trump stuurden videoboodschappen. De Braziliaanse ex-president Jair Bolsonaro stuurde zijn zoon Eduardo.
Naast twee huidige regeringsleiders, Orbán en de Georgiër Irakli Kobakhidze, namen drie voormalige premiers deel: Mateusz Morawiecky uit Polen, Janez Janša uit Slovenië en Tony Abbot uit Australië. Uit Israël kwamen twee ministers: Amichai Chikli, verantwoordelijk voor diasporazaken, en minister van Inlichtingen Gila Gamliel. Bij zijn genocide op de Palestijnen kan het regime van Benjamin Netanyahu rekenen op de onvoorwaardelijke steun van de Europese rechtsextremisten, die doordrenkt zijn met antisemieten.
Ingebed in een reactionaire mengelmoes van lof voor ‘God, familie, vaderland’ en aanzetten tot wetenschap, abortus, LGBTQ, liberalisme en communisme, presenteerde de CPAC-conferentie zichzelf als de stem van orde in tijden van ‘chaos’.
“De liberale hegemonie heeft de wereld een slechtere plek gemaakt. Het heeft oorlog veroorzaakt, waar vrede was, chaos gebracht, waar orde was, het wilde landen en families wegvagen, en het wilde onze naties van de aardbodem wegvagen”, legde Orbán uit in zijn openingstoespraak.
Hij baalde van het begin van een ‘soevereinistische wereldorde’ waarin ‘nationale belangen de beweging van staten bepalen’ en ‘elke onafhankelijke natie handelt op basis van haar eigen nationale belangen’.
“Niet alle mogelijke NGO’s, grote bedrijven, mediacentra, wantrouwige deskundigen en onbetrouwbare academici zullen dan zeggen wat juist is en wat er gedaan moet worden, maar door het volk gekozen vertegenwoordigers en politici”, voegde hij eraan toe. Het woord ‘führer’ zou toepasselijker zijn geweest.
De dag na deze weerzinwekkende conferentie stemde Ursula von der Leyen, die op zoek is naar een nieuwe termijn als voorzitter van de Commissie, ermee in samen te werken met extreemrechts. Tijdens een debat in Maastricht antwoordde ze niet zoals gebruikelijk ‘ja’ op de vraag of ze samenwerking met de ECR-fractie zoals gebruikelijk zou uitsluiten, maar antwoordde: ‘Het hangt sterk af van de samenstelling van het parlement en wie in welke fractie zit.’
Von der Leyen, de lijsttrekker van de conservatieve Europese Volkspartij (EVP), zou daarom bereid zijn om met de stemmen van de rechtsextremisten herkozen te worden als voorzitter van de Commissie. Het spreekt voor zich dat zij een prijs zullen eisen in de vorm van politieke concessies en belangrijke posten in de EU.
Opiniepeilingen voorspellen een aanzienlijke versterking van extreemrechts bij de Europese verkiezingen. De twee extreemrechtse groepen, European Conservatives and Reformists (ECR) en Identity and Democracy (ID), verwachten een kwart van de zetels te winnen. In plaats van 126 in het huidige parlement zouden ze 165 van de 710 zetels kunnen winnen. Daarnaast zijn er twaalf afgevaardigden van de Hongaarse regerende partij Fidesz, die momenteel niet-fractiegebonden zijn, maar zich wel kunnen aansluiten bij de ECR.
Vooral in Italië, waar de rechtsextremisten onder Giorgia Meloni de regering vormen, in Nederland, waar Geert Wilders de laatste parlementsverkiezingen won, in Duitsland, waar het Alternatief voor Duitsland (AfD) op de tweede plaats staat in de peilingen, en in Frankrijk wordt voor de rechts-extremisten een flinke stijging verwacht. In Frankrijk heeft de National Rally zo’n 14 procent voorsprong op de Renaissance-partij van president Emmanuel Macron, die Marine Le Pen bij de volgende presidentsverkiezingen als staatshoofd wil vervangen.
De National Rally, die 27 afgevaardigden verwacht, is de sterkste partij van ID. Tot de groep behoren ook de Duitse AfD, de Oostenrijkse FPÖ, de Italiaanse Lega en andere partijen. Omdat sommigen van hen Ruslandvriendelijker zijn en de EU afwijzen, is samenwerking tussen hen en de Conservatieven minder waarschijnlijk. De facties kunnen zich echter ook hergroeperen of hervormen. Er wordt gespeculeerd dat National Rally zal overstappen naar ECR of een eigen factie zal oprichten.
Hoe kan extreem-rechts worden gestopt?
De verantwoordelijkheid voor de groei van extreemrechts ligt volledig bij de partijen die momenteel het EU-beleid bepalen. Het idee dat de opkomst van extreemrechts kan worden gestopt door op deze partijen te stemmen – ‘links’, groen, sociaal-democratisch, liberaal en conservatief – is een gevaarlijke illusie. De realiteit is het tegenovergestelde. De strijd tegen extreemrechts is geen kwestie van electorale rekenkunde, maar van klassendynamiek.
Het gevaar van een derde, nucleaire wereldoorlog is nog nooit zo groot geweest als nu. Om haar honger naar winsten, grondstoffen en markten te stillen, zijn de EU en haar lidstaten opnieuw bereid de ergste misdaden te begaan. Met 172 miljard euro hebben ze meer geld geïnvesteerd dan de VS om de Oekraïense oorlog tegen Rusland aan te wakkeren. Zij steunen de verschrikkelijke genocide in Gaza en omringen China samen met de VS militair.
Ze berekenen de kosten van oorlog en militarisme door aan de arbeidersklasse en de jeugd. Naarmate de rijkdom van de miljardairs explodeert, dalen de reële lonen en uitkeringen. Honderdduizenden verliezen hun baan. Onderwijs en gezondheidszorg worden tot op het bot bezuinigd, elke bescherming tegen COVID-19 en andere pandemieën is opgeofferd aan de winst. De vernietiging van het milieu vordert in een snel tempo.
Miljoenen arbeiders, boeren en jongeren zijn in staking gegaan of de straat opgegaan om te protesteren tegen de genocide in Gaza, de stijgende benzinekosten, de dalende inkomens en de versnelling. Maar arbeidersstrijd en protesten worden regelmatig onderdrukt door de vakbonden of beperkt door pseudo-linkse groepen met machteloze oproepen aan de heersers.
Om het groeiende verzet te onderdrukken heeft de heersende elite de rechtsextremisten en fascisten nodig. Hun partijen creëren het reactionaire politieke klimaat waarin de zaden van het fascisme kunnen floreren, nemen het programma van de rechtsextremisten over, brengen het in de praktijk en werken daarbij nauw met hen samen. Nergens komt dit duidelijker tot uiting dan in de brutale onderdrukking van de protesten in Gaza en de vervolging van vluchtelingen. Dit schept de voorwaarden voor de oprichting van een politiestaat gericht tegen de hele arbeidersklasse.
Commissievoorzitter Von der Leyen werkt al geruime tijd nauw samen met Giorgia Meloni, tevens voorzitter van de ECR. Samen met Meloni bezocht ze Tunesië om de autoritaire heerser Kais Saied om te kopen om met geweld te voorkomen dat vluchtelingen zouden vertrekken. Met hulp van Meloni handhaafde ze de recente aanscherping van de Europese asielwet, waartegen vanuit haar eigen kamp enkele tientallen tegenstemmen waren.
De leider van de Europese Volkspartij en haar parlementaire fractie, Manfred Weber, lid van de Beierse Christelijke Sociale Unie, steunde in 2022 al de verkiezingscampagne van zijn partijgenoot Silvio Berlusconi in Italië – en daarmee de verkiezing van Meloni. Ondertussen onderhoudt hij nauw contact met het Italiaanse regeringshoofd en heeft hij geprobeerd haar akkoord te krijgen voor samenwerking tussen de ECR en de EVP. De enige voorwaarden die hij aan extreemrechts stelt zijn: voor de EU, voor Oekraïne en voor ‘de rechtsstaat’, waarmee hij de oprichting van een politiestaat bedoelt.
De vakbonden en de pseudo-linkse partijen van de rijke middenklasse spelen een bijzonder verachtelijke rol in de groei van rechts. De vakbonden steunen het oorlogsbeleid van de EU volledig. Geconfronteerd met de groeiende klassenconflicten is hun voornaamste taak het bewaren van de “sociale vrede” – dwz het onderdrukken van de klassenstrijd. Op deze manier verlammen ze de enige sociale kracht die de fascisten kan confronteren.
De pseudo-linkse partijen hebben bewezen fervente tegenstanders van de arbeidersklasse te zijn, waar ze ook door een golf van oppositie in regeringsposities zijn terechtgekomen. Dit geldt zowel voor het Griekse Syriza als voor het Spaanse Podemos en de Duitse Linkse Partij.
Toen Syriza in 2015 de verkiezingen won op basis van haar afwijzing van de bezuinigingsdictaten van de EU en samen met Alexis Tsipras de regering leidde, werd de partij gedwongen te kiezen tussen de wil van de kiezers en de dictaten van de EU. Syriza koos voor de EU en voerde een draconisch bezuinigingsprogramma in dat miljoenen mensen in bittere armoede dreef en de weg vrijmaakte voor het recht om weer aan de macht te komen.
Yanis Varoufakis, destijds de Griekse minister van Financiën, doet nu mee aan de Europese verkiezingen met de partij DiEM25 (of MERA25). Hij uitte enkele radicale uitspraken en beloofde de ‘democratisering’ van Europa. Welke onzin! De EU kan niet ‘gedemocratiseerd’ worden. De belangen van de meerderheid zijn niet langer verenigbaar met de winstzucht en het imperialistische streven van de heersende klasse.
De massa moet onafhankelijk ingrijpen in politieke aangelegenheden, de macht van de banken en bedrijven breken en deze onder democratische controle plaatsen. De EU moet worden afgeschaft en vervangen door de Verenigde Socialistische Staten van Europa. Geen enkel groot sociaal probleem kan worden opgelost zonder het kapitalistische systeem te elimineren en te vervangen door een socialistisch systeem waarin de behoeften van de samenleving voorrang krijgen op de winstbelangen van de superrijken.
De Socialistische Gelijkheidspartij (SGP) bevordert dit programma bij de Europese verkiezingen. Het strijdt voor de ontwikkeling van een klassenbewuste, socialistische beweging van de arbeidersklasse. Als de Duitse afdeling van het Internationale Comité van de Vierde Internationale werkt het nauw samen met zijn zusterorganisaties in Europa en de rest van de wereld.
[…] Vlaamse extreemrechtse frontman Tom Van Grieken strijdt om België op te […]