De nieuwe partij van Sahra Wagenknecht heeft tot doel de Duitse politiek te transformeren

De nieuwe partij van Sahra Wagenknecht heeft tot doel de Duitse politiek te transformeren, maar net als haar collega’s in heel West-Europa zal zij daar wellicht moeite mee hebben

Duitslands favoriete “ opruiende politicus ”, Sahra Wagenknecht, heeft eindelijk haar langverwachte nieuwe partij gelanceerd , de onhandig genaamde Sahra Wagenknecht Alliantie (BSW) – Rede en Billijkheid. Na jaren van speculatie gingen de Duitse en enkele internationale media in overdrive en voorspelden dat de ‘ linkse conservatieve ’ partij (Wagenknecht spreekt over het combineren van baanzekerheid, hogere lonen en genereuze uitkeringen met een restrictief immigratie- en asielbeleid) ‘opschudden’ . “het Duitse partijsysteem en “ zouden de steun van extreemrechts kunnen aantasten ”.

Kan Europa’s nieuwe ‘conservatief links’ de kiezers ervan overtuigen extreemrechts in de steek te laten?

Maar is een partij onder leiding van Wagenknecht, een voormalig lid van de extreemlinkse partij Die Linke (Links), werkelijk het ‘ wondermiddel ’ voor het extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD)? Gebaseerd op wat we hebben gezien in buurlanden als Denemarken en Nederland, lijkt de kans klein dat het zogenaamde icoon van Duits links de kiezers uit de arbeidersklasse uit de klauwen van de AfD zal redden. Het is zelfs waarschijnlijker dat zij en haar nieuwe partij de extreemrechtse agenda zullen versterken.

Zeker, Wagenknecht heeft haar nieuwe partij op een perfect moment gelanceerd. Duitsland stevent af op zijn eerste recessie van twee jaar sinds het begin van de jaren 2000, waarschuwde het nationale statistiekbureau deze week. De huidige drieledige regeringscoalitie onder leiding van Olaf Scholz is zeer impopulair en er ontstaat breed verzet tegen een verwachte nieuwe ronde van bezuinigingsbeleid. De partij van Scholz, de centrumlinkse SPD en de Groenen halen samen slechts 28% van de stemmen !

Links, de voormalige partij van Wagenknecht, scoort consequent zo’n 4%, (nog steeds) onder de kiesdrempel om tot het parlement toe te treden, terwijl de AfD onlangs veel nieuwe aanhangers heeft gewonnen, niet in de laatste plaats van links. Ten slotte is de verkiezingskalender dit jaar buitengewoon gunstig, met drie deelstaatverkiezingen in het oosten van het land in de herfst, en Europese verkiezingen in juni – waarbij Duitsland een proportioneel systeem hanteert zonder kiesdrempel en de partijen slechts 1% van de nationale verkiezingen nodig hebben. stemmen om een ​​zetel in het Europees Parlement te bemachtigen.

De Duitse media zijn ook wanhopig op zoek naar een nieuwe ‘ populistische ’ partij waarover ze gunstiger kunnen berichten dan de nog steeds grotendeels verbannen AfD. En ondanks het feit dat ze slechts een paar jaar relevant was in de Duitse politiek – als medeleider van de oppositie van 2015 tot 2017 – heeft Wagenknecht gedurende haar hele carrière een buitensporige media-aanwezigheid genoten. Sterker nog, je zou zelfs kunnen zeggen dat ze vooral een mediafenomeen is geworden.

Hoewel ze door haar eigen collega’s binnen Links werd gewantrouwd en uiteindelijk gemarginaliseerd, en later leiding gaf aan een mislukte ‘collectieve beweging’ – Aufstehen (Stand Up), de (mislukte) voorloper van haar nieuwe partij – is Wagenknecht nog steeds een van de meest prominente en populaire politici in de Duitse media.

Waarschijnlijk het allerbelangrijkste is dat er een aanzienlijk electoraal potentieel is voor deze nieuwe partij. In september 2023 bleek uit een opiniepeiling dat één op de vijf Duitsers zich “kon voorstellen” op de (nog niet opgerichte) partij te stemmen.

Zoals de Duitse politicoloog Sarah Wagner onlangs betoogde, combineert een aanzienlijk deel van het Duitse electoraat linkse economische opvattingen met rechtse culturele opvattingen, maar geen enkele Duitse partij biedt zo’n ‘links autoritair’ (of ‘links conservatief’) programma aan. In tegenstelling tot andere extreemrechtse partijen in West-Europa, zoals de Franse Nationale Rally (RN) of de Nederlandse Partij voor de Vrijheid (PVV), heeft de AfD (nog) niet de overstap gemaakt van een pro-markt naar een welvaarts-chauvinistische agenda.

Maar hoewel Wagner en haar collega’s ontdekten dat Wagenknecht “het vermogen heeft om bruggen te slaan tussen links en rechts”, waren ze er minder zeker van “of de huidige AfD-kiezers bereid zouden zijn de AfD de rug toe te keren en in plaats daarvan op een Wagenknecht-partij te stemmen” . Afgezien van het feit dat linkse autoritairen doorgaans minder geneigd zijn om te stemmen, hebben ze ook de neiging om vaker rechts te stemmen dan links, vooral wanneer culturele kwesties zoals immigratie de politieke agenda domineren, zoals ze tot nu toe het grootste deel van de 21e eeuw hebben gedaan.

En aangezien dergelijke kwesties blijven domineren, zal Wagenknechts ‘ anti-immigrant ‘ en ‘ anti-woke ‘ discours de mainstreaming van extreemrechtse gespreksonderwerpen alleen maar versterken. In de meeste gevallen leidt dit tot meer, en niet minder, electorale steun voor extreemrechts – zoals bij de meest recente Nederlandse verkiezingen in november 2023.

De Nederlandse Socialistische Partij (SP) voerde campagne op een ‘oud-links’ platform dat traditionele linkse partijen combineerde. economische standpunten, bijvoorbeeld op het gebied van de gezondheidszorg, met eisen voor een tijdelijke stop op arbeidsmigranten en een populaire leider, Lilian Marijnissen, die de ‘identiteitspolitiek’ aanvalt.

Maar het verloor opnieuw, terwijl (gezamenlijk) extreemrechts een naoorlogs recordaantal stemmen won. In sommige landen heeft deze “links-conservatieve” aanpak geleid tot een daling van de extreemrechtse steun: de Deense sociaal-democraten kwamen er bijvoorbeeld van profiteren. Maar zelfs dit was vooral te wijten aan interne problemen binnen de extreemrechtse partij, en maakte uiteindelijk plaats voor een succesvolle nieuwe Deense anti-immigrantenpartij .

Dus hoewel de Wagenknecht-partij in 2024 ongetwijfeld enkele goede verkiezingsresultaten zal behalen, is het zeer twijfelachtig of zij het Duitse politieke systeem zal transformeren. Het is waar dat haar afsplitsing van Links de ontbinding van de parlementaire partij veroorzaakte. Maar in plaats van daadwerkelijk de ondergang van Links te veroorzaken, sloeg Wagenknecht eenvoudigweg de laatste spijker in de kist.

En in plaats van de democratie te ‘redden ’, zoals ze heeft beloofd, zal ze eerder helpen deze te verzwakken, door extreemrechtse verhalen en beleid verder te mainstreamen en te normaliseren.