‘Go f*ck yourself’: de echte Elon Musk staat op (en in de weg)

Elon Musk heeft het gehad met zijn voormalige zakenpartners en bondgenoten. Dat komt goed uit, want het gevoel is wederzijds.

Op 29 november werd Elon Musk voor een livepubliek geïnterviewd door CNBC-journalist Andrew Ross Sorkin. Musk werd aan de tand gevoeld over de recente exodus van adverteerders uit zijn sociaal medium X (Twitter). Zijn antwoord was opmerkelijk. De reactie op zijn antwoord was dat nog meer.

Het geheugen opfrissen kan in de wervelwind van de Amerikaanse politiek nooit kwaad. In april vorig jaar kocht Musk twitter voor 44 miljard dollar — een gigantisch bedrag dat in puur economische termen de waarde van het bedrijf overtrof. Maatschappelijk zit de vork anders aan de steel.

Belangrijk

Twitter is een vreemd sociaal medium. In zekere zin is het een nicheplatform, slechts relevant voor een betrekkelijk kleine groep mensen. Met zo’n 300 miljoen gebruikers, moet het huidige X inderdaad onderdoen voor giganten als Facebook (3 miljard), Instagram (2 miljard), LinkedIn (1 miljard) en zelfs Snapchat (750 miljoen).

Dat X een onevenredig grote rol speelt in het openbaar debat, heeft alles te maken met de mensen achter die 300 miljoen accounts: politici, academici, journalisten en opiniemakers gebruiken Twitter. De mannen en vrouwen die een land leiden reduceren hun mens- en maatschappijvisies tot 280 tekens en maken ruzie met elkaar op een manier die niet altijd informatief, maar wel entertainend is. Snapchat heeft dan wel meer gebruikers, X heeft belangrijkere.

Beste vriend

Tijdens het presidentschap van Barack Obama (2009-2017) was Elon Musk de beste vriend van progressief Amerika. Als de man achter Tesla en SolarCity werd hij door Obama en co verwelkomd als de prominentste voorvechter van de versnelde transitie van fossiele brandstoffen naar groene energie. En als baas van spaceX deed hij de mensheid dromen van interplanetair reizen en sloot hij lucratieve ruimtevaartcontracten met de federale overheid.

Musk is dan wel een voorvechter van de energietransitie, hij is ook een hevige tegenstander van de radicale, anti-menselijke ondertonen van de klimaatbeweging. De paniek omtrent de coronapandemie, inclusief de bedrijfs- en schoolsluitingen, noemde hij dan weer ‘dom’. Cryptomunten die, althans in theorie, de almacht van centrale overheden en banken aan diggelen kunnen slaan, vindt Musk fantastisch; de onvoorwaardelijke steun aan Oekraïne heel wat minder. En de vrije meningsuiting, die moet koste wat kost bewaard blijven, ook als de kostprijs een slordige 44 miljard dollar bedraagt.

Dat Elon Musk anno 2023 niet langer de beste vriend is van het politiek-culturele establishment, verbaast u wellicht niet.

“Go fuck yourself”

“Go fuck yourself.” Dat was het antwoord van de excentrieke zakenman op de beslissing van meer dan honderd bedrijven om hun advertentiebudget voor Twitter naar nul te herleiden. De officiële aanleiding was een X-bericht van Musk over de slachtpartij van 7 oktober in Israël. Musk kaartte aan dat joden in de Verenigde Staten — deze locatiegebondenheid is belangrijk — decennialang een opengrenzenbeleid hebben gepromoot dat de voedingsbodem vormde voor dezelfde anti-westerse dialectiek waaraan Israël op 7 oktober ten prooi viel.

De eigenaar van het sociaal medium verduidelijkte snel dat hij — uiteraard — niet alle Joden bedoelde, maar wel de Joodse groepen die de voorbije decennia de linkse en uiterst-linkse agenda’s van Democratische politici hadden gesteund. Too little, too late. Had Musk, gelet op zijn positie en status, voorzichtiger moeten zijn in vorm en toon? Allicht wel. Ging hij inhoudelijk uit de bocht door Joodse groepen over één kam te scheren? Ja, maar niet heel ver.

Joden

Meer dan 70 procent van de Amerikaanse Joden stemt op de Democratische Partij, één vierde op de Republikeinse. Dat is opmerkelijk, aangezien het Republikeinse leiderschap Israël om zowel religieus-filosofische als geostrategische redenen intenser steunt, met woord én daad.

De meest voor de hand liggende verklaring is de moeilijke definiëring van de notie ‘Joods’. In peilingen wordt meestal uitsluitend met de ‘raciale’ component rekening gehouden, niet de religieuze. Jood zijn is geen keuze — men wordt als Jood geboren — en ook atheïstische, agnostische of niet-praktiserende Joden kwalificeren voor peilingdoeleinden als ‘Joods’. Deze Joden hebben weinig of geen affiniteit met de enige Joodse Staat. De steun van de Republikeinse Partij aan Israël levert de partij bij deze kiezers dan ook geen punten op.

Straf

Elon Musk is geen antisemiet. Iedereen in Hollywood, Silicon Valley, New York City en Washington D.C. weet dat. Dat verhindert heel wat leden van de politieke, zakelijke en culturele elites niet om acuut geheugenverlies te veinzen. ‘Verrader’ Musk — hij was immers ‘één van hen’ — moet en zal een toontje lager zingen. Dat de rijkste man ter wereld weigert zijn astronomische vermogen aan te wenden voor de mondiale promotie van censuur, bureaucratie en klimaathysterie, kan niet door de beugel. Die weigering verdient een gepaste straf — de vernieling van één van zijn portfoliobedrijven bijvoorbeeld.

Dat bedrijven als Disney, Walmart, Apple en Sony net X in het vizier namen, is trouwens geen toeval. Het heeft ook niet louter te maken met de eenvoud van de boycot (advertenties annuleren is eenvoudiger dan Tesla’s vervangen). Musk ziet X als een bastion voor het vrije denken en spreken. Dat zo’n vrije gedachte hem zijn vrijplaats zou kosten, zou voor de progressieve politiek-culturele elite de ultieme wraak zijn. Poetic Justice.

Oude vrienden

Elon Musk is een zakenman. Hij weet dat Twitter geen duurzaam verdienmodel heeft. In 2021, het jaar voor Musk de keet overnam, boekte Twitter op een omzet van (amper) 5 miljard dollar een verlies van meer dan 200 miljoen. Sinds de beursintroductie in 2013 draaide het bedrijf maar in twee van de acht boekjaren winst.

Om de bloedrode cijfers om te toveren in zwarte, schrapte Musk tachtig procent van de banen, voerde hij een abonnements- en premiumformule in en trok hij onafhankelijke content creators aan, zoals de bij Fox News ontslagen Tucker Carlson. Maar al deze stappen zijn maar druppels op een hete plaat, indien zijn belangrijkste inkomstenstroom, die uit advertenties, opdroogt. Musk weet dat. Zijn tegenstanders weten dat hij dat weet. En hij weet dat zijn tegenstanders weten dat hij dat weet.

‘Go fuck yourself’ is niet de reactie van een malloot, maar van een gekrenkte, excentrieke en ietwat naïeve entrepreneur. In het publiek zaten heel wat van zijn oude vrienden. Musk had gedacht dat zijn krediet bij zijn (voormalige) zakenpartners groter was, dat zij hem minstens het voordeel van de twijfel zouden gunnen. Dat ze dat niet deden, plaatste hen niet alleen op ramkoers met de meest vermogende man ter wereld, maar ook met de tientallen miljoenen Amerikanen die het gehad hebben met Musks aanklagers en maar één ding denken: ‘Go fuck yourself’.