Het onderzoeken van belangrijke vragen rondom Poetin, die uiting geeft aan wat werd geïnterpreteerd als een dreigement om kernwapens te gebruiken tegen NAVO-landen als deze zich in Oekraïne zouden bemoeien.
Wat is Poetins dreiging met kernwapens?
kernwapens Op 21 februari vaardigde president Vladimir Poetin, als onderdeel van zijn televisietoespraak die de Russische invasie van Oekraïne inluidde, een dreigement uit om kernwapens te gebruiken tegen NAVO-landen als zij zich zouden bemoeien met Oekraïne. ‘Rusland zal onmiddellijk reageren’, zei hij, ‘en de gevolgen zullen zijn zoals je nog nooit in je hele geschiedenis hebt gezien’.
Vervolgens gaf Poetin Rusland op 27 februari de opdracht om kernwapens te verplaatsen naar een ‘speciale gevechtsmodus’, wat een belangrijke betekenis heeft in termen van de protocollen om kernwapens vanuit Rusland te lanceren. Volgens Russische kernwapenexperts kan het Russische commando- en controlesysteem in vredestijd geen lanceerorders doorgeven, waardoor het verhogen van de status naar ‘gevecht’ het mogelijk maakt dat een lanceerorder wordt doorgevoerd en uitgevoerd.
Poetin heeft dit afgeschilderd als een defensieve reactie op het opleggen van economische sancties, maar buiten Rusland wordt het gezien als een manier voor Rusland om zijn kernwapens te gebruiken bij een eerste verrassingsaanval.
Na maanden van gewelddadige conflicten en de winst die in het oosten werd geboekt door een tegenaanval van Oekraïne, op 21 september, Poetinaangekondigdeen ‘gedeeltelijke mobilisatie’ – een dienstplicht van zo’n 300.000 reservisten – en een reeks referenda in door Rusland gecontroleerde regio’s van Oekraïne met de bedoeling Russisch grondgebied uit te breiden.
Bovendien uitte Poetin verdere – en sterkere – nucleaire dreigingen en leek hij de Russische nucleaire doctrine uit te breiden van het gebruik van kernwapens, dat alleen in het geval van een existentiële dreiging bestond, naar in plaats daarvan een bedreiging voor de territoriale integriteit. verandering en wordt door Oekraïne betwist.
Deze ontwikkelingen escaleren wat al een zeer gevaarlijke situatie was, waarin gemengde berichtgeving met de mogelijkheid van verkeerde interpretatie ertoe zou kunnen leiden dat beslissingen worden genomen op basis van valse veronderstellingen – er is een goed gedocumenteerde geschiedenis van close calls met kernwapens .
De afschrikking van kernwapens werd tijdens de Koude Oorlog voornamelijk ontwikkeld op basis van wat ‘mutually verzekerde vernietiging’ (MAD) werd genoemd. Het idee achter MAD is dat de gruwel en vernietiging door kernwapens voldoende is om agressieve actie en oorlog af te schrikken. Maar de toepassing van de afschrikkingstheorie op de realiteit van na de Koude Oorlog is fel omstreden en veel gecompliceerder in het tijdperk van cyberaanvallen die de commandovoering en controle over kernwapens kunnen verstoren .
Welke landen hebben kernwapens?
Er zijn vijf erkende kernwapenstaten onder het mondiale non-proliferatieverdrag (NPV) – China, Frankrijk, Rusland, Groot-Brittannië en de VS. Bijna elk land ter wereld neemt deel aan het NPV, maar buiten het Verdrag verklaren nog drie landen openlijk hun bezit van kernwapens – India, Pakistan en Noord-Korea – terwijl Israël het bezit van kernwapens niet heeft verklaard, maar wordt verondersteld deze wel te hebben.
Kernwapens kunnen worden onderverdeeld in verschillende categorieën, afhankelijk van hun leveringsvoertuigen en lanceerplatforms: land-, zee- of luchtraketten en korte-, middellange- en langeafstandsraketten. De VS en Rusland wisselen informatie uit over hun strategische kernraketten voor de lange afstand in het kader van de New START-overeenkomst – een verdrag om kernwapens tussen de twee landen te verminderen en te monitoren.
Maar met het Amerikaanse besluit om in 2019 uit het Intermediate Nuclear Forces (INF) Verdrag te stappen, zijn er geen overeenkomsten meer tussen de VS en Rusland die het aantal of de inzet van vanaf de grond gelanceerde kernraketten met een bereik van 500-5.500 kilometer reguleren. Kernwapens voor de korte afstand werden teruggetrokken en opgeslagen als gevolg van de Presidential Nuclear van 1991Initiatievenmaar zijn niet onderworpen aan enige wettelijke beperkingen.
Op de tiende NPV-toetsingsconferentie in New York stonden de kwestie van de dreiging met kernwapens en het aanvallen op kerncentrales in Oekraïne centraal in het debat. Uiteindelijk werd een document zorgvuldig opgesteld, zodat de zorgen over de drie pijlers van het verdrag – non-proliferatie, nucleaire ontwapening en het vreedzaam gebruik van kernenergie – allemaal in evenwicht waren, maar Rusland trok zijn overeenkomst op de laatste dag van het verdrag in. conferentie, die de vooruitgang belemmert.
Zou Rusland kernwapens gebruiken?
Er werd aangenomen dat als Rusland kernwapens zou gebruiken, het dit zou doen bij zijn aanval op Oekraïne, en niet om een NAVO-staat aan te vallen die Artikel 5 van het Verdrag van Washington in werking zou kunnen stellen.Verdragen een volledige NAVO-reactie op gang brengen.
Bij een dergelijke aanval wordt aangenomen dat korteafstandskernwapens met een lager rendement – waarvan er vermoedelijk meer dan 1.000 in reserve zijn – het meest waarschijnlijk worden gebruikt. Deze zouden uit de opslag moeten worden gehaald en ofwel moeten worden aangesloten op raketten, in bommenwerpers moeten worden geplaatst, of als granaat in artillerie.
Begin 2022 hield Poetin toezicht op eenoefeningwaarbij de nadruk ligt op de paraatheid van het militaire commando en de controle, gevechtsbemanningen, oorlogsschepen en strategische raketdragers, evenals de betrouwbaarheid van strategische nucleaire en niet-nucleaire wapens. Bij de oefening waren de Russische lucht- en ruimtevaartstrijdkrachten, het zuidelijke militaire district, de strategische rakettroepen, de noordelijke vloot en de Zwarte Zeevloot betrokken.
De retoriek suggereert echter steeds vaker dat deze nucleaire dreigingen een directere bedreiging vormen voor de NAVO – en niet alleen voor Oekraïne – en zouden kunnen verwijzen naar kernwapens met een groter bereik en een hoger rendement.
In zijn toespraak van 21 september beweerde Poetin nucleaire chantage door NAVO-staten door te zeggen: ‘Er werd ook nucleaire chantage gelanceerd. We hebben het niet alleen over de beschietingen van de kerncentrale van Zaporizja, maar ook over de verklaringen van enkele hooggeplaatste vertegenwoordigers van de leidende NAVO-landen over de mogelijkheid en toelaatbaarheid van het gebruik van massavernietigingswapens – kernwapens – tegen Rusland.
Hij voegde eraan toe: ‘Ik zou degenen die zulke uitspraken over Rusland doen eraan willen herinneren dat ons land ook verschillende soorten wapens heeft, en dat sommige daarvan moderner zijn dan de wapens die de NAVO-landen hebben. In het geval van een bedreiging van de territoriale integriteit van ons land en om Rusland en ons volk te verdedigen, zullen we zeker gebruik maken van alle wapensystemen die ons ter beschikking staan. Dit is geen bluf.
De burgers van Rusland kunnen er zeker van zijn dat de territoriale integriteit van ons moederland, onze onafhankelijkheid en vrijheid zullen worden verdedigd – ik herhaal – door alle systemen die ons ter beschikking staan. Degenen die nucleaire chantage tegen ons gebruiken, moeten weten dat de windroos kan keren.’
Er zijn geen kernwapendreigingen geuit door de NAVO-staten waarvan er drie – Frankrijk, Groot-Brittannië en de VS – kernwapens bezitten. De NAVO vertrouwt op kernwapens als een vorm van afschrikking en heeft dat de laatste tijd ook gedaanbetrokkenom zijn afschrikkings- en defensiepositie op langere termijn aanzienlijk te versterken als reactie op de Russische invasie van Oekraïne.
En als onderdeel van de recente leiderschapscampagne van de Conservatieve Partij in Groot-Brittannië antwoordde de succesvolle kandidaat Liz Truss in debevestigendtoen hem werd gevraagd of ze ‘op de knop zou drukken’ – maar dit is een vraag die alle Britse premiers door de media worden gesteld en als ze ‘ja’ antwoorden, wordt dit slechts gezien als een signaal van toewijding aan nucleaire afschrikking. Het mag niet worden geïnterpreteerd als een directe bedreiging voor welk land dan ook.
Elke beweging om Russische kernwapens gereed te maken en in te zetten zou worden gezien en gevolgd door satellieten van de VS en anderen, die door bewolking en ’s nachts heen kunnen kijken. Afhankelijk van andere inlichtingen en analyses – en het mislukken van alle diplomatieke pogingen om Rusland te ontmoedigen – kunnen de NAVO-landen besluiten in te grijpen om de lancering te voorkomen door vooraf opslagplaatsen en raketplaatsingslocaties te bombarderen.
Maar er zijn enorme risico’s verbonden aan dit besluit, aangezien een aanval een veel ergere aanval van Rusland zou kunnen uitlokken en zou kunnen worden gekarakteriseerd als een daad van agressie door de NAVO in plaats van als preventieve verdediging. Als we echter niet vooruitlopen, blijven Oekraïne en andere landen – waaronder Groot-Brittannië, de VS en andere NAVO-staten – openstaan voor kernwapenexplosies met de mogelijkheid van honderdduizenden doden, afhankelijk van het doelwit.
Hoe zou de NAVO reageren op een Russische nucleaire aanval?
Als Rusland Oekraïne zou aanvallen met kernwapens, zouden de NAVO-landen hoogstwaarschijnlijk reageren op grond van het feit dat de impact van kernwapens de grenzen overschrijdt en de landen rondom Oekraïne treft. De NAVO zou kunnen reageren door conventionele strijdkrachten in te zetten op Russische strategische middelen, of op dezelfde manier te reageren met behulp van kernwapens, aangezien zij over verschillende opties beschikt.
De VS hebben ongeveer 150 B-61 nucleaire zwaartekrachtbommen gestationeerd in vijf NAVO-landen – België, Duitsland, Nederland, Italië en Turkije – en de VS, het VK en Frankrijk beschikken ook over langeafstandscapaciteiten voor nucleaire aanvallen onder auspiciën van de NAVO.
Maar beide scenario’s betekenen dat de NAVO betrokken raakt bij een grote oorlog met Rusland. Het voordeel van het besluit om af te zien van nucleaire vergeldingsmaatregelen – en het communiceren van die reactie zoals de NAVO herhaaldelijk heeft gedaan gedurende het hele conflict – is dat Poetin de NAVO niet op geloofwaardige wijze kan afschilderen als een bedreiging voor Rusland met atoomwapens.
Het is altijd mogelijk dat Poetin besluit een langeafstandsraketaanval te lanceren tegen de VS of Groot-Brittannië, maar hij weet – net als al zijn functionarissen – dat dit het einde van Rusland zou betekenen.
Als een dergelijk besluit zou worden genomen, wordt gehoopt dat het hogere militaire personeel de volledige implicaties ervan zou onderkennen en ervoor zou kiezen dit te doennemenandere acties. De geschiedenis staat vol met voorbeelden van close calls waarbij individuen in actie kwamen om te voorkomen dat een gevaarlijke situatie escaleerde tot volledig gebruik van kernwapens.
Tijdens de Algemene Vergadering van de VN in september 2022 uitten veel landen hun shock en veroordeelden ze de openlijke kernwapendreiging van Poetin. VN-secretaris-generaal Antonio Guterresgezegdde oorlog heeft in Oekraïne al ‘onuitsprekelijk lijden en verwoesting’ veroorzaakt, en dat de nieuwste ontwikkelingen, waaronder de mogelijkheid van een nucleaire catastrofe, alleen maar zullen leiden tot een ‘eindeloze cyclus van horror en bloedvergieten’.
Heeft of had Oekraïne kernwapens?
Als onderdeel van de Sovjet-Unie organiseerde Oekraïne samen met Wit-Rusland en Kazachstan Sovjet-kernraketten, en aan het einde van de Koude Oorlog was Oekraïne gastheer van ongeveer een derde van de kernwapens van de Sovjet-Unie, maar had het er geen controle over en kon het dus ook geen controle uitoefenen. lanceerde ze.
In 1994 beloofde Oekraïne zich aan te sluiten bij het NPV als een niet-kernwapenstaat en stemde ermee in om alle kernkoppen tegen 1996 aan Rusland over te dragen voor eliminatie. Als onderdeel van deze regeling hebben Rusland, Groot-Brittannië en de VS, samen met Oekraïne, Wit-Rusland, en Kazachstan ondertekenden het BoedapestMemorandumom veiligheidsgaranties te bieden als de voormalige Sovjetstaten zich als niet-kernwapenstaten bij het NPV zouden aansluiten.
In het Memorandum werd overeengekomen dat de onafhankelijkheid en soevereiniteit van Wit-Rusland, Kazachstan en Oekraïne gerespecteerd zouden worden binnen de bestaande grenzen, en dat de partijen zich zouden onthouden van de dreiging met of het gebruik van geweld – en specifiek van het gebruik van kernwapens – tegen Wit-Rusland, Kazachstan en Oekraïne. en van het gebruik van economische druk om hun politiek te beïnvloeden.
Ze kwamen ook overeen dat de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties onmiddellijk actie zou ondernemen om Wit-Rusland, Kazachstan en Oekraïne te helpen als zij ‘slachtoffer zouden zijn van een daad van agressie of het voorwerp zouden zijn van een dreiging van agressie waarbij kernwapens worden gebruikt’.
Op 27 februari stemde Wit-Rusland in een geënsceneerd nationaal referendum over constitutionele hervormingen voor het permanent onderbrengen van Russische strijdkrachten, kernwapens en Russische strijdkrachten, wat in strijd was met de voorwaarden van het memorandum van Boedapest. Wit-Rusland stond ook toe dat Russische troepen Wit-Russisch grondgebied gebruikten om Oekraïne vanuit het noorden binnen te vallen.
Welke rol speelt kernenergie bij welke dreiging dan ook?
Het hebben van civiele kerncentrales en het ontwikkelen van kernwapens zijn afzonderlijke categorieën, en de derde pijler van het NPV bevordert het vreedzaam gebruik van kernenergie. Hoewel sommige landen de productie van civiele kernenergie als een proliferatierisico beschouwen, zijn er veel maatregelen om de status van een land te verifiëren, zoals waarborgen en verificatie- en exportcontroleregimes van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie.
In totaal zijn er 15 kernreactoren verspreid over Oekraïne en het land is voor de helft van zijn elektriciteitsbehoefte afhankelijk van kernenergie – de energieproductie bestaat uit kernenergie (54 procent), steenkool (29 procent), aardgas (8 procent ), waterkracht (vijf procent), zonne-energie (twee procent) en windenergie (één procent).
Maar het civiele kernenergieprogramma van Oekraïne is afhankelijk van Russische kernbrandstof, aangezien alle vijftien reactoren van het Russische VVER-type zijn, en sommige zelfs zijn geüpgraded naar nieuwere modellen. De afgelopen jaren is Oekraïne echter ook begonnen met het ontwikkelen van samenwerking op energiegebied met de Europese Unie (EU).
In 1986 vloog de kerncentrale van Tsjernobyl in Oekraïne in brand en er volgde een grote radioactieve noodsituatie die jarenlang enorme schade aanrichtte. De locatie functioneert niet langer als een energieproducerende faciliteit, de locatie van de brand is veilig gemaakt en de EU heeft samen met Oekraïne een opslagfaciliteit in Tsjernobyl ontwikkeld.
Maar het Russische leger nam de controle over de locatie van Tsjernobyl over als onderdeel van de invasie, hoewel het niet duidelijk is waarom – mogelijk due diligence en het voorkomen van diefstal, of om mensen bang te maken die misschien denken dat er nog steeds een dreiging vanuit Tsjernobyl is.
Hoewel een raketaanval op een kerncentrale zou kunnen resulteren in een ernstig radioactief incident, is deze niet zo gevaarlijk als een kernwapenexplosie, die veel ernstiger gevolgen zou hebben in termen van explosieve kracht, branden, straling en radioactieve neerslag.
Maar tijdens de Russische oorlog tegen Oekraïne in 2022 hebben Russische troepen geprobeerd kerncentrales te bezetten en deze te bezetten in pogingen om de energieproductie af te sluiten en Oekraïne de broodnodige energie te ontzeggen.
Dit heeft ook de angst vergroot voor een burgerlijk nucleair ongeval, vergelijkbaar met de kernramp in Fukushima in 2011, en heeft herinneringen opgeroepen aan de ramp in Tsjernobyl, die radioactief puin over heel Europa verspreidde.