BRICS 2023 ondermijnt positie dollar

Als de berichten kloppen staat augustus 2023 garant voor de belangrijkste ontwikkeling in de internationale financiële wereld sinds de Nixon in 1971 besloot dat de VS van goudstandaard afwilde. De BRICS-economieën (en zo’n 40 ‘bevriende’ landen) lijken klaar te zijn om een nieuwe goudwisselstandaard te onderschrijven door hun aanzwellende goudreserves te gebruiken om (of geheel of gedeeltelijk) een nieuwe internationale munteenheid te steunen.

BRICS – Toen een Russische woordvoerder aankondigde dat de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) tijdens hun vergadering van 22 – 24 augustus in Johannesburg een door goud gedekte valuta zouden introduceren, ging dat vooruitzicht gepaard met een volledige afwezigheid van details – en het veroorzaakte een storm van speculaties over wat er precies zou komen.

Wordt het een nieuwe gouden standaard of een nieuwe Bretton Woods? Zal de valuta inwisselbaar zijn in goud, en zo ja, door wie en onder welke voorwaarden? Wordt het een reservevaluta die de dollar kan evenaren of een ruilmechanisme dat beperkt is tot bilaterale handel binnen de coalitie? Zal dit het einde betekenen van de hegemonie van de dollar? Zal het een oorlogsdaad zijn tegen “het Westen”?

De antwoorden krijgen we tijdens de driedaagse bijeenkomst. Maar tot het zover is hebben we even wat zaken op een rijtje gezet.

De BRICS-landen plannen al enkele decennia een breuk met de dollar. Ze hebben hun eigen versies gemaakt van het afwikkelingssysteem van de Wereldbank, het IMF en het SWIFT-banksysteem. Ze hebben veel goud gekocht en bilaterale handelsovereenkomsten gesloten die gebruik maken van lokale valuta in plaats van de dollar.

Deze handelsovereenkomsten zijn echter nu nog verre van volmaakt. Om Rusland en India als voorbeeld te nemen: Rusland verkoopt veel olie aan India voor roepies, maar koopt niet genoeg van India om die roepies op te gebruiken, dus ze stapelen zich gewoon op en zadelen Rusland op met een ongewenst bezit.

Maar door een bilaterale handelsvaluta te creëren die wordt gedefinieerd als een bepaald gewicht aan goud, wordt dit probleem opgelost. BRICS-landen kunnen handelen in die valuta, die altijd dezelfde hoeveelheid goud waard is, terwijl ze intern hun eigen valuta blijven gebruiken. Omdat de dollarprijs van goud continu wordt berekend door metaalbeurzen, zou de dollarkoers van de BRICS-valuta direct beschikbaar zijn.

BRICS

En naarmate goud stijgt ten opzichte van de dollar, wordt de door goud gedekte BRICS-valuta waardevoller zonder de problemen die worden veroorzaakt door een te sterke nationale valuta. Uiteindelijk zal een dergelijke valuta obligatiemarkten in de lidstaten vergroten.

De meerderheid van de wereld, gemeten naar bevolking en bbp, krijgt genoeg zelfvertrouwen om het juk van het Amerikaanse imperialisme af te werpen, en daarmee zal de hegemonische macht van de fiat-dollar verdwijnen. Omdat de andere westerse fiat-valuta’s gebonden blijven aan de dollar, lijkt het erop dat hun dagen geteld zijn.

De positie van de huidige BRICS-landen en de toekomstige leden van de groep is veel sterker [dan die van het Westen]. Geen van hen wordt belast met de sociale en socialistische verantwoordelijkheden van de zogenaamde geavanceerde naties. Ze zijn in staat om currency boards te beheren om de waarde van hun kredietsystemen veilig te stellen. Maar in plaats van een currency board dat aan de dollar vastzit, moet het direct of indirect aan goud worden vastgemaakt. Een gouden standaard kan worden beschouwd als een soort currency board – het was zelfs de voorloper ervan.

Een BRICS-valuta zou een afzonderlijke uitgever van een door goud gedekte valuta vereisen. Geen centrale bank, maar puur een bank van uitgifte. Volgens het IMF ““combineert een currency board drie elementen: een wisselkoers die is gefixeerd op een ankervaluta, automatische convertibiliteit (dat is het recht om binnenlandse valuta op elk gewenst moment tegen deze vaste koers om te wisselen) en een langdurige toewijding aan het systeem, dat is vaak rechtstreeks uiteengezet in de regels van de centrale bank.”

Dit is het moment waarop de Chinezen zich sinds 1983 hebben voorbereid, en de Russen meer recentelijk werden ‘aangemoedigd’ door westerse sancties. Ze hebben in ieder geval voldoende edelmetaal beschikbaar om hun krappe geldvoorraad met ruime marges te dekken en het zijn de twee grootste landen wat betreft goudmijnoutput. Een beweging naar goud als dekking van andere valuta’s zal waarschijnlijk moeilijker blijken vanwege het tekort aan monetair goud.

De enige oplossing voor veel van de BRICS-deelnemers in Johannesburg later deze maand zal zijn om mee te liften op de Chinese yuan via een currency board-relatie. De rest van de wereld staat voor het grimmige vooruitzicht verstrikt te raken in een wijdverspreide ineenstorting van de fiat-valuta zonder zichtbare ontsnapping.

Dit komt allemaal door het feit dat Saoedi-Arabië en het grootste deel van de rest van de OPEC toetreden. 80% van de wereldbevolking zal buiten het op dollars gebaseerde systeem vallen. De wereld gaat een Bretton Woods III-periode in die wordt gedomineerd door grondstoffen en transparantie in plaats van ondoorzichtige, op schulden gebaseerde valuta’s.

De BRICS-landen kunnen grondstoffen verpanden aan een gedistribueerde digitale valuta van de centrale bank. Ze kunnen de digitale yuan gebruiken om de nieuwe valuta te ondersteunen. Elk land zal evenveel zeggenschap hebben omdat ze grondstoffen hebben gedoneerd die de valuta ondersteunen. Het kan niet worden ingewisseld, maar het wordt ondersteund. En dankzij de blockchain kan iedereen zien wat er is.

En als ze van de gelegenheid gebruik maken om een obligatiemarkt op te bouwen zoals de VS tijdens de Tweede Wereldoorlog deden met oorlogsobligaties, gaan ze heel snel van alleen een interessant idee naar een serieuze uitdaging voor de Amerikaanse dollar.

Waarom heeft de BIS (Bank for International Settlements) goud in 2019 opnieuw geclassificeerd? Waarom repatreerden zoveel centrale banken hun goud van de Bank of England en New York Fed? Waarom hebben centrale banken de afgelopen 18 maanden meer goud gekocht dan ooit in de geschiedenis? Kijk naar de export vanuit Zwitserland: China, India, Saoedi-Arabië accumuleren massaal goud.

Saoedi-Arabië, geen uitgesproken fan van de huidige demente bejaardenregering in de VS, heeft aangegeven dat het de rest van dit decennium miljarden dollars zal investeren in zijn groeiende goudsector. India heeft onlangs een internationale beurs voor goudstaven gelanceerd.

Eind vorig jaar kochten centrale banken goud tegen de hoogste koers sinds 1967. Vanaf mei gaf 70 procent van de centrale banken aan te geloven dat de goudreserves het komende jaar zouden toenemen. Experimenten met het gebruik van goud naast dollars, en als geld, ook in een aantal innovatieve, bekende formaten in de VS, zijn de laatste paar jaar toegenomen.

De vorm en functie van de BRICS+ financiële instelling, als die er komt, is van secundair belang. Waar het om gaat, is dat de langzame opmars van de-dollarisatie aan de andere kant een onverbiddelijke duw is in de richting van het opnieuw te gelde maken van goud. En of dat nu betekent dat er gezond geld wordt verdiend door middel van innovatie of dat centrale banken wereldwijd onder druk worden gezet om hun praktijken te hervormen, die resultaten zijn op zijn zachtst gezegd welkom.

Als de landen die de conferentie organiseren en bezoeken vertellen dat het niet op de agenda staat, moeten we het maar van hen aannemen. Rusland is in een financiële oorlog met het Westen verwikkeld en propaganda heeft waarde. Woorden zijn goedkoop, praten is gemakkelijk. Wat dit idee zoveel kracht geeft, is dat het logisch is, en het door goud ondersteunde deel is zelfs heel logisch. Het is duidelijk een idee dat ze overwegen, ook al staat het niet op de agenda van de vergadering.

Een deel van het probleem met een BRICS-valuta, namelijk als landen elkaar niet echt vertrouwen, wordt hierdoor opgelost? Met goud hoef je elkaar niet te vertrouwen. Men kan vertrouwen maar ook verifiëren. Dus het is logisch, we denken dat dit zal gebeuren en het is logisch dat de BRICS als koploper dit doen. Maar het zal niet van de ene dag op de andere geregeld zijn.

Er zijn momenteel een slordige twee dozijn staten die overwegen toe te treden tot het blok. Arabische landen zoals Algerije, Egypte, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten hebben allemaal belangstelling getoond voor nauwere banden met de groep, evenals Iran, Argentinië, Mexico, Bahrein, Indonesië en Nigeria. De multipolaire fundamenten van BRICS zouden worden verrijkt door de toelating van verschillende Arabische landen, maar het blok moet nog beslissen over hun aanvragen, vertelde de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov onlangs.

“Het zijn allemaal zeer sterke landen”, zei Lavrov in een interview aan de zijlijn van het St. Petersburg International Economic Forum (SPIEF) over de mogelijke nieuwe toetreders. “En ze zijn allemaal tot op zekere hoogte leiders in de Arabische en islamitische wereld.

Dit zou BRICS ongetwijfeld verrijken.” De Russische diplomaat zei dat de bijdrage van deze nieuwe leden “voor de hand liggend” zou zijn en zou betekenen dat BRICS vertegenwoordiging zou krijgen van één van ’s werelds grootste beschavingen. “Dit zal ongetwijfeld ten goede komen aan de multipolaire fundamenten van het blok dat op natuurlijke en objectieve wijze is geëvolueerd”, voegde hij eraan toe.

Omdat BRICS beslissingen neemt bij consensus heeft het blok een procedure opgesteld voor het coördineren van de standpunten van de lidstaten over uitbreiding, onthulde Lavrov. Deskundigengroepen werken momenteel aan rapporten die zullen worden gepresenteerd op de top in augustus in Zuid-Afrika, waarna het blok dienovereenkomstig actie zal ondernemen.

Rusland steunt de uitbreiding van BRICS, zei Lavrov, maar begrijpt heel goed dat lidmaatschapsaanvragen bepaalde complicaties met zich mee kunnen brengen. “Het ligt natuurlijk heel gevoelig, want ook hier staat de reputatie van het land op het spel. Als een staat zich aanmeldt om lid te worden en geen antwoord krijgt, ziet dit er niet goed uit’, zei de diplomaat tegen de door de EU weggecensureerde zender RT.

Bangladesh is één van de recentste landen dat belangstelling heeft getoond om lid te worden van de BRICS-economische groep, met rapporten die onthullen dat (volgens de krant Dhaka Tribune) er een formeel verzoek is gestuurd om lid te worden. De kwestie zal naar verwachting worden besproken op de BRICS-top. De krant verwijst naar een bron die bekend is met gesprekken tussen premier Sheikh Hasina en de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa, onlangs in Genève.

Inmiddels heeft de minister van Buitenlandse Zaken van Bangladesh, AK Abdul Momen, de aanvraag bevestigd. Hij merkte op dat het land momenteel al wordt erkend als een ‘Vriend van BRICS’. Er is ook een formele brief gestuurd naar de huidige voorzitter van de groep, Zuid-Afrika.

Venezolaanse banken zijn inmiddels begonnen met het accepteren van Mir-kaarten, het Russische alternatief voor Visa en Mastercard, onthulde het hoofd van de centrale bank van het land, Calixto Jose Ortega Sanchez, op het St. Petersburg International Economic Forum (SPIEF). Het Latijns-Amerikaanse land maakte vorig jaar bekend dat het bereid was toe te treden tot het Mir-betalingssysteem en is sindsdien in gesprek over de stap.

De Russische ambassade in Venezuela zei eerder dat als Caracas verbinding zou maken met Mir, dit “stabiele voorwaarden zou creëren voor regelingen in nationale valuta” tussen de twee landen. Venezuela heeft genoeg van de “westerse chantagepraktijken”. De verliezen van Venezuela als gevolg van Amerikaanse sancties belopen sinds 2015 een slordige $ 232 miljard. Venezuela is van plan om bij grensoverschrijdende transacties af te stappen van de greenback, zei president Nicolas Maduro, bewerend dat de maatregel de Bolivariaanse republiek zou helpen haar economie te bevrijden.

“Dit is het pad van Venezuela en het pad van een vrije economie waar valuta niet worden gebruikt om landen te straffen en sancties op te leggen”, zei Maduro in een interview met lokale media. Venezuela behoort tot de vijf meest gesanctioneerde landen ter wereld. Het Zuid-Amerikaanse land heeft te maken gehad met één van de grootste economische krimpen in de geschiedenis. Vorig jaar stond Washington de Amerikaanse energiereus Chevron toe om de beperkte olieproductie in het land te hervatten, maar de meeste sancties blijven van kracht en blijven zwaar drukken op de Venezolaanse economie.

Het Russische Mir-betalingssysteem heeft sinds vorig jaar een gestage toename van de vraag naar nieuwe kaarten ervaren, aldus de systeembeheerder. Ongeveer tien landen over de hele wereld gebruiken het systeem op dit moment, terwijl ongeveer 15 andere landen  interesse hebben getoond om het te introduceren. Het hoofd van de centrale bank van Myanmar heeft verklaard dat zijn land in december Mir-kaarten zou gaan accepteren. Ook met Iran is onlangs een akkoord bereikt en soortgelijke maatregelen zijn onlangs aangekondigd door Argentinië, Brazilië en Irak.

Langdurig sanctiebeleid van het Witte Huis, samen met stijgende inflatie in de VS, hebben meerdere landen over de hele wereld gedwongen op zoek te gaan naar alternatieven voor de dollar. Oplopende schulden en een beroep op sancties hebben de geloofwaardigheid van de VS als economische partner in gevaar gebracht en hebben het imago van de VS als wereldwijde financiële macht vernietigt. Het aandeel van de VS in de wereldwijde handelsomzet daalt snel, een trend die zich de komende jaren waarschijnlijk zal voortzetten.

Het aandeel van de VS in de wereldhandel is geslonken tot ongeveer 70%, onder andere door sancties tegen Rusland die het vertrouwen in de Amerikaanse munt ondermijnden. Het is een zeker voor de Amerikanen ongewild bij-effect van Biden’s buitenlands beleid (dat door de vazalstaten in de Europese Unie blindelings wordt opgevolgd). Vroeger vond 70% van de internationale handel plaats met de dollar, nu is dat 60% – een trend die zich zal doorzetten. Westerse mainstream media slingeren de gebruikelijke propaganda de wereld in om de burgers en de financiële wereld ervan te overtuigen dat het allemaal maar belachelijke ideeën zijn.

BRICS-landen worden vaak afgeschilderd als tegenstanders van westerse overheersing – wat tot op zekere hoogte terecht is. Ze werken echter ook aan de implementatie van Agenda 2030 met hetzelfde fanatisme als het Westen dat doet en ze hebben hightech oplossingen aangenomen met totale bewaking van het hele aardsysteem en de mensheid met het doel dat zo snel mogelijk te implementeren. Maar daarover een andere keer meer.