De protesten van de Franse boeren zijn complexer dan ze lijken

De frustratie van boeren over de Franse en EU-regelgeving is een nieuwe dimensie in een al lang bestaand probleem.

Franse boerenvakbonden hebben donderdag een einde gemaakt aan de protesten waarbij zij het verkeer met hun tractoren hebben geblokkeerd en mest en rottende producten voor overheidsgebouwen hebben gedumpt om hun punt duidelijk te maken. De boodschap: ze kunnen niet langer in hun levensonderhoud voorzien door goedkope import, een gebrek aan subsidies en hogere productiekosten.

De Franse premier Gabriel Attal kondigde een reeks concessies aan , waaronder een overeenkomst om geen landbouwproducten te importeren waarin pesticiden worden gebruikt die in de EU verboden zijn , evenals nieuwe financiële subsidies en belastingvoordelen. Het nieuwe beleid heeft – voorlopig – de twee grootste landbouwvakbonden van Frankrijk, de Jonge Boeren en de FNSEA (het Franse acroniem voor de Nationale Federatie van Boerenvakbonden), gerustgesteld.

Terwijl boeren in heel Europa protesteren tegen slechte lonen en bureaucratisch beleid binnen hun eigen land en de EU, is de Franse context enigszins anders dan die in andere landen. Het komt deels door het zelfbeeld van Frankrijk en de plaats van de landbouw binnen het nationale bewustzijn, maar ook door de Franse politiek, in het bijzonder de impopulariteit van president Emmanuel Macron.

De Franse boeren lijken een overwinning te hebben behaald, maar landbouwarbeiders in Duitsland, België en andere Europese landen hebben hun frustratie overgebracht naar het hoofdkwartier van de Europese Unie in Brussel, waar de Europese Commissie donderdag een top hield. Sommige deskundigen hebben de beweging in verband gebracht met het euroscepticisme, een politieke beweging die het nut van de Europese Unie in twijfel trekt en individuele landen er vaak toe aanzet om de Europese Unie te verlaten. Maar ook al zijn er in de protestbeweging enkele schakeringen van die filosofie te vinden, er zit meer nuance en complexiteit in de frustraties van boeren – en meer van een verlangen naar Franse invloed in de EU.

De zorgen van Franse boeren zijn enigszins specifiek voor hun eigen agrarische en politieke traditie, en weerspiegelen een breed scala aan belangen. Sommige boeren, zoals een kleine groep zonder vakbonden in Toulouse die verantwoordelijk is voor het starten van de snelwegblokkades, claimden vorige week hun overwinning toen de regering een reeks hervormingen aankondigde, waaronder versoepeling van de regelgeving rond het bouwen van waterreservoirs, het compenseren van boeren voor verloren gewassen als gevolg van ziekten. en terugdeinzen op een voorgestelde stijging van de dieselbrandstofprijs.

Maar andere groepen , waaronder de FNSEA, de Young Farmers en de Confédération Paysanne, een linkse vakbond die kleine boeren en boeren op het platteland vertegenwoordigt, waren niet tevreden en beloofden hun acties deze week voort te zetten, vanuit gebieden in het hele land richting Parijs. Ondertussen trokken Belgische boeren naar Brussel om hun ontevredenheid te uiten over het EU-beleid, waaronder een grote handelsovereenkomst met Mercosur , het Latijns-Amerikaanse economische blok, en goedkope import uit Oekraïne. Ook Franse boeren maken zich zorgen over de deal .

Er heerst in Frankrijk een bijzonder sterke cultuur van protest en arbeidskracht, en de boeren daar zijn erin geslaagd hun eisen door te drukken en op zijn minst een deel van de gewenste veranderingen veilig te stellen. Maar welk effect ze zullen hebben op de politiek en het beleid van de EU valt nog te bezien – en het is onwaarschijnlijk dat ze een groot effect zullen hebben op de verkiezingen voor het Europees Parlement deze zomer.

Franse boeren hebben het al jaren moeilijk, en om veel verschillende redenen

Er zijn twee grote – en onderling verbonden – overkoepelende zorgen in Frankrijk.

De eerste is inkomen. Franse boeren, vooral kleinere en onafhankelijke boeren, zeggen dat ze niet genoeg verdienen en dat hun levensonderhoud in de nabije toekomst zal verdwijnen. Zelfmoord heeft de landbouwsector de afgelopen jaren geteisterd, omdat de sector is gekrompen en boeren niet meer in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Maar de Franse landbouw – wijn en kaas uiteraard, maar ook vee en landbouwproducten – is een duidelijk onderdeel van het Franse culturele erfgoed, en Frankrijk is de grootste landbouwproducent van de EU .

Tijdens de ambtsperiode van Macron hebben strengere milieunormen, zowel in de EU als in Frankrijk, Franse boeren verplicht te investeren in nieuwe productiemethoden. Maar vanwege de mondiale inflatie na de Covid-19-pandemie zijn consumenten op zoek naar goedkopere producten . Ga de concurrentie van buiten de EU aan, waardoor Franse boeren gedwongen worden hun producten voor weinig of helemaal geen winst te verkopen.

Deze zorgen hebben rechtstreeks betrekking op het tweede probleem, dat volgens veel boeren het eerste probleem verergert: concurrentie en vrijhandelsovereenkomsten.

De EU heeft een lopende handelsovereenkomst met Mercosur , het economische blok dat bestaat uit Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay, dat de tarieven op importen uit het blok zou verlagen – vooral op landbouwproducten. “In Frankrijk zien veel mensen het als het openen van de poorten van Europa voor buitenlandse producten, wat in het concurrentievoordeel van die landen is”, vertelde Patrick Chamorel, senior onderzoeker aan het Stanford Center in Washington, aan Vox. Omdat Frankrijk de grootste landbouwproducent in de EU is, zei hij, “zullen de Fransen de dupe worden van de concurrentie.”

De boeren beweren dat deze handelsovereenkomst en andere handelsovereenkomsten die de EU heeft gesloten met Chili, Nieuw-Zeeland, Kenia en Oekraïne – landen die niet dezelfde strenge landbouwproductienormen hebben als de EU – de oneerlijke concurrentie vergroten als gevolg van de lage prijzen.

Die lage prijzen betekenen kleine of geen winst, wat ons terugbrengt bij het eerste probleem van het opdrogen van de inkomsten.

In Frankrijk worden de zaken gecompliceerd door het feit dat de boerenvakbonden niet allemaal dezelfde mening hebben. Er zijn radicalere vakbonden, zoals de linkse Confédération Paysanne, en vakbonden zoals de Coördinatie Rurale, die meer rechtse belangen vertegenwoordigt.

“De FNSEA is de vakbond van de grote boeren in Frankrijk, dus zij verdedigen niet de belangen van de meerderheid van de middelgrote en kleinschalige boeren in Frankrijk”, zegt Morgan Ody, boerenlid van Confédération Paysanne en coördinator voor Dat meldt de internationale boerenbeweging La Via Campesina International in het World Business Report van de BBC . “Ze verdedigen de belangen van de mensen die willen exporteren… dus vragen ze niet om eerlijke prijzen, ze vragen niet om een ​​herverdeling van de betalingen die verband houden met het [gemeenschappelijk landbouwbeleid], ze verdedigen alleen maar hun belangen. dat zijn de belangen van zeer rijke mannen.”

Frankrijk heeft dus te maken met een dilemma met vele facetten, een dilemma dat het binnen zijn grenzen moet oplossen, maar dat in belangrijke mate afhangt van het EU-beleid. Dat omvat onder meer wijzigingen in het eerder genoemde Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), die in 2023 van kracht werden, en het opleggen van verdere milieuregels aan boeren, zodat zij de subsidies kunnen verdienen die het beleid belooft.

Boeren laten overal in Europa politieke frustratie zien

Gezien het feit dat de Mercosur-overeenkomst importquota omvat en dat de onderhandelingen vóór juni afgerond zouden kunnen worden, vlak voor de verkiezingen voor het EU-Parlement van dit jaar, protesteren de Europese boeren nu serieus, wat heeft geleid tot de massademonstraties van deze maand in Frankrijk, Brussel en elders.

De Franse president Emmanuel Macron heeft er moeite mee om de Franse boeren tevreden te stellen, vooral de kleine boeren op het platteland, wier levensonderhoud het meest wordt beïnvloed door de mondialisering en de groei van grote landbouwconcerns. Sinds zijn eerste ambtstermijn, die in 2017 begon, heeft Macron de zorgen over het milieu binnen de Franse politiek en de EU in evenwicht moeten brengen met de behoeften van boeren op het platteland – wier zaak extreemrechtse politici maar al te graag willen kapitaliseren – en met de belangen van krachtige landbouwindustrie verbonden met de FNSEA.

In het begin van zijn mandaat stimuleerde Macron landbouwpraktijken die beter in lijn waren met de milieunormen van de linkse, socialistische en groene partijen, maar hij paste veel daarvan aan, ondanks protesten. En terwijl hij zich opmaakte voor een herverkiezing in 2021, probeerde Macron zijn imago van elitair die geen voeling had met de behoeften van de Franse plattelandsbevolking terug te dringen.

Attal, die pas onlangs premier werd, is het gezicht van de huidige crisis geweest en heeft zich ingezet om aan de eisen van boeren te voldoen. Met zijn beloften om het beginsel van voedselsoevereiniteit in de Franse wetgeving te verankeren, strengere importcontroles op te leggen en het verbod op bepaalde pesticiden te versoepelen, lijkt hij zijn eerste grote politieke test te hebben doorstaan.

‘Ik denk dat de boeren er klaar voor zijn om Attal een kans te geven’, zei Chamorel. “Attal is waarschijnlijk de klap voor Macron aan het opvangen – dat valt nog te bezien, maar ik denk dat hij op dit moment een aanwinst is, hij is een schild voor Macron.”

Ook de Franse boerenvakbonden hebben hun macht getoond. Hoewel boeren slechts ongeveer 3 procent van de beroepsbevolking uitmaken , duiden de protesten van januari – en de reacties van Macron op de landbouwsector gedurende de jaren dat hij aan de macht was – op de macht van de Franse landbouwsector, of op zijn minst delen daarvan, evenals op Macrons volslagen politieke zwakheid. Maar het zal deze zomer niet de belangrijkste motor van verandering binnen het Europees Parlement zijn – dat zal het immigratiebeleid zijn, vertelde Chamorel aan Vox.

Toch zijn de Franse protesten, en de soortgelijke acties van Belgische en Duitse demonstranten, voldoende geweest om landbouwvraagstukken op de agenda van de EU-top te zetten – hoewel er wellicht een vuilnisbrand en de vernietiging van een standbeeld voor nodig waren om daar te komen.