RedactieSDB 
Hoe Amerikaanse bondgenoten en tegenstanders reageren op de kans op Trump´s terugkeer.
Trump – In het decennium vóór de grote financiële crisis van 2008 werd de voorzitter van de Federal Reserve, Alan Greenspan, een virtuele halfgod in Washington. Zoals de Amerikaanse senator John McCain, Republikein van Arizona, ooit adviseerde: ‘Of hij leeft of dood is, maakt niet uit. Als hij dood is, steun hem dan gewoon en zet hem een donkere bril op.’
Tijdens de twintig jaar dat Greenspan voorzitter was, van 1987 tot 2006, speelde de Fed een centrale rol in een periode van versnelde groei van de Amerikaanse economie. Een van de bronnen van de bekendheid van Greenspan was wat de financiële markten de ‘Fed put’ noemden. (Een “put” is een contract dat de eigenaar het recht geeft om een actief tegen een vaste prijs tot een vaste datum te verkopen.)
Tijdens de ambtsperiode van Greenspan gingen investeerders geloven dat, hoe riskant de nieuwe producten die financiële ingenieurs ook creëerden, als er iets Als het mis zou gaan, kon het systeem erop rekenen dat de Fed van Greenspan te hulp zou komen en een bodem zou bieden waaronder de aandelen niet mochten dalen. Deze weddenschap wierp vruchten af: toen de door hypotheek gedekte effecten en derivaten van Wall Street leidden tot de ineenstorting van Lehman Brothers, wat de aanleiding vormde voor de financiële crisis van 2008 die de Grote Recessie veroorzaakte, stapten het Amerikaanse ministerie van Financiën en de Fed tussenbeide om te voorkomen dat de economie naar een tweede zou afglijden. Grote Depressie.
Die dynamiek is de moeite waard om in herinnering te brengen als je bedenkt welk effect de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024 nu al hebben op de beslissingen van landen over de hele wereld. Leiders beginnen zich nu bewust te worden van het feit dat de voormalige Amerikaanse president Donald Trump over een jaar daadwerkelijk zou kunnen terugkeren naar het Witte Huis.
Dienovereenkomstig houden sommige buitenlandse regeringen in hun relatie met de Verenigde Staten steeds meer rekening met wat bekend zou kunnen worden als de ‘Trump put’ – waarbij ze keuzes uitstellen in de verwachting dat ze over een jaar betere deals met Washington kunnen sluiten omdat Trump zal effectief een bodem leggen over hoe slecht de dingen voor hen kunnen zijn. Anderen beginnen daarentegen te zoeken naar wat een ‘Trump-haag’ zou kunnen worden genoemd – waarbij ze de manieren analyseren waarop zijn terugkeer hen waarschijnlijk met slechtere opties zal achterlaten en zich dienovereenkomstig voorbereiden.
DE GEEST VAN VERLEDEN PRESIDENTIES
De berekeningen van de Russische president Vladimir Poetin in zijn oorlog tegen Oekraïne vormen een levendig voorbeeld van de houding van Trump. Nu er de afgelopen maanden een patstelling op het terrein is ontstaan, is er steeds meer gespeculeerd over de bereidheid van Poetin om de oorlog te beëindigen. Maar als gevolg van de uitspraak van Trump is het veel waarschijnlijker dat de oorlog volgend jaar rond deze tijd nog steeds zal woeden. Ondanks de belangstelling van sommige Oekraïners voor een verlengd staakt-het-vuren of zelfs een wapenstilstand om een einde te maken aan de moordpartijen voordat een nieuwe strenge winter zijn tol eist, weet Poetin dat Trump heeft beloofd de oorlog ‘op één dag’ te beëindigen.
In de woorden van Trump: “Ik zou tegen [Oekraïense president Volodymyr] Zelenski zeggen: geen hulp meer. Je moet een deal sluiten.” Geconfronteerd met een goede kans dat Trump over een jaar voorwaarden zal bieden die veel voordeliger zijn voor Rusland dan alles wat de Amerikaanse president Joe Biden zou bieden of waar Zelensky vandaag mee zou instemmen, zal Poetin wachten.
De bondgenoten van Oekraïne in Europa moeten daarentegen een Trump-hedge overwegen. Nu de oorlog het einde van zijn tweede jaar nadert, hebben de dagelijkse beelden van vernietiging en sterfgevallen als gevolg van Russische luchtaanvallen en artilleriegranaten de Europese illusies over het leven in een wereld waarin oorlog achterhaald is, opzij gezet.
Het is voorspelbaar dat dit heeft geleid tot een heropleving van het enthousiasme voor het NAVO- bondgenootschap en zijn ruggengraat: het Amerikaanse engagement om iedere bondgenoot die wordt aangevallen te verdedigen. Maar nu berichten over opiniepeilingen waaruit blijkt dat Trump Biden verslaat, beginnen door te dringen, groeit de angst. Vooral Duitsers herinneren zich de conclusie van voormalig bondskanselier Angela Merkel uit haar pijnlijke ontmoetingen met Trump. Zoals ze het omschreef: “We moeten alleen voor onze toekomst vechten.”
Trump is niet de enige Amerikaanse leider die zich afvraagt waarom een Europese gemeenschap, die drie keer zoveel inwoners heeft als Rusland en een bbp heeft dat negen keer zo groot is, afhankelijk moet blijven van Washington om haar te verdedigen. In een vaak geciteerd interview met de hoofdredacteur van The Atlantic , Jeffrey Goldberg, in 2016, heeft de Amerikaanse president Barack Obama Europeanen (en anderen) verscheurd omdat ze ‘free rider’ waren.
Maar Trump is verder gegaan. Volgens John Bolton , destijds de nationale veiligheidsadviseur van Trump, zei Trump: “Het kan me niks schelen wat de NAVO is” tijdens een bijeenkomst in 2019, waarin hij serieus sprak over het zich helemaal terugtrekken uit het bondgenootschap. Gedeeltelijk waren de dreigementen van Trump een onderhandelingstruc om de Europese staten te dwingen hun belofte na te komen om twee procent van het bbp aan hun eigen defensie te besteden – maar slechts ten dele.
Na twee jaar proberen Trump te overtuigen van het belang van de allianties van de Verenigde Staten, kwam minister van Defensie James Mattis tot de conclusie dat zijn meningsverschillen met de president zo groot waren dat hij niet langer kon dienen, een standpunt dat hij openhartig uitlegde in zijn ontslagbrief uit 2018.
Tegenwoordig roept de campagnewebsite van Trump op tot “een fundamentele herevaluatie van het doel en de missie van de NAVO.” Als ze bedenken hoeveel tanks of artilleriegranaten ze naar Oekraïne moeten sturen, vragen sommige Europeanen zich nu af of ze die wapens misschien nodig hebben voor hun eigen verdediging als Trump in november zou worden gekozen.
Leiders worden zich bewust van het feit dat Trump zou kunnen terugkeren naar het Witte Huis.
De verwachtingen die voortkwamen uit een toespraak van Trump waren ook aan het werk tijdens de onlangs afgesloten COP28-top over klimaatverandering in Dubai. Historisch gezien zijn de COP-afspraken over wat regeringen zullen doen om de klimaatuitdaging aan te pakken al lang gebaseerd op ambities en te kort op het gebied van prestaties. Maar COP28 ging zelfs nog verder de fantasie in door een voorbode te zijn van wat zij een historische overeenkomst noemde om ‘af te stappen van fossiele brandstoffen’.
In werkelijkheid doen de ondertekenaars precies het tegenovergestelde. Grote producenten en consumenten van olie, gas en steenkool verhogen momenteel hun gebruik van fossiele brandstoffen in plaats van ze te verminderen. Bovendien doen ze investeringen om dit te blijven doen, zo ver als ieder oog reikt. De grootste olieproducent ter wereld, de Verenigde Staten, heeft zijn productie de afgelopen tien jaar jaarlijks uitgebreid en heeft in 2023 een nieuw record gevestigd voor de productie.
De op twee na grootste uitstoter van broeikasgassen, India, viert zijn eigen superieure, door economische groei aangedreven door een nationaal energieprogramma waarvan steenkool het middelpunt is. Deze fossiele brandstof is verantwoordelijk voor driekwart van de primaire energieproductie in India. China is de grootste producent van zowel “groene” hernieuwbare energie als “zwarte” vervuilende steenkool. Dus hoewel China in 2023 meer zonnepanelen heeft geïnstalleerd dan de Verenigde Staten in de afgelopen vijftig jaar, bouwt het land momenteel ook zes keer zoveel nieuwe kolencentrales als de rest van de wereld samen.
Hoewel op de COP28 veel toezeggingen zijn gedaan over doelstellingen voor 2030 en daarna, werden pogingen om regeringen ertoe te bewegen kostbare, onomkeerbare maatregelen te nemen vandaag de dag afgewezen. Leiders weten dat als Trump terugkeert en zijn campagnebelofte van ‘drill, baby, drill’ nastreeft, dergelijke acties onnodig zullen zijn. Zoals een slechte grap die tijdens COP28 langs de bars ging, luidde: “Wat is het onuitgesproken plan van COP28 om af te stappen van fossiele brandstoffen? Om ze zo snel mogelijk te verbranden.”
EEN ONGEORDERDE WERELD
Een tweede termijn van Trump belooft een nieuwe wereldhandelsorde – of wanorde. Op zijn eerste werkdag in 2017 trok Trump zich terug uit het handelsverdrag Trans-Pacific Partnership. In de weken die volgden kwam er een einde aan de discussies over het creëren van een Europees equivalent en andere vrijhandelsovereenkomsten.
Gebruikmakend van de eenzijdige autoriteit die Sectie 301 van de Handelswet van 1974 aan de uitvoerende macht geeft, heeft Trump tarieven van 25 procent opgelegd op 300 miljard dollar aan Chinese import – tarieven die Biden grotendeels heeft gehandhaafd. Zoals de handelsonderhandelaar van de Trump-regering, Robert Lighthizer, die door de Trump-campagne is aangemerkt als haar belangrijkste adviseur op dit gebied, in zijn onlangs gepubliceerde boek No Trade Is Free uitlegde , zou een tweede Trump-termijn veel brutaler zijn.
In de huidige campagne noemt Trump zichzelf ‘Tariff Man’. Hij belooft een universeel tarief van tien procent op importen uit alle landen op te leggen en landen te matchen die hogere tarieven heffen op Amerikaanse goederen, waarbij hij ‘oog om oog, een tarief voor een tarief’ belooft.
Het samenwerkingspact met de landen van Azië en de Stille Oceaan waarover de regering-Biden heeft onderhandeld – het Indo-Pacific Economic Framework for Prosperity – zal, zegt Trump, ‘op dag één dood zijn’. Voor Lighthizer is China de “dodelijke tegenstander” die het centrale doelwit zal zijn van protectionistische Amerikaanse handelsmaatregelen. Beginnend met de intrekking van de status van ‘permanente normale handelsbetrekkingen’ die China in 2000 kreeg voordat hij tot de Wereldhandelsorganisatie toetrad, zal het doel van Trump zijn om ‘de afhankelijkheid van China op alle kritieke gebieden te elimineren’, inclusief elektronica, staal en farmacie.
Omdat handel een belangrijke aanjager is van de mondiale economische groei, achten de meeste leiders de mogelijkheid dat Amerikaanse initiatieven de op regels gebaseerde handelsorde feitelijk zouden kunnen doen ineenstorten bijna ondenkbaar. Maar sommige van hun adviseurs onderzoeken nu een toekomst waarin de Verenigde Staten wellicht succesvoller zullen zijn in het loskoppelen van de mondiale handelsorde dan in het dwingen van anderen zich los te koppelen van China.
Handelsliberalisering is een pijler geweest van een groter mondialiseringsproces dat ook tot een vrijer verkeer van mensen over de hele wereld heeft geleid. Trump heeft aangekondigd dat op de eerste dag van zijn nieuwe regering zijn eerste daad het “sluiten van de grens” zal zijn. Momenteel komen elke dag meer dan 10.000 buitenlanders vanuit Mexico de Verenigde Staten binnen.
Ondanks de inspanningen van de regering-Biden heeft het Congres geweigerd verdere economische hulp aan Israël en Oekraïne toe te staan zonder grote veranderingen die deze massamigratie vanuit Midden-Amerika en elders aanzienlijk vertragen. Tijdens zijn campagne maakt Trump het onvermogen van Biden om de Amerikaanse grenzen te beveiligen tot een groot probleem.
Hij heeft zijn eigen plannen aangekondigd om miljoenen ‘illegale vreemdelingen’ op te pakken in wat hij ‘de grootste binnenlandse deportatieoperatie in de Amerikaanse geschiedenis’ noemt. Midden in hun eigen presidentsverkiezingen zoeken de Mexicanen nog steeds naar woorden om deze nachtmerrie te beschrijven waarin hun land overweldigd zou kunnen worden door miljoenen mensen die zowel hun noordelijke als hun zuidelijke grens oversteken.
VIER JAAR MEER
Historisch gezien zijn er tijdperken geweest waarin de meningsverschillen tussen Democraten en Republikeinen over belangrijke kwesties op het gebied van het buitenlands beleid zo bescheiden waren dat men zou kunnen zeggen dat “de politiek stopt aan de waterkant.” Dit decennium is daar echter niet één van. Hoe nutteloos het ook mag zijn voor makers van buitenlands beleid en hun collega’s in het buitenland, de Amerikaanse grondwet voorziet in vierjaarlijkse equivalenten van wat in de zakenwereld een poging tot vijandige overname zou zijn.
Als gevolg hiervan komen Biden en zijn team voor buitenlands beleid bij elk onderwerp – van onderhandelingen over klimaat of handel of de NAVO-steun aan Oekraïne tot pogingen om Poetin, de Chinese president Xi Jinping of de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman ervan te overtuigen in actie te komen – steeds meer in de problemen. gehandicapt omdat hun tegenhangers de beloften of dreigementen van Washington afwegen tegen de waarschijnlijkheid dat ze over een jaar met een heel andere regering te maken zullen krijgen.
Dit jaar belooft een jaar van gevaar te worden, omdat landen over de hele wereld de Amerikaanse politiek gadeslaan met een combinatie van ongeloof, fascinatie, afschuw en hoop. Ze weten dat dit politieke theater niet alleen de volgende president van de Verenigde Staten zal kiezen, maar ook de leider van de wereld met de meeste invloed.
1 gedachte over “Trump is de geopolitiek al aan het hervormen”