XR NL : Kan het succes van Extinction Rebellion in Nederland worden herhaald?

XR NLTerwijl De COP28-Gesprekken Mislukken, Veranderen Europese Bewegingen Hun Strategie.

XR NL – Ze proberen een grote Nederlandse overwinning op de subsidies voor fossiele brandstoffen te evenaren.

Succes in klimaatactivisme kan veel vormen aannemen, en relatief weinig daarvan zijn glamoureus. De verandering waar we voor werken is misschien te abstract om te meten, of onze rol daarin is misschien onduidelijk. Misschien betekent succes onder moeilijke omstandigheden niet meer dan het hoofd boven water houden.

Toch zijn er momenten waarop succes zelfs vreugdevol, episch en aanstekelijk kan zijn, zoals in het geval van de recente blokkades op de snelweg A12 in de Nederlandse hoofdstad.

De kortste versie van dit verhaal is dat een meerjarige ontwrichtingscampagne het Nederlandse parlement er op 10 oktober toe heeft aangezet om stappen te zetten in de richting van een geleidelijke afschaffing van de subsidies voor fossiele brandstoffen: een werkelijk opmerkelijk moment en een concessie. (Voor degenen die succes als cijfers beschouwen: de campagne omvatte meer dan 9.000 arrestaties, en de betreffende subsidies bedragen maar liefst 50,9 miljard dollar per jaar.)

Maar succes kan ook een proces zijn. Als u zich alleen op de bovenstaande resultaten concentreert, zou u iets veel belangrijkers missen. In de loop van een jaar hebben Extinction Rebellion Nederland, of XR NL, en zijn bondgenoten gecultiveerd wat alleen maar als magie kan worden omschreven: een wervelende waterval van positieve energie, meeslepende verhalen en bewegingsgroei. Eén organisator met wie ik sprak, beschreef het als een ‘maatschappelijk omslagpunt’.

Het is potentieel groter dan dat: net als het baanbrekende Pink Boat-moment van XR UK in april 2019 heeft XR NL emulaties in het buitenland geïnspireerd .

Op 25 november lanceerden activisten in Berlijn al hun tweede poging om de A12-blokkade opnieuw in te richten. Een nieuwe Duitse inspanning, van een andere coalitie, staat gepland voor begin december. Activisten in België en Oostenrijk hebben eveneens nauw gecommuniceerd met hun Nederlandse collega’s, waarbij ze expliciet probeerden te repliceren wat er in Den Haag gebeurde – en de A12-koorts zou zich wellicht nog verder kunnen verspreiden.

Ondanks de huiveringwekkende resultaten van de recente Nederlandse verkiezingen en de aanhoudende hartverscheurende gebeurtenissen in Palestina-Israël die wat anders de triomf van het land zou zijn geweest, overschaduwen, zou de blokkade van de A12 wel eens de geschiedenis in kunnen gaan als een typische klimaatcampagne. Dus wat gebeurde er?

Valse start

De blokkade was al lang in de maak. In 2020 kondigde XR NL een nieuwe strategie aan om overheidssubsidies aan de fossiele brandstoffenindustrie tegen te gaan. Dit was destijds een nicheprobleem, hoewel uit een rapport dat dat jaar werd gepubliceerd, bleek dat deze subsidies 5,4 miljard dollar per jaar bedroegen.

Lockdown verhinderde elke onmiddellijke actie ten dienste van deze nieuwe richting. Maar XR NL-woordvoerder Chris Julien vertelde: “We zijn na COVID van start gegaan. We hebben onze lokale groepen opgezet, we hadden veel levendigheid en groei – tegen 2022 konden we 350 acties door het hele land organiseren.”

De meeste van deze acties waren lokaal, maar er was ook een kleine groep die iets ambitieuzers probeerde: het blokkeren van een stuk snelweg in Den Haag.

De eerste poging was feitelijk in oktober 2021, als onderdeel van een grotere actiegolf in de Nederlandse hoofdstad, en die verliep behoorlijk slecht . In een scène die velen ongetwijfeld somber bekend zullen voorkomen, onderschepte de politie de blokkade – bestaande uit slechts 25 mensen – voordat deze zelfs maar begon, arresteerde 21 (waaronder twee journalisten) en beschuldigde vier van hen van voorwaardelijke gevangenisstraffen.

Woede weg

Op 6 juli 2022 waren ze terug met vergelijkbare kleine aantallen, maar met wat meer voorbereiding. Deze keer bereikten ze de weg en werden na een korte pauze gearresteerd.

Ondanks weinig duidelijke impact was de groep twee maanden later weer terug. En de volgende maand weer, en de volgende. In november 2022 waren de aantallen iets groter, waardoor het protest een meer dominante positie op de weg met twee rijstroken kon innemen – van waaruit 150 mensen werden gearresteerd.

Op dit punt, geconfronteerd met een aanhoudend en toenemend ongemak, besloot de Nederlandse politie blijkbaar dat het genoeg was. In de dagen vóór de blokkade van januari 2023 voerde de politie invallen in de huizen van zes vermoedelijke organisatoren en ontzegde hen drie maanden lang de toegang tot de A12; elders kreeg een activist dezelfde behandeling alleen maar omdat hij op Twitter reclame maakte voor de blokkade.

Als de bedoeling van dit harde optreden was om een ​​boodschap over te brengen, dan werkte dat – maar niet zoals gepland. De arrestaties leidden tot publieke verontwaardiging over deze onderdrukking van het recht om te protesteren, waarbij bijna veertig maatschappelijke organisaties – waaronder Greenpeace, Amnesty International en Oxfam – niet alleen hun verzet tegen de arrestaties kenbaar maakten, maar ook hun voornemen hadden om vertegenwoordigers te sturen ter ondersteuning van de aanstaande arrestaties. blokkade.

Zelfs op video kun je zien dat er iets heel anders is aan de blokkade van 28 januari. En het was hier – met een ongekende opkomst en moraal – dat de bijzondere eigenschappen van dit stukje A12 duidelijk werden.

Hoewel aanvankelijke blokkades gericht waren op toegangswegen, zorgden de grotere aantallen in januari ervoor dat XR NL een amfitheaterachtige halve tunnel kon bezetten (hun aanwezigheid is zelfs te zien op Google’s Street View ). Degenen die niet klaar waren om het risico te lopen gearresteerd te worden, boden controle, bevoorrading en hun steun aan vanaf de hogere niveaus van de weg. “Ik heb me nog nooit zo’n Champions League-voetballer gevoeld”, zei Julien. En net als bij een Champions League-wedstrijd keek nu een aanzienlijk deel van het land naar dit kleurrijke, aanstekelijke spektakel – en sommigen wensten dat ze erbij konden zijn.

De grote tijd

De volgende twee blokkades verlengden wat nu een pad van letterlijk exponentiële groei in aantallen was geworden: van 3.000 op 11 maart tot 7.000 op 27 mei. Bij deze gelegenheden begon de politie waterkanonnen te ‘strooien’ (die bedoeld zijn om menigten uiteen te drijven met de dreiging en realiteit van onderkoeling) en, misschien nog scherpzinniger, voorkwamen dat de menigte de in januari bezette halve tunnel bereikte.

Maar de kat was uit de zak: de A12-blokkade was een nationaal verhaal geworden. Het publiek was over het algemeen tegen de blokkade , maar met opmerkelijke nuance. “Natuurlijk werden we bekritiseerd door de rechtse pers, en de rest was over het algemeen vijandig”, legde Julien uit, “maar niet op de lasterlijke manier die je in Groot-Brittannië krijgt”

Hij denkt dat een ingetogen woordvoerdersstrategie heeft geholpen: “Onze vertegenwoordigers waren zeer gemiddelde mensen, gewone mensen die onze tegenstanders moeilijk konden bekritiseren.” Een andere overwinning op dit front was een netwerk van 400 groene kerken die de meiblokkade steunden .

Tegelijkertijd, en in tegenstelling tot de blokkade zelf, kreeg de kernvraag steeds meer aandacht onder de bevolking – niet in de laatste plaats toen een onafhankelijk onderzoek in maart suggereerde dat het bedrag aan subsidies wel eens veel hoger zou kunnen zijn dan aanvankelijk werd gedacht – mogelijk drie keer zoveel. ($ 19 miljard).

Op zo’n golf was de blokkade van 27 mei een hoogstandje, met internationale berichtgeving , virale vibes en meer dan 1.500 arrestaties (waaronder verschillende Nederlandse beroemdheden, waaronder ‘Game of Thrones’-acteur Carice van Houten). Misschien zorgde het ook voor enige opschudding onder de organisatoren: hoe escaleer je daaruit?

Krachtmeting

Op 20 juni waagden deze organisatoren de gewaagde gok door te beloven de blokkades op te voeren van maandelijks naar dagelijks, en gaven ze pas toe als de Nederlandse regering actie ondernam tegen wat inmiddels ‘het’ subsidieprobleem was geworden.

Terwijl beide partijen zich op dit nieuwe hoofdstuk voorbereidden, kwam het sensationele nieuws naar voren dat de regering, onder toezicht van de campagne, haar schatting van de subsidies had herzien tot maar liefst 50,9 miljard dollar per jaar. “Dit was een enorme overwinning voor ons”, zei Julien. “Het was een grote validatie van ons ‘vertel de waarheid’-verhaal.” Aan de vooravond van de blokkades riepen zelfs de politievakbonden politici op om ‘ naar hun burgers te luisteren’. ”

Op 9 september begon de blokkade, met geschatte aantallen tussen de 10.000 en 25.000. Hiervan werden er 2.400 gearresteerd. Maar het was niet het doel om deze aantallen voor onbepaalde tijd vast te houden. Op weekdagen hield XR de blokkade in stand met een kleinere kern – nooit minder dan 200 volgens Julien – en, cruciaal, met honderden extra aanwezigen ter ondersteuning.

“We ontdekten min of meer per ongeluk de supportersmodus”, legde Julien uit, waarbij iedereen die niet bereid of in staat was gearresteerd te worden, werd aangemoedigd om deel te nemen aan actieve logistieke en morele ondersteuning. Hij denkt dat dit systeem veel heeft gedaan om de kenmerkende positieve energie van de campagne in stand te houden, maar ook een roltrap heeft geboden waardoor mensen steeds meer geïnspireerd en betrokken raakten.

Het is vermeldenswaard dat het arrestatieproces zelf hier heel anders verliep dan in de meeste landen in de Anglosfeer. De politie zou demonstranten weghalen van het toneel, maar rechters maakten duidelijk dat er niets zinnigs was om hen van te beschuldigen (één merkte op: “de arrestatie is al straf genoeg”). Julien zei dat de routine was: “we zouden het protest om 12 uur beginnen, vrij snel gearresteerd worden en om 2 uur weer vrijgelaten worden.”

Deze meedogenloze routine duurde dagen en weken, met enorme pieken in de weekenden. De arrestaties zouden inderdaad bestraffend kunnen zijn. De politie voerde de druk op met veel sterkere waterkanonnen dankzij de Belgische en Duitse politie, waardoor ernstige kneuzingen ontstonden, in een escalatie die uiteindelijk door Nederlandse rechters buitensporig werd geacht. Een andere twijfelachtige innovatie was de adoptie door de politie van brancards op wielen om het arrestatieproces te versnellen.

Ik verwachtte meer scènes van vijandigheid van leden van het publiek te ontdekken, maar vond vrijwel niets – iets dat Julien vooral toeschrijft aan de ondersteunende menigten (en dat contrasteert met sommige Britse ervaringen ).

Terwijl de politie het geweld escaleerde, voerde XR NL zijn positieve energie op. XR-muzikanten, een groep die spontaan uit eerdere blokkades was voortgekomen, voerden een episch optreden van 180 personen uit van “Dies Irae” voor de openingsblokkade, en gaven de week daarop een surrealistisch luchtoptreden toen de politie instrumenten in beslag nam.

De blokkaders vonden ook hun eigen Duitse steun, in de vorm van een 100-koppige delegatie van de Duitse directe actiegroep Last Generation, oftewel LG. “Ze waren echt onder de indruk van de sfeer”, zei Julien. Zij waren de meest prominente gezichten in het bloeiende toneel van Europese bezoekers, van wie velen het eerbiedige nieuws over het succes meenamen naar hun thuisland.

Ondanks de publieke verwachting dat de dagelijkse blokkades minder dan een week zouden duren, vertoonde bijna een maand van de campagne geen tekenen van verzachting. En toen, op 5 oktober, maakte het Nederlandse parlement bekend dat het een motie voorbereidde om de basis te leggen voor een geleidelijke afschaffing van de subsidies. XR kondigde aan dat het verdere blokkades zou opschorten tot het vonnis. Op 10 oktober werd de motie aangenomen.

Er is sindsdien veel veranderd in de internationale en binnenlandse politiek – maar XR NL heeft nog steeds veel momentum en heeft zijn gelederen tijdens de blokkades enorm uitgebreid. Julien zegt dat ze nauwlettend in de gaten houden hoe hun “voorlopige doorbraak” op het gebied van subsidies zich zal ontvouwen. In de tussentijd omvatten de plannen een massale actie tegen de olie- en gasexpansie in de Noordzee, en aan het einde van het jaar zal een campagne tegen de financiering van fossiele projecten door ING een poging ondernemen om de A10 (in wezen het Amsterdamse equivalent van de A12) te blokkeren .

Berlijn en verder

XR NL is niet de enige die zijn A12-wonder wil herscheppen. Op 28 oktober monteerde LG een blokkade in A12-stijl op de belangrijkste 17 June Street in Berlijn, en herhaalde deze op 25 november.

De eerste blokkade in oktober – met een delegatie van XR NL onder de duizend man sterke menigte en een nieuwe eis om een ​​einde te maken aan de subsidies voor fossiele brandstoffen – ging net als andere LG-acties ten onder. Een politieverbod was voor 160 aanwezigen aanleiding om zich uitdagend aan de weg vast te plakken, waarna ze uiteindelijk werden weggesleept door de typisch gewetenloze Duitse politie.

De blokkade van november – iets groter dan die van de voorgaande maand en bijgewoond door twee geallieerde groepen – sloeg een andere toon aan. Hoewel de weg opnieuw bezet was, verrichtte de politie deze keer geen arrestaties en verklaarde dat de wet niet was overtreden. De dag werd afgesloten met een feest en een feestje . Ze zijn terug op 3 februari.

Ongelooflijk genoeg is dit slechts één van de grootschalige pogingen van Berlijn om de A12-formule te kraken. De andere is een coalitie bijeengeroepen door Extinction Rebellion Duitsland (en inclusief de onvermoeibare LG) om op 9 december de Elsenbrücke , een van de bruggen van de stad, te bezetten. Deze coalitie is wederom zelfbewust vormgegeven rond het succes van de A12. De eis maakt een einde aan de subsidies voor fossiele brandstoffen, met een focus op cijfers en sfeer en een gezamenlijke poging om betrokkenheid te krijgen van een breed scala aan groepen.

Amelie Meyer, lid van het persteam van XR Duitsland, voegde hieraan toe: “terwijl we voorheen massale acties in Berlijn deden, was het een speciale eis voor een week en toen was het voorbij – we willen langer aan deze eis blijven werken.” Er staat nog geen vervolg op 9 december op de kalender, maar dit is waarschijnlijk het begin van een nieuwe aanhoudende inspanning.

Het is niet alleen Duitsland. Aan de andere kant van de grens beschrijft Marina Hagen-Canaval – woordvoerder van Last Generation Austria – de reactie van haar groep: “Toen we eenmaal zagen dat de blokkade al twintig dagen aan de gang was, dachten we: ‘Oh mijn god, dit is baanbrekend.’ Nadat ze hadden gewonnen, wachtten we een paar dagen en namen toen contact op.

Ze hebben sindsdien nauw contact gehad en LG Oostenrijk bevindt zich “in de allereerste dagen” van een A12-emulatie. “Voor nu zijn we vooral aan het netwerken en op zoek naar de perfecte plek”, legt Hagen-Canaval uit.

Extinction Rebellion in België is ook deze kant op gegaan, met een A12-achtige actie in september tegen subsidies voor fossiele brandstoffen. Het is opvallend om keer op keer te zien hoe in een tijdsbestek van een paar weken hele nationale bewegingen geïnspireerd zijn om hun strategieën langs deze lijnen opnieuw te bedenken.

De A-factor

De grote vraag voor organisatoren en aspirant-A12-exporteurs is in hoeverre het succes van de oorspronkelijke campagne afhing van specifieke lokale eigenschappen of generaliseerbare tactieken. “Daar hebben we het altijd over”, zei Hagen-Canaval. Meyer was het ermee eens: “We hebben dat veel geanalyseerd.”

Is dit model bijvoorbeeld haalbaar in landen waar politie en rechterlijke macht meer geneigd zijn vreedzaam protest te bestraffen? Soortgelijke argumenten zouden kunnen worden aangevoerd over de relatief functionele politieke en mediasystemen van Nederland, en over het robuuste maatschappelijk middenveld. Er is ook de logistieke factor dat Den Haag gemakkelijk bereikbaar is vanuit de rest van het land, en wildcards zoals de dramatische onthullingen over de omvang van de Nederlandse subsidies.

Wat de tactieken zelf betreft, bestaat er brede consensus over een aantal A12-basiselementen (vibes, cijfers, het maatschappelijk middenveld, doorzettingsvermogen, subsidies), maar ik heb van sommige elementen meer uiteenlopende interpretaties gehoord. Hagen-Canaval hecht veel waarde aan een besluit van XR NL om een ​​kernteam aan te wijzen met een mandaat voor het organiseren van de A12-acties, om zo de besluitvorming te stroomlijnen.

Meyer merkt daarentegen op dat de Nederlandse blokkades opvallend versoepeld waren: “Ze hebben niet zoveel rollen, er was geen debriefing, er was geen eten achteraf – het was meer gewoon ‘ga daarheen en geniet ervan’. .’”

Ze voegde eraan toe dat “sinds Last Generation op de weg begon te zitten, we veel meer vijandigheid van het publiek hebben gezien – ze hebben vaak een behoorlijk negatief beeld van klimaatactivisten.” Na enig nadenken poneert ze de voorzichtige hoop dat de blokkade van Elsenbrücke het idee van wat een klimaatactivist kan zijn, zou kunnen hertekenen.

Terwijl COP 28 onder een wolk van smog bijeenkomt en de president de wetenschap achter het uitfaseren van fossiele brandstoffen hoort ontkennen, en de laatste VN-schatting de opwarming van de aarde op koers zet voor bijna 3 graden Celsius, is het duidelijk dat onze wereld op een kruispunt staat. Misschien brengt de A12 ons naar iets beters.