Het PVV-programma is net de pakjesboot van Sinterklaas, en niemand weet waar het geld vandaan komt.
PVV – Wilders wil niet alleen immigratie beteugelen, maar ook betere en betaalbare zorg, betaalbare woningen en betere publieke voorzieningen. Alleen wordt niet duidelijk uit het verkiezingsprogramma van de PVV waar dat allemaal van betaald moet worden. De VVD, partij voor ondernemend Nederland, voelt de bui al hangen.
De VVD móest koste wat het kost de grootste partij worden. Het was eind augustus de missie van de fine fleur van het Nederlandse zakenleven op het landgoed van Cor van Zadelhoff, de vastgoedondernemer en suikeroom van de partij. Onder het genot van een hapje, drankje en een paar warme woorden van partijleider Dilan Yeşilgöz trokken de ondernemers genereus de portemonnee.
Dankzij copieuze etentjes met prominente politici en een stevig netwerk in ondernemend Nederland kon de VVD de campagnekas in enkele maanden tijd aanvullen met 1,5 miljoen euro. Met giften, variërend van tienduizend euro tot één ton, hoopten bemiddelde gevers ‘de verlinksing’ tegen te gaan. ‘Als Frans Timmermans aan de macht komt, is het een ramp voor het land en de ondernemers,’ zei Van Zadelhoff in het zakenblad Quote.
De macht van GroenLinks-PvdA lijkt voorlopig beknot. Maar of ondernemend Nederland nu zelfgenoegzaam in de handen kan wrijven, is zeer de vraag.
Het is niet voor niets dat de VVD nu even achteroverleunt en de PVV het – als grote winnaar van deze verkiezingen – eventjes zelf laat uitzoeken. Voor de bühne doet de VVD dit uit deemoedigheid, maar er zit iets anders achter.
GOUDEN BERGEN
Immigratie beteugelen was de boodschap die Yeşilgöz de afgelopen campagne in navolging van Wilders riep, en ook na de verkiezingen benadrukte ze meteen dat de VVD dit als gedoger wil gaan doen.
Waar Yeşilgöz een hele campagne niks over heeft gezegd of gevraagd was de financiële agenda van de PVV. Als het over geld gaat heeft de VVD een traditie om te waarschuwen voor ‘de linkse wolk’. ‘Geef links het beheer over de Sahara en binnen de kortste keren is het zand op,’ was een gevleugelde uitspraak van oud-partijleider Mark Rutte.
Yeşilgöz zette die traditie voort. Toen SP-leider Lilian Marijnissen een wezenlijk punt wilde maken over de doorgeschoten marktwerking in de zorg tijdens het RTL-debat, wuifde de VVD’er dat weg als gejengel. ‘Ik ga niet met u het debat naspelen dat u al twaalf jaar lang met Mark Rutte voert.’ Timmermans was in zo’n beetje alle tv-debatten steevast de boeman die ondernemend Nederland helemaal kapot zou belasten waardoor er over vier jaar ‘geen land meer over’ is.
Geen econoom kon chocola maken van het riedeltje van de PVV.
Maar over en tegen Wilders zweeg de leider van de ondernemerspartij. In het programma van de PVV wordt het eigen risico direct geschrapt. De AOW gaat terug van 67 naar 65 jaar. De huurtoeslag wordt verhoogd, de energierekening en sociale huren gaan omlaag.
De vliegtaks wordt geschrapt, net zoals de 9 procent BTW die iedereen voor de dagelijkse boodschappen betaalt. Het PVV-programma is net de pakjesboot van Sinterklaas, al blijft het volstrekt onduidelijk hoe het allemaal wordt betaald. Vier zinnen beslaat zijn financiële paragraaf die gouden bergen belooft dankzij schrappen van ‘onzinnige subsidies’ en alle klimaat- en stikstofmaatregelen. De PVV boekt alvast miljarden euro’s winst door de beperking van migranten.
Geen econoom kon chocola maken van het riedeltje. En ook de consultants die voor de verkiezingen analyses maakten van programma’s kwamen niet verder dan blanco velletjes als het de PVV en concrete fiscale maatregelen voor (of tegen) het bedrijfsleven betrof. GroenLinks-PvdA maakte die keuzes wel en liet ze doorrekenen door het Centraal Planbureau (CPB). Een berekening waar Yeşilgöz Timmermans graag mee om de oren sloeg, maar die er bij de PVV niet eens was. Niemand weet waar hij het geld vandaan wil halen.
ONDERNEMENDE AANHANG
Het stemgedrag van de PVV in de Tweede Kamer licht een tipje van de sluier op en dit is waarschijnlijk niet iets waar het Nederlandse zakenleven de vingers bij aflikt. Als de SP bijvoorbeeld de winstbelasting wil verhogen voor betere salarissen in de zorg, stemt de PVV steevast mee. Al langer wil de partij af van voordelen voor expats en een tussenzinnetje in het programma rept over een extra bankenbelasting. Allemaal zaken waar de ondernemende aanhang van de VVD van gruwt.
Precies dáár zit de onbesproken worsteling van de VVD. De partij zit wat migratie betreft al jarenlang op de bagagedrager van Wilders. De liberalen ontmenselijkten migranten steeds een beetje meer door ze te benoemen als ‘onhoudbare stroom’. Ze gebruikten migranten deze campagne om hen als schuldige aan te wijzen als het ging over ‘bestaanszekerheid’, zodat het niet hoefde te gaan over de sloop van publieke voorzieningen tijdens dertien jaar Rutte.
Over migratie komen ze er kortom gemakkelijk uit. Maar Wilders’ achterban wil ook een betere en betaalbare zorg, betaalbare woningen en betere publieke voorzieningen. Gepensioneerd econoom Wim Suyker van het CPB berekende losjes dat het programma van de radicaal-rechtse PVV een begrotingstekort van 4,7 procent in 2028 betekent. Veel meer dan het tekort van de linkse wolk waartegen de VVD zo ageerde. Het tekort van GroenLinks-PvdA kwam op 3 procent.
Yeşilgöz heeft een reputatie hoog te houden als lijsttrekker van een partij die netjes boekhoudt – en het bedrijfsleven niet te veel lastigvalt. Die reputatie staat op het spel en daarmee ook het bestaansrecht van de VVD als ondernemerspartij. Dát is vooral de reden dat Yeşilgöz niet staat de springen om het kabinet Wilders mogelijk te maken.