Pieter Omtzigt ‘De staatsschuld.’

Elke keer dat ik Pieter Omtzigt zie, denk ik aan Richard Krajicek.

Dat komt door Joost de Vries, die in zijn Omtzigt-profiel in De Groene Amsterdammer enkele maanden geleden noteerde dat Pieter Omtzigt ooit lid werd van het CDA omdat hij de vut wilde afschaffen, een tamelijk verrassend vergezicht dat bij De Vries herinneringen opriep aan die keer dat Krajicek werd gevraagd waar hij ’s nachts van wakker lag. En dat die toen in volle ernst schijnt te hebben gezegd: ‘De staatsschuld.’

Tegen de achtergrond van wat sippe fans van zangeres Meau – die niet kwam, en dat kwam door hem – zat Pieter Omtzigt dinsdagavond in de Humberto-talkshowstudio. Hij oogde even beteuterd als zijn toehoorders, al is ‘beteuterd’ bij hem de directe buurman van zijn neutrale expressie. Toch was het helder: hier zat iets allerminst snor. Zelfs de kuif oogde geagiteerd.

De eerste paar minuten zei hij niets. Niet omdat hij zich hulde in een gekweld stilzwijgen, maar omdat hem niets werd gevraagd. Zijn daden dienden eerst geduid. Duiders du jour: Elodie Verweij en Joost Vullings. Want die gekke tweets, ja, dat was me wat geweest, toen was het de politieke junkies al wel duidelijk dat ‘het bal was’ aan de onderhandelingstafel. En toen had Verweij (‘sinds kort van het AD’) dus de scoop binnengehengeld.

Of nou ja: zij wist een paar minuten eerder dan de rest dat de formatiegesprekken waren gestrand/opgeschort/gepauzeerd/afgerond/verbreed/verdiept/gestaakt/gefnuikt/gefrustreerd/vastgelopen.

Dat moest gevierd worden. Want de politieke richting van het landsbestuur is boeiend, maar media over media, da’s als een rouwstoet op je theorie-examen: bij twijfel altijd voorrang geven.

‘Ik kom straks bij u’, zei Humberto Tan tegen the man of the hour. Pieter Omtzigt lachte, het ging niet vanzelf. Ook voor lachen is aanleg vereist. Ondertussen transformeerde de studio in een tandartspraktijk. Door een kier van de deur kon je de boor al horen warmdraaien. Ik kom straks bij u.

(‘Vanavond is de aarde aangevallen door buitenaardse wezens. De kapitein van deze wezens zit bij ons aan tafel. Ik kom straks bij u. Eerst Gijs van het opiniepanel. Gijs, zit de Nederlander eigenlijk wel te wachten op een intergalactische eindstrijd?’)

Uiteindelijk kwam Omtzigt dan toch aan het woord. Hij vertelde over geheime brieven, vol financiële tegenvallers, een soort omgekeerde schatkaarten eigenlijk, die hem te laat ter hand waren gesteld. ‘Het is dus een procesding!?’, constateerde Vullings verontwaardigd. Alsof je tegen Bassie roept: ‘Het is dus gewoon kattekwaad!?’ Tja. Procesdingen zijn Omtzigts zwakke plek. Hier werd de man, die een politieke ster werd door alles uitentreuren achter de komma na te rekenen, afgerekend op zijn veronderstelde wens alles uitentreuren achter de komma na te rekenen – behalve zijn verkiezingsprogramma als het CPB met de Casio in de hand op de stoep staat.

En de actualiteit boemelt voort. Zelfs in een impasse verschuift alles – en zelden de goede kant op. De essentie is niet Omtzigts eeuwige twijfel, of de sinistere schoolpleinvibes op X, of wie wat wanneer wist en via welk medium, en welke journalist welk nieuwtje. De essentie is de normalisering van het abnormale, elke dag opnieuw, in het achteloze gebruik van ‘grondwettelijk’ en ‘antirechtsstatelijk’. En het verschil zit niet in cijfers, niet in een nonchalant ingetrokken wetsvoorstel. Het zit dieper en is te allen tijde onoverbrugbaar.

Dacht ik. Hóópte ik.

Van dat soort dingen kun je best wakker liggen. En dan heb je óók nog die staatsschuld.