De samenwerking tussen extreemrechtse partijen en woedende boeren zorgt voor een boost aan populistische partijen in de aanloop naar de EU-verkiezingen in juni.
Als extreem-rechts ooit in heel Europa de macht grijpt, zou het heel goed kunnen dat het achterop een tractor binnenrijdt.
Van Italië tot Nederland liften rechtse partijen als de Franse National Rally en het Alternatief voor Duitsland mee op de luidruchtige verontwaardiging van boeren – compleet met snuivende tractoren en veeoptochten – in de aanloop naar de EU-brede verkiezingen in juni.
De explosieve samenwerking heeft tot geweld geleid, zoals toen boze boeren in Duitsland eerder dit jaar minister van Economie Robert Habeck op een veerboot in het nauw dreef en hem dwong om overhaast via een apart schip te vertrekken. Het speelt in op de al lang bestaande Europese angst om de controle over de voedselvoorziening te verliezen – vaak gesymboliseerd door met hormonen gevoed rundvlees of genetisch gemodificeerde producten die in de schappen van de supermarkten in de EU verschijnen.
“De woede van boeren is een groot probleem geworden voor extreemrechts in heel Europa”, zegt Kevin Cunningham, een politicoloog die de golf van steun voor extreemrechts voor de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen heeft bestudeerd. “Het is misschien niet het belangrijkste probleem, het is verrassend effectief in het kristalliseren van wrok over economische problemen.”
Nu de campagne voor de Europese verkiezingen in juni van start gaat, blijkt uit peilingen dat de band tussen boeren en populisten de aantrekkingskracht van extreemrechtse partijen onder de bijna negen miljoen boeren in het blok helpt vergroten. Het referendum tegen regeringen die lokale productie schuwen voor goedkopere import uit Oekraïne en pieken in dieselbelastingen, beide in combinatie met inflatie, zorgen ervoor dat de groeiende onvrede onder boeren zich over het hele continent verspreidt.
Woensdag bleek uit een onderzoek van de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen dat extreemrechtse partijen in negen EU-landen op de eerste plaats staan en hun aantal zetels in het Europees Parlement aanzienlijk uitbreiden. Dat komt overeen met de peiling van POLITICO, waaruit blijkt dat de rechtse groep Identiteit en Democratie zetels wint en de derde grootste politieke groepering in het Europees Parlement wordt.
Terwijl de verontwaardiging van de boeren ooit werd gedomineerd door politiek links – met besnorde leiders als de Fransman José Bové die zich richtten op vrijhandelsovereenkomsten en multinationale ondernemingen – wordt deze deze keer gecoöpteerd door rechtse mensen die erop uit zijn Brussel en de milieuhervormingen van de Green Deal ten val te brengen.
Iedereen duwt naar rechts
De druk van rechts zet meer reguliere conservatieve groeperingen zoals de centrumrechtse Europese Volkspartij er al toe aan om in de aanval te gaan tegen de Green Deal, een beleid dat kenmerkend was voor de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen en haar voormalige milieu-tsaar Frans Timmermans. . De EVP leidde eind vorig jaar een opstand tegen een zogenaamde natuurherstelwet, maar slaagde er net niet in het wetsvoorstel te vernietigen – en roept nu op tot het ongedaan maken van een verbod op de verbrandingsmotor uit 2035.
Toch willen extreemrechtse groeperingen als Identiteit en Democratie veel verder gaan. Tijdens een evenement georganiseerd door de aan Viktor Orbán gelieerde MCC-denktank in Brussel prees het rechtse EU-parlementariër Patricia Chagnon openlijk de hardline boerenprotestbeweging ‘Farmers’ Defence Force’, die volgens haar een sleutelrol had gespeeld bij het ‘omverwerpen’ van de regering. Nederlandse regering.
“Het is een enorm teken van hoop en van aanmoediging, denk ik, voor andere boeren”, zei ze. “Een voorbeeld om te volgen.”
In een poging terug te vechten voerde Von der Leyen deze week gesprekken met vertegenwoordigers van de landbouw, de industrie, consumentenorganisaties en NGO’s als een manier om “meer dialoog en minder polarisatie” in de landbouwbeleidsvorming te bewerkstelligen.
‘Overheden omverwerpen’
Op een bijeenkomst van boze boeren in Brussel deze week vertelde de rechtse EU-parlementariër Nicolas Bay aan POLITICO dat de verontwaardiging over de vrijhandelsovereenkomsten en de groene regels die in Brussel werden gecreëerd inderdaad pan-Europees was – en een belangrijke drijfveer voor anti-EU-partijen in de toekomst. de verkiezingen van juni.
“Ik denk dat dit fenomeen een continentale dimensie heeft”, zei hij tegen POLITICO. “Het is de Europese landbouw in zijn geheel die lijdt … en de Europese boeren kunnen niet langer tegen het vrijhandelsbeleid en de soorten landbouw die Brussel hen probeert op te leggen.”
In Nederland vormden de aanhoudende protesten tegen een uitspraak die de stikstofuitstoot terugdrong de schokkende overwinning van de rechts-populist Geert Wilders tijdens de nationale verkiezingen van afgelopen november, en speelden daar zeer waarschijnlijk een rol in.
In Duitsland heeft de extreemrechtse AfD-partij een golf van soms gewelddadige boerenprotesten doorstaan om in de aanval te gaan tegen de sociaaldemocratische bondskanselier Olaf Scholz, waardoor de anti-immigratiepartij naar de tweede plaats in de nationale peilingen is gestegen.
En in Frankrijk gebruikt Jordan Bardella, president van de National Rally-partij, hetzelfde draaiboek om de centristische president Emmanuel Macron ervan te beschuldigen ‘ onze landbouw te willen doden ’, terwijl de anti-immigranten-, anti-EU-partij een eerste plaats in de hele EU voor ogen heeft. verkiezing .
In Italië en Ierland speelt dezelfde dynamiek zich af: extreemrechtse populistische bewegingen die zich aansluiten bij boerenbewegingen en de stemmen van traditionele voorstanders als vakbonden en boerenpartijen overstemmen.
‘Ze hebben markten van ons afgepakt. En ze produceren niet volgens dezelfde regels als wij!” zei Benoît Laqueue, een Franse vee- en graanboer die om vijf uur ’s ochtends was opgestaan om zich bij het protest voor het Europees Parlement aan te sluiten.
Dergelijke kritiek kan ironisch lijken gezien het feit dat Europese boeren profiteren van een van de meest genereuze subsidiebeleidsmaatregelen ter wereld, het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, dat jaarlijks tientallen miljarden euro’s in de zakken van boeren sluist. Tijdens de bijeenkomst op woensdag zeiden boeren die door POLITICO werden ondervraagd, dat ze graag CAP-geld in hun zak wilden blijven steken.
Maar verscheidenen uitten hun woede over de ‘technocraten’ in Brussel, die ze ervan beschuldigden hen te hebben verdronken in regels die te belastend waren voor kleine boeren, terwijl ze hen blootstelden aan oneerlijke concurrentie van rivalen in andere delen van de wereld.
Marion Maréchal, een Franse rechtse politicus en het nichtje van voormalig presidentskandidaat Marine Le Pen, zei dat het de Europese Green Deal en de ‘tsunami’ aan regels waren die de verontwaardiging van de boeren over het protest in Brussel aanwakkerden. “Dit is ook de schuld van Europa”, zei ze.