Het Westen is in gevaar

‘Het Westen is in gevaar’, waarschuwde de nieuwe president van Argentinië, Javier Milei, dit jaar op de bijeenkomst van het World Economic Forum (WEF) in Davos, Zwitserland. In zijn gevaarlijk aantrekkelijke stijl beschuldigde Milei het ‘collectivisme’ (dat wil zeggen de sociale zekerheid, de belastingen en de staat) als de ‘grondoorzaak’ van de problemen in de wereld, wat tot wijdverbreide verarming leidde. 

‘Het Westen is in gevaar’ De enige weg vooruit, zo verklaarde Milei, is via ‘vrij ondernemerschap, kapitalisme en economische vrijheid’. Milei’s toespraak markeerde een terugkeer naar de orthodoxie van Milton Friedman en de Chicago Boys, die een ideologie van sociaal kannibalisme naar voren brachten als basis voor hun neoliberale agenda. Sinds de jaren zeventig heeft dit beleid van de verschroeide aarde een groot deel van het Zuiden verwoest door de structurele aanpassingsprogramma’s van het Internationale Monetaire Fonds, maar ook fabriekswoestijnen gecreëerd in het Westen (wat Donald Trump in zijn inauguratietoespraak in 2017 de ‘Amerikaanse bloedbad’).

Daarin schuilt de verwarrende logica van extreemrechts: aan de ene kant de klasse van miljardairs oproepen om de samenleving te domineren in hun belang (wat het sociale bloedbad veroorzaakt) en aan de andere kant de slachtoffers van dat bloedbad aanzetten tot strijd tegen hen. beleid dat hen ten goede zou komen.

Milei heeft gelijk in zijn algemene oordeel: het Westen is in gevaar, maar niet vanwege sociaal-democratisch beleid; het verkeert in gevaar vanwege zijn onvermogen om in het reine te komen met zijn langzame ondergang als het dominerende blok in de wereld. 

Van Tricontinental: Institute for Social Research and Global South Insights (GSI) komen twee belangrijke teksten over het veranderende mondiale landschap: een baanbrekende studie, Hyper-Imperialism: A Dangerous, Decadent New Stage , en ons tweeënzeventigste dossier, The Churning of the World Order (het dossier is een ‘executive summary’ van het onderzoek, dus ik zal ernaar verwijzen alsof het één tekst is). Wij geloven dat dit de belangrijkste theoretische uitspraak is die ons instituut in zijn achtjarige bestaan ​​heeft gedaan.  

Zowel in het hyperimperialisme als in Het karnen van de wereldorde maken we vier belangrijke punten naar voren:

Ten eerste laten we door een diepgaande analyse van de concepten van het Mondiale Noorden en het Mondiale Zuiden zien dat eerstgenoemde als een blok fungeert, terwijl laatstgenoemde slechts een losse groepering is. Het Mondiale Noorden wordt geleid door de Verenigde Staten, die verschillende instrumenten hebben gecreëerd om hun gezag over de andere landen in het blok uit te breiden (waarvan er vele historische koloniale machten en kolonisten-koloniale samenlevingen zijn). 

Deze platforms omvatten de inlichtingenalliantie Five Eyes (oorspronkelijk opgericht in 1941 tussen de VS en Groot-Brittannië, het netwerk is nu uitgebreid tot Fourteen Eyes), de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO, opgericht in 1949) en de Group of Seven ( G7, opgericht in 1974). Via deze en andere formaties kunnen de Verenigde Staten en hun politieke bondgenoten in het Mondiale Noorden gezag uitoefenen over hun eigen landen en de landen van het Mondiale Zuiden.

Daarentegen zijn de landen van het Mondiale Zuiden historisch gezien veel ongeorganiseerder geweest, met enkele lossere allianties en verbanden rond regionale en politieke banden. Het Mondiale Zuiden heeft noch een politiek centrum, noch een ideologisch gedreven project.

De analyse in de teksten is gedetailleerd, waarbij gebruik wordt gemaakt van openbare databases en databases die door GSI zijn gebouwd. Het komt erop neer dat er één wereldsysteem bestaat dat op gevaarlijke wijze wordt beheerd door een imperialistisch blok. Er bestaat geen meervoudig imperialisme, geen inter-imperialistisch conflict.

Ten tweede oefenen de platforms van het Mondiale Noorden macht uit over het wereldsysteem via een aantal vectoren (militair, financieel, economisch, sociaal, cultureel) en via een reeks instrumenten (NAVO, het Internationale Monetaire Fonds, informatiesystemen). 

Met de geleidelijke afname van de controle van het Mondiale Noorden over het internationale financiële systeem, grondstoffen, technologie en wetenschap, oefent dit blok zijn macht voornamelijk uit via militair geweld en via het beheer van informatie. In deze teksten gaan we niet in op de kwestie van informatie, ook al hebben we er al eerder over geschreven en zullen we er opnieuw op ingaan in een onderzoek naar digitale soevereiniteit. 

De nadruk van deze teksten ligt grotendeels op de militaire uitgaven, waarbij we laten zien dat het door de VS geleide blok 74,3% van de mondiale militaire uitgaven voor zijn rekening neemt en dat de VS per hoofd van de bevolking 12,6 keer meer uitgeeft dan het wereldgemiddelde (Israël, op de tweede plaats na). de VS geeft 7,2 maal meer uit dan het wereldgemiddelde per hoofd van de bevolking). Om dit in perspectief te plaatsen: China is verantwoordelijk voor 10% van de mondiale militaire uitgaven en de militaire uitgaven per hoofd van de bevolking zijn 22 maal lager dan die van de Verenigde Staten.

Dergelijke enorme uitgaven aan het leger zijn niet onschuldig. Niet alleen gaat dit ten koste van de sociale uitgaven, de militaire macht van het Mondiale Noorden wordt ook gebruikt om landen te bedreigen en te intimideren, en – als ze ongehoorzaam zijn – om ze te straffen met hellevuur en zwavel. Alleen al in 2022 hebben deze imperialistische landen 317 strijdkrachten ingezet in landen in het Zuiden. Het grootste aantal van deze inzet (31) vond plaats in Mali, een land dat sterk op zoek was naar soevereiniteit en dat de eerste van de Sahelstaten was die door de bevolking gesteunde staatsgrepen pleegde (2020 en 2021) en het Franse leger van zijn grondgebied verdreef (2022). ).

Tussen 1776 en 2019 voerden de Verenigde Staten wereldwijd minstens 392 interventies uit, waarvan de helft tussen 1950 en 2019. Daartoe behoort ook de verschrikkelijke, illegale oorlog tegen Irak in 2003 (op de WEF-bijeenkomst van dit jaar zei de Iraakse premier Mohammed Shia’ al- Sudani vroeg dat de troepen van het Noorden Irak zouden verlaten). Deze enorme militaire uitgaven door het Mondiale Noorden, onder leiding van de Verenigde Staten, weerspiegelen de militarisering van zijn buitenlands beleid. 

Een van de weinig opgemerkte aspecten van deze militarisering is de ontwikkeling van een theorie in zowel de Verenigde Staten als het Verenigd Koninkrijk van ‘defensiediplomatie’ (zoals opgemerkt in de Strategic Defense Review van het Britse Ministerie van Defensie uit 1998). In de Verenigde Staten gebruiken strategische denkers het acroniem DIME om na te denken over de bronnen van nationale macht (diplomatie, informatie, militair en economisch).

Vorig jaar hebben de Europese Unie en de NAVO – de instellingen in het hart van het Mondiale Noorden – gezamenlijk beloofd om ‘het gecombineerde instrumentarium waarover we beschikken, of ze nu politiek, economisch of militair zijn, te mobiliseren om onze gemeenschappelijke doelstellingen na te streven in het voordeel van van onze één miljard burgers’. Mocht je het nog niet hebben begrepen: die macht – vooral militaire macht en militaire diplomatie – is niet bedoeld om de mensheid te dienen, maar om alleen hun ‘burgers’ te dienen.

Ten derde heet deel IV van onze studie over het hyperimperialisme ‘Het Westen in verval’, en bekijkt het het bewijs voor deze trend vanuit een perspectief dat Milei’s angstzaaierij ‘het Westen is in gevaar’ verwerpt. De feiten tonen aan dat het mondiale Noorden sinds het begin van de Derde Grote Depressie moeite heeft gehad om zijn controle over de wereldeconomie te behouden; zijn instrumenten – monopolies over technologie en grondstoffen, evenals de heerschappij over directe buitenlandse investeringen – zijn fundamenteel uitgehold. 

Toen China in 2004 het aandeel van de Verenigde Staten in de mondiale industriële productie overtrof, verloren de Verenigde Staten de hegemonie op het gebied van de productie (in 2022 hadden eerstgenoemden een aandeel van 25,7%, tegenover 9,7% van laatstgenoemden). Gegeven het feit dat de Verenigde Staten nu afhankelijk zijn van de grootschalige netto kapitaalimport, die in 2022 een waarde van 1 biljoen dollar bereikte, hebben de VS weinig intern vermogen om economische voordelen te bieden aan hun bondgenoten in het Mondiale Noorden of het Mondiale Zuiden. 

Kapitaaleigenaren in de Verenigde Staten hebben hun winsten weggesluisd uit de schatkist van het land, waardoor de economische omstandigheden zijn geschapen voor het sociale bloedbad dat het land teistert. De oude politieke coalities rond de twee partijen in de Verenigde Staten zijn in beweging, zonder ruimte binnen het Amerikaanse politieke systeem om een ​​politiek project te ontwikkelen om de hegemonie over de wereldeconomie uit te oefenen door middel van legitimiteit en instemming. 

Dat is de reden waarom het door de VS geleide Mondiale Noorden zijn toevlucht neemt tot geweld en intimidatie en zijn enorme militaire apparaat opbouwt door zijn eigen staatsschuld te verhogen (aangezien er weinig binnenlandse consensus bestaat om die leningen te gebruiken om de infrastructuur en de productieve basis van het land op te bouwen).

De wortel van de Nieuwe Koude Oorlog die de Verenigde Staten aan China hebben opgelegd, is dat China de Verenigde Staten voorbij is gestreefd wat betreft de netto-investeringen in vaste activa, terwijl de VS een geleidelijke daling hebben gekend. Sinds 1992 is China elk jaar een netto-exporteur van kapitaal geweest. Dit overschot aan kapitaalcreatie heeft het mogelijk gemaakt om internationale projecten te financieren, zoals het Belt and Road Initiative, dat nu tien jaar oud is.

Ten vierde analyseren we de opkomst van nieuwe organisaties die hun wortels hebben in het Mondiale Zuiden, zoals de Shanghai Cooperation Organization (2001), de BRICS10 (2009) en de Group of Friends in Defense of the UN Charter (2021). 

Deze interregionale platforms bevinden zich in een embryonaal stadium, maar ze leveren bewijs voor de groei van een nieuw regionalisme en multilateralisme. Hoewel deze formaties niet proberen als een blok te opereren om het blok van het Mondiale Noorden tegen te werken, weerspiegelen ze wat we eerder een ‘nieuwe stemming’ in het Mondiale Zuiden hebben genoemd. De nieuwe stemming is noch anti-imperialistisch, noch anti-kapitalistisch, maar wordt gevormd door vier hoofdvectoren:

• Multilateralisme en regionalisme concentreerden zich op de creatie van mondiale, in het Zuiden verankerde platforms voor samenwerking.
• Nieuwe modernisering concentreerde zich op het opbouwen van regionale en continentale economieën die lokale valuta gebruiken in plaats van de dollar voor handel en reserves.
• Soevereiniteit , die barrières zou opwerpen voor westerse interventie. Dit omvat militaire verwikkelingen en digitaal kolonialisme, die beide Amerikaanse inlichtingeninterventies vergemakkelijken.
• Herstelbetalingen , die collectieve onderhandelingen met zich mee zouden brengen ter compensatie van de eeuwenoude schuldenval van het Westen, het misbruik van het overtollige koolstofbudget en de veel verder reikende erfenis van het kolonialisme.

De analyse in deze teksten gaat diep onder de oppervlakte en biedt een historisch materialistische beoordeling van onze huidige crises. Documenten geproduceerd door de instellingen van het Mondiale Noorden, zoals het Global Risks- rapport voor 2024 van het WEF, geven een lijst van de gevaren waarmee we worden geconfronteerd (klimaatramp, sociale polarisatie, economische neergang), maar kunnen deze niet verklaren. Wij geloven dat onze aanpak een theorie biedt om deze gevaren te begrijpen als de uitkomst van het wereldsysteem dat wordt beheerd door het hyperimperialistische blok.

Terwijl ik over deze teksten nadacht, dwaalden mijn gedachten af ​​naar het werk van de Iraakse dichter Buland al-Haydari (1926–1996). Toen alles nutteloos leek, schreef al-Haydari dat ‘de zon niet zal opkomen’ en dat ‘onder in het huis, al dood, de voetstappen van mijn kinderen zijn, tot stilte gereduceerd’. Maar zelfs dan, toen we ‘zonder stroom zaten’, blijft er hoop. Zijn beschaving verdrinkt, maar dan ‘jij kwam aan met de peddel’, zingt hij. ‘Zo is de geschiedenis van ons gisteren, en de smaak ervan is bitter’, besluit hij, ‘zo is onze langzame wandeling, de processie van onze waardigheid: ons enige goede tot het uur waarop eindelijk een vrije peddel zal opkomen.’

Die verwachting definieert een klassieker van de Iraanse dichter Forough Farrokhzad (1934–1967), ‘Someone Who Is Not Like Everyone’ (1966):

Ik heb gedroomd dat er iemand komt.
Ik heb gedroomd van een rode ster,
en mijn oogleden blijven trillen
en mijn schoenen blijven in de aandacht springen
en mag ik blind worden
als ik lieg.
Ik heb van die rode ster gedroomd
toen ik niet sliep.
Er komt iemand,
iemand komt,
iemand beter.