Afgelopen week verdween een mini-onderzeeër die gefortuneerde medemensen de kans gaf om met eigen ogen het wrak van de Titanic te aanschouwen.
Inmiddels is daar een attractie bijgekomen, namelijk het wrak van de ‘Titan’, de mini-onderzeeër die implodeerde. Persoonlijk vind ik het nogal morbide, dergelijke belangstelling, maar wie ben ik om te bepalen wat iemand met zijn geld wil doen? Of waar men tot in detail alles over wil weten? Dezelfde weerzin plaagt mij ook waar iemand een vernietigingskamp uit de Tweede Wereldoorlog als reisdoel kiest, tenzij iemand daar familie is kwijtgeraakt, maar ik vind ook dat wat daar nu nog van over is als monument behouden dient te blijven. Als een waarschuwing.
En als je toevallig in de buurt bent, sla het dan niet over, want het is heilzaam. Maar wat ik vind, dat vind ik, en gelukkig hoeft u zich daar niks van aan te trekken, dus als u doelbewust dat vernietigingskamp uitzoekt als een bestemming van uw reis, bij wijze van bedevaart, of geef het maar een naam, dan hoop ik dat het u brengt wat u er hoopt te vinden, tenzij dat ‘inspiratie’ is om het nog eens dunnetjes over te doen.
Tussen dat wat iemand motiveert, en wat hij of zij daarover zegt, kan een flink gat gapen. We weten dat van onderzoek naar ‘ramptoerisme’, waarbij mensen een blokje om rijden om met eigen ogen de resten van menselijk weefsel te zien na een flink ongeluk, of met de hele familie in de auto half Nederland doorkruisen om door overstromingen verwoeste dorpen te bekijken. Wat mensen motiveert om zoiets gruwelijks te willen zien, weten ze als regel zelf niet.
Om dergelijke impulsen het hoofd te bieden, helpt het wellicht om je af te vragen of de slachtoffers het zouden waarderen als je hen op die manier aandacht schenkt. Dat is ook het verschil met ‘horror’, in boeken, films, reguliere consensus porno en ‘games’, waar dat niet echt is. Er zijn geen slachtoffers, maar het kan ‘aanstootgevend‘ zijn.
Op het internet wemelt het inmiddels van het materiaal dat laat zien, of vertelt, over de strijd op het grondgebied van Oekraïne. Ik volg het, maar als ik het kan vermijden, dan sla ik de ‘body-parts’, de ‘War-porn‘, over. Mijn excuus voor dat ‘ramptoerisme’, is dat ik graag een bijdrage zou leveren aan het beëindigen van die oorlog, door inzicht te verschaffen. Aan u vraag ik graag of u er wijzer van wordt, zoals ik eerder ook heb geprobeerd om u in contact te brengen met inzichten en feiten rond ‘Covid’ en alles wat daarmee te maken had, in de hoop dat ik ‘food for thought’ aandroeg.
Tegelijk begrijp ik het als mensen menen dat het een morbide belangstelling is, zelfs ‘ramptoerisme’ waar ik geen expert ben, en ben aangewezen op bronnen. Voorzover dergelijke impulsen ook voor onszelf verborgen blijven, afgedekt met het taboe dat er op rust, kan ik niet met zekerheid zeggen dat er beslist geen sprake is van een morbide belangstelling. Ik probeer daar voor mijzelf zicht op te krijgen door mijn eigen ‘feedback-loops’ te creëren. Klopt het wat ik eerder schreef? Was het ‘to the point’? Had het de potentie om herhaling, of erger te voorkomen, of voedde het tendenzen waar ik zelf van gruw?
In een oorlog stuit je al snel op afwegingen waar geen mens ooit aan blootgesteld zou moeten worden, namelijk de vraag wiens dood, wiens verlies, wiens leed zwaarder weegt. Voor mij is elk mensenleven er één. Een oorlog is geen slachtofferloos geweld, maar veel mensen die erover schrijven, of video-rapportages maken waarin ze de laatste ontwikkelingen toelichten, kiezen partij voor één groep slachtoffers, en de slachtoffers aan de andere kant tellen niet. Dat zijn de ‘Untermenschen’.
De narigheid is daarbij dat als je tracht afstand te bewaren, om zo door te dringen tot de kern van het conflict, in de hoop zo een weg te vinden naar het herstel van de vrede, je bijna onmiddellijk wordt ingedeeld in het kamp van de ‘vijand’. En anders ben je iemand die die ‘vijand’ faciliteert. Eerder schreef ik al eens over Duitse bezetters die een Pools dorp innamen, waarop de inwoners spontaan hun Joodse buren, met wie ze altijd zonder veel problemen hadden samengewoond, in mootjes hakten op een dusdanig beestachtig wijze, dat de SS tussenbeide kwam, omdat ze ervan over hun nek gingen.
Het is evident dat sommige bloggers, en sommige vloggers, heel bewust vijandschap aanmoedigen, en ervan genieten als er ergens duizenden jonge mannen eenzaam in een drassige greppel, huilend om hun moeder, de laatste adem uitblazen. Ze bevolken ‘Think Tanks’ en kranten, praten ons bij in ‘Talk-Shows’, of voorzien de actualiteit van commentaar vanaf een locatie die ver verwijderd is van die greppels, maar hun enthousiasme spat van het scherm, of de krantenpagina.
Ik vrees dat veel van dat sentiment in laatste instantie de expressie is van een morbide belangstelling, waar een argument bij wordt gezocht om het te ‘fatsoeneren’. En dat we, als we er vanaf zouden willen komen, die morbide aandrift zouden moeten neutraliseren, en de argumenten net zo goed kunnen negeren. Ik zeg dat, omdat bij die mensen overduidelijk geen ‘feedback-loop’ in functie is. Geen enkele twijfel, ooit. Ze zijn ontketend zoals die inwoners van dat Poolse dorpje, en zelfs de SS kan hen niet meer stoppen. Alleen de psychiater. Misschien.
Daarom voel ik mij zo nu en dan passagier op de Titanic, wijzend naar die ijsberg recht vooruit. Ik heb liever niet dat u komt kijken als dit schip ten onder is gegaan. Vergeet het, schrap het uit de geschiedenisboeken, want het is een monument van hoogmoed en stupiditeit, net als dat eerste exemplaar.