Geert Wilders heeft een serieus probleem

De Nederlandse coalitiegesprekken met Wilders zijn op een struikelblok gestuit: migratie.

Wilders Allereerst: we zijn nog niet eens in de buurt van een record. 

Het langste dat Nederland nodig heeft gehad om een ​​regering te vormen is 299 dagen, beginnend in maart 2021 en eindigend bijna 10 maanden later.

Het lijkt erop dat ze er al weer mee bezig zijn. Ongeveer twee maanden nadat de extreemrechtse Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders het politieke landschap omgooide, met mogelijke gevolgen voor de rest van Europa, worstelt hij nog steeds met het vormen van een heersende coalitie.

En deze keer, naarmate de klok verder tikt, worden de zaken steeds ingewikkelder – en niet minder.

Of zoals Wilders het onlangs verwoordde in een post op het sociale mediaplatform X: “ We hebben een serieus probleem .”

Hou vol. Terugspoelen?

In november behaalde de PVV de meeste stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen.  

In het licht van de resultaten leek de meest rechttoe rechtaan coalitie er een te zijn onder leiding van Wilders, met de steun van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) van aftredend premier Mark Rutte, de centristische Nieuw Sociaal Contract (NSC) en de rechtse partij. populistische Boeren-Burgerbeweging (BBB). 

Cruciaal is dat de partijen het grotendeels eens lijken te zijn over de kwestie van migratie, een belangrijk onderwerp tijdens de verkiezingscampagne.

Kortom, het leek een fluitje van een cent voor de informateur.

Wachten. Wat is dat laatste woord? Klinkt als iets dat rechtstreeks uit de Spaanse Inquisitie komt…

In de Nederlandse politiek neemt de informateur – of onderhandelaar – het voortouw bij het bij elkaar brengen van partijen om de mogelijkheid van coalitievorming te verkennen.

Als grote winnaar koos Wilders een lid van zijn eigen partij, senator Gom van Strien, om de gesprekken te leiden. Maar Van Strien nam ontslag voordat hij ooit begon, omdat hij vreesde dat de beschuldigingen van fraude tegen hem die opnieuw waren opgedoken een afleiding zouden vormen. (Dat deden ze.)

Wilders wendde zich vervolgens tot Ronald Plasterk, een voormalige minister van Onderwijs die de afgelopen jaren is afgedreven van zijn PvdA-wortels en een rechtse columnist is geworden.

Dus allemaal vastgebonden voor een directe vlucht naar het rechtse paradijs/dystopie? 

Niet helemaal. Het is één ding om een ​​plaats aan de onderhandelingstafel te willen hebben; maar iets heel anders om met Wilders in bed te kruipen – die tot deze verkiezingen als politiek giftig werd beschouwd.

Het is niet verwonderlijk dat er kriebels zijn geweest.

Dilan Yesilgöz, de leider van de VVD, had tijdens haar verkiezingscampagne een samenwerking met Wilders niet uitgesloten (vermoedelijk in de veronderstelling dat zij de overhand zou krijgen). Na de stemming zei ze echter dat haar partij zich niet bij zijn kabinet zou aansluiten, hoewel ze nog wel steun zou kunnen verlenen in het parlement.

Ondertussen heeft de leider van de NSC, Pieter Omtzigt, een voorstander van institutioneel toezicht en goed bestuur, ernstige bedenkingen geuit over ‘obstakels op het gebied van de rechtsstaat’.

Wat bedoelt hij? 

Gedurende de elf jaar dat Wilders in de oppositie zat, was hij voorstander van een radicale anti-immigrantenagenda, waarbij hij onder meer opriep tot een verbod op moskeeën, korans en islamitische scholen.

Onlangs heeft hij zijn toon verzacht, wat hem de bijnaam Geert Milders opleverde, en beloofde hij enkele van zijn plannen ‘in de vriezer te stoppen’. Maar er blijven zorgen over de mate waarin hij bereid is de Nederlandse grondwet met voeten te treden om zijn doelen te bereiken.

Wilders leek echter in de eerste gespreksronde de belangrijkste zorgen van Omtzigt te hebben aangepakt. “De lucht was opgeklaard”, zei Wilders in december. 

Wat is het probleem? (Of, zoals de Nederlanders misschien zeggen, Watskeburt ?)

Kortom: migratie.

Concreet is er dinsdag een verdeeldheid binnen de VVD over een wet aangenomen die de regering de Nederlandse gemeenten laat verplichten asielzoekers op te nemen.  

Voorstanders van de wetgeving zeggen dat het de concentratie van asielzoekers in een handvol gebieden zal voorkomen, maar in plaats daarvan een gelijkmatiger verdeling van de lasten over het hele land mogelijk zal maken. Critici hebben betoogd dat het lokale verzet zal veroorzaken en onmogelijk kan worden geïmplementeerd. 

Hoewel alle vier de partijleiders die betrokken waren bij de coalitiebesprekingen tegen de wet waren, is dat niet het geval voor alle leden van de centrumrechtse VVD – met name in de senaat, waar leden van de partij hun leider tegenspraken en vóór hem stemden.

“Mijn hemel”, was Wilders’ directe reactie op X. 

Wat zijn de gevolgen tot nu toe? 

Paradoxaal genoeg suggereert een recente opiniepeiling dat de man die het meest profiteert van de vertraging na de verkiezingen Wilders zelf is.

Uit de peiling , die in januari werd gehouden door Peil.nl, bleek dat als er vandaag verkiezingen zouden worden gehouden, de PVV 49 zetels zou winnen – een stijging ten opzichte van de 37 die ze in november won.

In een begeleidende notitie noemde opiniepeiler Maurice de Hond het resultaat ‘historisch’. Uit het onderzoek bleek ook dat ongeveer 71 procent van de respondenten een coalitie steunde tussen de vier partijen die bij de gesprekken betrokken waren.

Sjoerd van Heck, analist bij Ipsos I&O, een andere grote opiniepeiler, schreef de sterke stijging van de steun voor de PVV toe aan het bandwagon-effect. “Ze worden gezien als winnaars, en mensen willen daar deel van uitmaken”, zei hij.

Hij voegde eraan toe dat de peilingen druk zullen uitoefenen op de VVD om met de PVV samen te werken. “Het sentiment is: Wilders heeft gewonnen, dus Wilders moet kunnen regeren.”

Wat doet de oppositie?

Meestal likken ze hun wonden. En veeleisende antwoorden (terwijl je er geen krijgt).

Een groep progressieve linkse partijen, onder leiding van Frans Timmermans van de alliantie Labour/Groen Links, heeft van Plasterk een update geëist over hoe de potentiële coalitiepartners van plan zijn de grondwet te handhaven. 

En in een recent interview op de Nederlandse televisie riep Rob Jetten – leider van de progressief-liberale D66 – de deelnemers aan de coalitiebesprekingen op om te stoppen met aarzelen. 

“Het is tijd om je kleuren te laten zien. Wees gewoon duidelijk en zeg: we doen het, of we doen het niet”, zei hij tegen WNL op Zondag. 

Dus, doen ze het?

Voorlopig hebben de vier betrokken partijen zich aan een zwijgplicht gehouden. Maar het gevecht over de migrantenwet laat zien dat het vormen van een coalitie misschien niet zo eenvoudig is voor Wilders, een oude criticus van het establishment.

“Tegen het beleid schoppen is een heel ander verhaal dan het daadwerkelijk vinden van oplossingen”, zegt Bernard Steunenberg, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Leiden.

Langdurige onderhandelingen zijn niets nieuws, voegde Steunenberg eraan toe – maar verhitte zorgen over de Nederlandse grondwet en rechtsstaat zijn ongekend in de moderne geschiedenis. “In de veertig jaar dat ik de politiek volg, heb ik dit nog nooit gezien”, zei hij. 

Plasterk, de informateur , omschrijft de sfeer als constructief en zegt dat er vooruitgang is geboekt. ‘Problemen zijn er om opgelost te worden’, zei hij .

Als teken dat de Nederlandse politiek steeds meer op een complot van House of Cards gaat lijken, zijn de speculaties in de media vol van geruchten dat Plasterk zelf uit de coalitiebesprekingen zou kunnen stappen als de nieuwe premier. Hij heeft beloofd het parlement begin februari een update te geven. 

Tot die tijd zullen de Nederlandse kiezers de sociale media-accounts van Wilders nauwlettend in de gaten houden.