Spanje : Online jihadisme

Online jihadisme: autoriteiten ontwrichten een jongerenrekruteringsnetwerk van Islamitische Staat in Spanje.

Twee jonge mensen uit verschillende provincies worden gearresteerd tijdens een gecoördineerde operatie tussen Spanje en Marokko, waarbij het gebruik van sociale media door Islamitische Staat wordt benadrukt om minderjarigen te lokken en te radicaliseren

In augustus arresteerde de Spaanse Guardia Civil twee mensen, elk amper 18 jaar oud, die naar verluidt betrokken waren bij een groot online jongerenwervingsnetwerk voor de extremistische Islamitische Staatsgroep in Spanje.

De arrestaties volgden op een operatie die medio 2022 was gestart door de Spaanse Informatiedienst voor de Burgerwacht in samenwerking met het directoraat-generaal voor Territoriale Surveillance van Marokko.

De twee gearresteerde mensen komen uit afzonderlijke provincies die honderden kilometers van elkaar verwijderd zijn, de ene uit Zamora, ten noordwesten van Madrid, en de andere uit Valencia, ten oosten van Madrid. Ondanks de geografische afstand tussen hen, werkte het paar samen in een gecoördineerde poging om de principes van het jihadistisch terrorisme onder andere jonge gebruikers van sociale netwerken te verspreiden.

Veiligheidsexpert en lid van de Spaanse politie Miguel Leopoldo García Peña, die zich richt op jihadistisch terrorisme en criminologie, vertelde The Media Line dat de twee verantwoordelijk waren voor het exploiteren van de grootste rekruteringsstructuur voor jongeren die tot nu toe in Spanje is ontdekt.

Hij zei dat hun modus operandi de gebruikelijke was: “Het betreden van sociale netwerken waar vooral minderjarigen gebruik van maken, het identificeren van de meest kwetsbare individuen, het introduceren ervan in privé-chatgroepen, en het geleidelijk radicaliseren ervan door middel van propaganda, video’s, bijeenkomsten of debatten die steeds meer een grotere impact hadden. inhoud van geweld en de rechtvaardiging ervan.”

García Peña zei dat het hun doel was om volgers voor Islamitische Staat te werven en hen uiteindelijk te rekruteren om deel te nemen aan jihadistische terroristische activiteiten.

Christian R. Ricós Sevilla, een specialist in de analyse van jihadistisch terrorisme, opstanden en radicale bewegingen in Spanje, zei dat het tweetal radicale fundamentalistische inhoud gebruikte als een “visnet” om geïnteresseerde individuen te identificeren en vervolgens het proces van radicalisering voort te zetten.

Hij vertelde The Media Line dat de methode identiek is aan de rekruteringstechniek die offline door terroristische organisaties wordt gebruikt.

“Degenen die geïnteresseerd waren in verschillende interpretaties van de Koran werden geselecteerd in moskeeën, en in afgelegen privéappartementen werd de toespraak geïntensiveerd en gepersonaliseerd”, zei Ricos Sevilla.

Hij zei dat technologie hen in staat stelde hun activiteiten anoniem te houden.

De potentiële menselijke markt die technologie voor hen heeft geopend, is enorm

García Peña zei dat het online rekruteren terroristische organisaties verschillende voordelen heeft opgeleverd, waaronder de mogelijkheid om jongeren overal en in elk land aan te trekken, zonder de noodzaak om te reizen, grenzen over te steken, schema’s te organiseren, paspoorten te verkrijgen of financiering of infrastructuur te vinden.

“De potentiële menselijke markt die technologie voor hen heeft geopend is enorm”, zei hij.

García Peña zei dat er een aanzienlijke toename was in de processen van radicalisering en rekrutering door terroristische organisaties in Spanje. Hij zei dat tussen 2001 en 2011 uitsluitend online radicalisering in Spanje verantwoordelijk was voor slechts 8,1% van de rekruteringsaantallen, maar dat dit tussen 2012 en 2017 steeg tot 34,5%.

De radicaliseringsprocessen zijn ook gevarieerd, zei hij.

“De toenemende solo-radicaliseringen, die tussen 2001 en 2011 slechts 4,3% van de gevallen vertegenwoordigden, zijn tussen 2012 en 2017 toegenomen tot meer dan het dubbele, 10,2%”, zei hij.

García Peña zei dat Islamitische Staat zich onderscheidt als de meest talentvolle en efficiënte jihadistische organisatie in het benutten van online netwerken. Dit werd vooral duidelijk na de triomfen in Syrië en Irak en de uitroeping tot kalifaat in 2014-2015.

Ter vergelijking: García Peña zei dat de Taliban op het hoogtepunt van de online activiteiten van de Taliban ongeveer één tweet per uur plaatsten. Ondertussen uploadde Islamitische Staat 40.000 tweets op één dag tijdens zijn opmars naar Mosul in Irak.

“Deze terroristische groepering investeert zwaar in de elektronische jihad, doet grote financiële investeringen en geeft moslims die jihad via internet uitvoeren zelfs de status van moedjahedien”, zei hij.

Ricos Sevilla zei echter dat hoewel de online rekrutering van Islamitische Staat in 2011 met succes werkte, de veiligheids- en inlichtingendiensten vandaag de dag een grotere controle over het veld hebben gekregen, zoals blijkt uit de recente detenties.

Hij zei dat de Spaanse autoriteiten vaak besluiten om vroegtijdige detentie uit te voeren na het identificeren van de rekruteringsnetwerken, zoals zij deden bij deze recente operatie, terwijl ze grote inspanningen leveren om de impact van nieuwe technologie op terroristische activiteiten op te sporen.

“Spanje, aangemoedigd door zijn Europese collega’s, onderzoekt en creëert manieren en protocollen voor actie in het licht van de exponentiële groei van kunstmatige intelligentie”, aldus Ricos Sevilla.

García Peña zei dat rekruteringsactiviteiten meestal gericht zijn op jongeren die een aanzienlijke hoeveelheid tijd online doorbrengen.

Vaak, zo zei hij, hebben de doelwitten persoonlijke, psychologische of identiteitsproblemen die hen kwetsbaarder maken voor de strategieën van de recruiters.

De jongeren van vandaag zoeken hun glorie in de tien seconden van een film op Instagram of TikTok, en ze kunnen zich aansluiten bij radicale groepen in een poging hun identiteit te consolideren.

Ricos Sevilla zei dat er generaties van gevestigde moslimimmigranten in Europa zijn die lijden onder sociaal isolement, baanafwijzing en vooroordelen.

“Radicale groeperingen weten dit en passen de reclame in elke fase van de rekrutering aan, aan de stemming van hun potentiële slachtoffers”, zei hij.

Maar hij zei dat de doelwitten niet alleen moslims of immigranten zijn.

“Jongeren en minderjarigen in Europa hebben geen gevoel van nationale veiligheid of gemeenschapsgevoel”, zei Ricós Sevilla. “De jonge mensen van vandaag zoeken hun glorie in de tien seconden van een film op Instagram of TikTok, en ze kunnen zich aansluiten bij radicale groepen in een poging hun identiteit te consolideren.”

Het probleem is zo sterk gegroeid dat Spanje heeft besloten het sinds 2015 op niveau 4 van de 5 op de alarmniveauschaal te plaatsen, aldus García Peña.

Hij zei dat de samenwerking met Marokko de afgelopen jaren is toegenomen, vooral na de terroristische aanslagen van 11 maart 2004 in Madrid, waarbij 193 mensen omkwamen en honderden gewond raakten bij een reeks treinbombardementen.

“Sindsdien zijn er meerdere samenwerkingsoperaties geweest, evenals de onderlinge uitwisseling van informatie”, zei hij.

“De medewerking van Marokko is noodzakelijk geweest, gezien de Marokkaanse afkomst van een aantal betrokkenen. In dit geval, net als in andere, zijn de inspanningen en het gezamenlijke werk van de veiligheidstroepen, rechters en aanklagers van bijzonder belang geweest.”

Medio juli werd in samenwerking met Marokko opnieuw een succesvolle gezamenlijke operatie tegen het jihadistisch terrorisme uitgevoerd. Er werden twee mensen gearresteerd, één in Nador, Marokko, en de andere in Lleida, Spanje, die valse documenten bij zich hadden en bereid waren een aanval op Europees grondgebied uit te voeren.

“De goede resultaten die bij deze operatie zijn behaald, en in het algemeen bij de gezamenlijke strijd tegen terrorisme, zijn een duidelijk bewijs van het grote gezamenlijke werk op het gebied van terrorismebestrijding door beide regeringen”, zei García Peña.

De Spaanse strijd tegen het Jihadisme speelt zich ook op Sociale Media af

De sociale media hebben de wereld veranderd. Ook die van de strijd tegen de islamitisch geïnspireerde terreur. 18 jaar na de aanslagen van 11 Maart 2004 in Madrid speelt een groot stuk van de preventie zich af op het internet. Niet alleen in en rond de moskee dus.

Voor 11 Maart 2004 speelde de rekrutering van terroristische groepen zich nog voornamelijk van man tot man af. Ondertussen geschiedt het grootste kwaad  op het internet. Via media als Facebook, Whatsapp of Tik Tok verspreiden predikanten een boodschap van haat, zich verstoppend achter het masker van de Islam.

De grootste bezorgdheid zit, net als in België en Nederland, bij de teruggekeerde Syriëstrijders. In Spanje vertrokken circa 240 personen om zich tussen 2014 en 2016 aan te sluiten bij de rangen van IS. Zij die terugkeerden zijn vaak geradicaliseerd en vormen een potentieel gevaar.

Op 11 Maart 2004 vielen maar liefst 193 doden en bijna 2000 gewonden bij een reeks bomaanslagen op het openbaar vervoer in Madrid. Sindsdien in de veiligheid veel veranderd. Na grondige hervormingen ligt het accent nu op preventie, een “snel onschadelijk maken van de dreiging”. Een belangrijk toneel daarvoor is het internet.

Terroristische organisaties rekruteren over de landsgrenzen heen via sociale media, op zoek naar jongeren die op het punt staan te radicaliseren. De Spaanse politie probeert de netwerken in kaart te brengen en te ontmantelen. Toch konden aanslagen als die in 2017 zowel in Barcelona als Cambrils niet worden verijdeld. Er vielen toen maar liefst 17 doden en een honderdtal gewonden.

De laatste tijd is de dreiging wat gaan liggen in Europa. Toch staat die in Spanje nog steeds op niveau 4 , wat het op een na hoogste dreigingsniveau is . De antiterreureenheden blijven dan ook alert, zowel online als in de echte wereld.