De VVD-fractie in de Eerste Kamer gaat voor de spreidingswet stemmen, een wet die slechts de druk over Nederland verspreid en niet de oorzaak wegneemt. Een wet die bovendien een aantal grote gebreken kent. En dat terwijl immigratie zo’n belangrijk thema was bij de laatste verkiezingen en dus een kernpunt in de formatie. Dit is een klap in het gezicht van de beoogde coalitiepartners.
Na de eerste berichten over de ommezwaai van de VVD ging ik even van Twitter. De depressiviteit sloeg toe. Natuurlijk weet iedereen die de Nederlandse politiek een beetje volgt dat de VVD al jaren alleen verkiezingsbeloftes doet om stemmen te trekken, niet om ze na te komen. En toch valt het elke keer weer tegen.
De instroom moet gestopt worden
Nederland piept en kraakt aan alle kanten, de kiezersopstand van 2023 kwam niet uit de lucht vallen. Zoals het rapport Grenzeloze Verzorgingsstaat al in maart 2021 liet zien, kan Nederland de huidige immigratie niet dragen. Er zijn al gigantische problemen met zorg, onderwijs en woningnood, om over het gevecht om de ruimte (denk aan landbouw versus natuur) maar te zwijgen.
Al deze problemen worden erger door de immigratie, die al tien jaar de enige reden is dat onze bevolking nog steeds groeit. Bovendien zijn de meeste immigranten veel meer een belasting dan een aanwinst voor ons land, een waarheid die velen onfatsoenlijk vinden om te benoemen, maar die wel benoemd wordt als het bijvoorbeeld over vergrijzing gaat.
Niet controversieel
Dat de spreidingswet na de val van het kabinet niet controversieel was verklaard, was bizar. Dit had natuurlijk wel gemoeten. Ook voor november 2023 was al duidelijk hoe belangrijk kiezers immigratie vinden, en een wetsvoorstel hierover had dan ook over de verkiezingen heen getild moeten worden. Maar zowel de Tweede als de Eerste Kamer (BBB!) wilden niet wachten op de kiezer, en de wet moest behandeld worden.
Hoe vreemd en controversieel om als demissionair Kabinet de omstreden 'spreidingswet' nog deze maand door de Tweede Kamer te laten behandelen, terwijl hetzelfde Kabinet juist over het asielbeleid is gevallen. https://t.co/sj89zMjbpS
— John van Hartevelt (@hartevelt_john) September 12, 2023
Het VVD-standpunt
De VVD had het vorige kabinet laten vallen over immigratie, en had weer stoere verkiezingsbeloftes gedaan. Eén van die beloftes was dat de spreidingswet er alleen zou komen in combinatie met beperking van de instroom: een totaalpakket dus. Daar haalde VVD-leider Yeşilgöz wel stemmen mee, want 85% van de Nederlanders wil dat die instroom omlaag gaat, en een eerlijker verdeling is op zich redelijk.
In de Tweede Kamer stemde de VVD dan ook tegen het huidige wetsvoorstel, want nog los van andere gebreken gaat deze wet puur over het verdelen van de instroom, niet over het beperken ervan. Toch haalde het voorstel in de Tweede Kamer een meerderheid, dankzij de steun van oppositiepartijen die blijkbaar kortzichtig genoeg zijn om te denken dat dit iets oplost.
De draai van de VVD
En nu blijkt dat ook de Eerste Kamer voor gaat stemmen, want de VVD draait, en zorgt voor een meerderheid. Keurig volgens de regels van onze parlementaire democratie, roepen de voorstanders triomfantelijk. Voor de zoveelste keer is het systeem bespeeld door een minderheid die de wil van de meerderheid van de kiezers negeert. Heel democratisch.
De spreidingswet
Voor wie denkt dat de spreidingswet iets oplost: nee, hij creëert nieuwe problemen. Gemeentebesturen kunnen nu de verantwoordelijkheid afschuiven, zij staan immers machteloos? En voor wie roept dat er geen dwang is: het Rijk staat al klaar met grote zakken geld om de gemeentes om te kopen. Veel geld als ze snel instemmen, minder als ze treuzelen. En uiteindelijk toch dwang, dus wat heeft treuzelen voor zin?
De 'spreidingswet' komt hier op neer:
– Gemeenten worden met smeergeld omgekocht asielzoekers op te nemen.
– Laten gemeenten zich niet omkopen, dan worden ze met een pistool tegen hun hoofd gedwongen.
– Dat heet dan: 'solidariteit' en 'eerlijkheid'.
Pablo Escobar noemde het:…
— Bert Brussen (@bertbrussen) January 16, 2024
Het resultaat van deze constructie is ten eerste dat de burgers geen inspraak meer hebben – gemeentes worden immers gedwongen – en ten tweede dat de zwakste schouders wel weer de zwaarste lasten te dragen zullen krijgen. De rijkste gemeentes kunnen zich veroorloven te treuzelen, de armste gemeentes zullen toehappen. Zoals inmiddels traditie is, zullen de AZC’s eerst in de armste buurten geplaatst worden, op kosten van het Rijk.
En waar dat geld vandaan komt? Het is belastinggeld uit de zak van de burgers. Diezelfde burgers die nu geen inspraak meer hebben over de komst van een AZC in hun wijk. Het is geld dat nu niet meer besteed kan worden aan bijvoorbeeld de zorg, het onderwijs, of woningen. Al zullen gemeentes het graag gebruiken om de gaten in hun begrotingen te dichten.
Dit alles haalt meteen een ander argument van de voorstanders onderuit: volgens hen is het misplaatst om te zeggen dat de VVD in de Eerste Kamer verkiezingsbeloftes brak. De Eerste Kamer is immers de Chambre de réflexion, zij gaat slechts over de bewaking van de kwaliteit van de wetgeving, niet over politieke standpunten. Wat een kwaliteit zeg, een mens zou ervan omvallen.
Bom onder de formatie
En het is niet alleen de wet zelf die een probleem is, deze draai van de VVD is ook een bom onder de formatie. De VVD is bewezen onbetrouwbaar; het leiderschap van Dilan Yeşilgöz blijkt niet te bestaan. Zij kon deze klap in het gezicht van de beoogde coalitiepartners immers niet voorkomen, al doet ze nu alsof er niets aan de hand is.
“Mijn gezag als leider.” Als je het zelf moet benoemen, bestaat het dan wel? 🤔 https://t.co/pxSaCen5dk pic.twitter.com/8rn6IoRlqG
— Bart Nijman (@BartNijman) January 17, 2024
De verkiezingen van 2023 boden eindelijk hoop op een echte koerswijziging. In de Eerste Kamer was dat nog wat wankel, al had BBB daar veel gewonnen, maar de Tweede Kamerverkiezingen in november zorgden voor een nieuw politiek evenwicht. Een coalitie van PVV/VVD/NSC/BBB lag voor de hand, en uit peilingen bleek twee derde van de Nederlandse kiezers daarvoor te zijn.
Dat de VVD meteen begon terug te krabbelen, werd door veel VVD-kiezers niet gewaardeerd. De VVD duikelde in de peilingen, en dat gaf velen hoop. Het VVD-kader zou toch wel beseffen dat een zoveelste kiezersverraad afgestraft zou worden? Partijleider Yeşilgöz leek dat inderdaad enigszins te beseffen, en sprak als vanouds stoere taal. Maar zij blijkt de partij niet in de hand te hebben en werd door de Eerste Kamerfractie in haar hemd gezet.
Deze VVD-stunt beschadigt niet alleen de VVD
De VVD-bonzen lijken niet door te hebben dat de magie van Mark Teflon Rutte hen niet meer zal redden; zij lijken nog steeds te rekenen op het slechte geheugen van de kiezer. Maar de laatste verkiezingen lieten al zien dat kiezers uiteindelijk wakker worden. En al deed de VVD het in november nog redelijk, de volgende halte lijkt marginalisering, in navolging van PvdA en CDA.
Zelf zal ik geen traan laten om de marginalisering van de VVD. Het is inhalig rechts ten voeten uit, met een populistisch sausje voor in verkiezingstijd. Maar de voortdurende machteloosheid van veel burgers, ja, die gaat me aan het hart. En we kunnen wel roepen om nieuwe verkiezingen, maar wat lossen die op? Al zou de PVV 60 zetels halen, de PVV kan niet alleen de problemen van Nederland oplossen. Bovendien heeft de partij ook tegenwicht nodig, een tegenwicht dat verzekerd leek door de behoorlijk ideale machtsverhouding tussen de beoogde coalitiepartners.
En tegen degenen die nu juichen over de ‘medemenselijke’ spreidingswet zou ik willen zeggen: wees toch niet zo kortzichtig. Kijk eens wat deze wet werkelijk doet, en besef hoe de onvrede zal toenemen door dit eenzijdige beleid. Een wet die het werkelijke probleem omzeilt en en burgers hun rechten ontneemt, is geen goede wet.