Het Vlaams Belang, dat onder de Nederlandstalige kiezers nu met ruime voorsprong bovenaan de peilingen staat, heeft de Vlaamse onafhankelijkheid op de agenda gezet.
Zij zullen niet alleen naar de stembus gaan om een nieuw Europees Parlement te kiezen, maar ook een federaal parlement en regionale parlementen.
Op politiek vlak is het land verdeeld als nooit tevoren, terwijl de apathie jegens – zo niet regelrechte woede tegenover – de politieke elite van het establishment elk jaar toeneemt, zoals blijkt uit de verkiezingsresultaten.
Uit een onderzoek bleek dat bij de meest recente verkiezingen in 2019 1,3 miljoen kiesgerechtigde Belgische kiezers (17% van het totaal) geen of een ongeldige stem hadden uitgebracht.
Het cijfer is zelfs nog opvallender als je bedenkt dat België een van de slechts vier EU-landen is waar stemmen verplicht is.
Ook de tientallen partijen in zowel het federale parlement als de regionale staatsstructuren die over de interne taalgrenzen van het land (Nederlands, Frans en Duits) heen zijn opgezet, vinden zelden een gemeenschappelijke basis.
Traditioneel is Wallonië veel linkser geweest dan Vlaanderen, wat de moeilijkheid om tot consensus op federaal niveau te komen alleen maar vergroot.
Na de verkiezingen van aanstaande zondag zal dit zich waarschijnlijk vertalen in een maandenlange impasse waarin de partijen ruzie maken over wie zal regeren. België heeft momenteel het wereldrecord van de langste periode zonder regering, met 541 dagen in de periode 2010-2011.
De meeste Vlaamse kiezers kunnen alleen stemmen op Vlaamse partijen, en Franstaligen op Franstalige partijen. In Brussel kunnen de Belgen kiezen en kiezen. Een kleine Duitstalige minderheid kiest haar eigen parlement om toezicht te houden op het cultuurbeleid.
Traditionele partijen opereren niet landelijk en zijn opgesplitst in Vlaamse en Franstalige partijen, waarbij de Marxistische Arbeiderspartij (PVDA/PTB), die als één nationale partij opereert, de uitzondering op de regel vormt.
Het hoeft geen betoog dat de labyrintische structuur van België voor buitenstaanders – en zelfs voor de Belgen zelf – verschrikkelijk moeilijk te doorgronden is.
Sommigen (zoals Brexit-leider Nigel Farage ) beweren zelfs, en niet geheel onterecht, dat het helemaal geen land is.
Hoewel de geruchten over de komende ‘dood’ van België de afgelopen jaren misschien sterk overdreven zijn, suggereren opiniepeilingen dat dit geen verre mogelijkheid is, aangezien twee Vlaams-nationalistische partijen op het punt staan een meerderheid van de kiezers in het Noord-Nederlandstalige gebied voor zich te winnen. helft van het land, Vlaanderen.
Twee Vlaams-nationalistische visies
De secessionist Vlaams Belang zal naar verwachting 25,8% van de Vlaamse stemmen winnen en is daarmee de grootste partij van het land. De rechtse Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) zou 21% kunnen winnen. Het socialistische Vooruit staat op de derde plaats met 15,6%.
Het aantal onbesliste kiezers (geschat op 21%) zou echter nog steeds een aanzienlijke impact kunnen hebben op de resultaten van zondag.
Het Vlaams Belang heeft er geen doekjes om winden om het land de komende jaren te willen splitsen , te beginnen met een eenzijdige “soevereiniteitsverklaring”, gesteund door een Vlaamse meerderheid, mocht er een regionale regering worden gevormd.
Als tegenwicht daarvoor wil de N-VA, waarvan voorzitter Bart de Wever samenwerking met het Vlaams Belang op regionaal of federaal niveau ondubbelzinnig heeft uitgesloten , in plaats daarvan het federale model hervormen naar een confederaal model, waarbij alle macht naar het regionale niveau wordt verplaatst.
Volgens dat model zullen Vlaanderen en Franstalig Wallonië samen bepalen op welke vlakken ze op confederaal niveau nog willen samenwerken om het land te bevrijden van “stagnatie en impasse.” Het Brussels Gewest en de Duitstalige gemeenschap zouden een eigen, afzonderlijk statuut krijgen.
Sommige Franstalige partijen staan positief tegenover het idee van de N-VA om de staat te hervormen, maar verafschuwen de opsplitsing van het land. Wallonië is als economisch meest achtergestelde regio sterk afhankelijk van Vlaams belastinggeld om het land overeind te houden.
Voor recente commentaren waarin Bart de Wever tevreden leek met het confederalisme, terwijl hij geen echte interesse toonde in het bereiken van wat het ware doel van volledige Vlaamse onafhankelijkheid zou moeten zijn, beschuldigde Vlaams Belang-voorzitter Tom van Grieken de N-VA-voorzitter ervan de “beste propagandist” te zijn geworden. voor het Belgische systeem.”
Hoewel deze twee partijen een meerderheid zouden kunnen bereiken in het Vlaamse regionale parlement, zou elke stap in de richting van dat confederalistische model moeten worden onderhandeld met andere partijen, wat uiteraard met zich meebrengt dat de Franstalige partijen deel gaan uitmaken van het proces.
In Wallonië en Brussel zette een recente opiniepeiling van de publieke omroep RTBF de Franstalige Socialistische Partij PS nek aan nek met de centrumrechtse liberale Mouvement Reformateur, beide op ongeveer 22% van de stemmen. De marxistische PTB staat op de derde plaats.
In Vlaanderen is migratie de grootste zorg, blijkt uit onderzoek , waarbij 22% van de Vlamingen zegt dat dit het “grootste probleem” is. Het is dan ook geen verrassing dat het Vlaams Belang, dat oproept tot een volledige sluiting van de grenzen totdat de migrantenkwestie onder controle is gebracht, zo goed presteert.
In Brussel en Wallonië staat koopkracht voorop , terwijl koopkracht in Vlaanderen op de tweede plaats staat – misschien niet toevallig heeft het Vlaams Belang dit als een van zijn topprioriteiten gekozen .
Wie de grootste is, leidt niet
Een triest kenmerk van de Belgische politiek is dat de grootste partij de neiging heeft geen leidende rol te spelen en geen ministers te leveren.
Een voorbeeld: de huidige premier Alexander De Croo is een Vlaams liberaal (Open VLD) uit wat slechts het zevende grootste stemblok in het federale parlement is. Uit recente peilingen blijkt dat zijn partij komende zondag amper 7% van de stemmen zal halen.
De Croo’s ‘Vivaldi-coalitie’-regering werd opgericht in oktober 2020 en vernoemd naar De Vier Jaargetijden van de componist om de seizoenskleuren van de coalitiepartijen te weerspiegelen: blauw (winter) voor de liberalen, groen (lente) voor de groenen, rood (zomer) voor de sociaaldemocraten, oranje (herfst) voor de christendemocraten.
Hoewel het destijds de grootste Vlaamse partij was, was de N-VA niet vertegenwoordigd in die coalitie die daardoor geen Vlaamse meerderheid kende, wat ernstige twijfel deed rijzen over de democratische legitimiteit ervan.
Premier van België worden gaat dan meer over het verkrijgen van de steun van rivaliserende politieke leiders dan over het zijn van de grootste partij van België – een politiek fenomeen dat beter bekend staat als particratie .
Hoewel de nationalistische Vlaams Belang op basis van de steun van het volk na 9 juni de nieuwe premier van België zou moeten afleveren, wordt het land nog steeds verhinderd deel te nemen aan de regering vanwege het cordon sanitaire – een al lang bestaande overeenkomst tussen politieke partijen dat ze niet zouden samenwerken met de partij vanwege haar ‘extreme’ standpunten over kwesties als immigratie en integratie.
Vaak pejoratief gebruikt, is particratie een regeringsvorm waarin de politieke partijen de primaire basis van het bestuur vormen, in plaats van burgers of individuele politici. De invloed van de partijvoorzitter en het partijbureau weegt zwaarder dan die van de gekozen leden onderling. Dit kan tot uiting komen in de groepsdiscipline, waarbij in de praktijk alle gekozen leden van dezelfde partij in het parlement unaniem over alle kwesties stemmen.
Voor de volgende premier mag een ‘veilige’ keuze worden verwacht. Je zou je kunnen voorstellen dat potentiële coalitiepartners het eens zouden worden over iemand met ervaring, bij voorkeur dicht bij het centrum , met de kans dat de N-VA – aangezien dat de druk van de Vlamingen zou kunnen verzachten – in de rol van kingmaker zou kunnen worden gezet.