Kwart van alle Tweede Kamerleden wordt beveiligd

Ruim een kwart van de Tweede Kamerleden moet worden beveiligd. Zij lopen een veiligheidsrisico, deels vanwege online of fysieke bedreigingen. Uit onderzoek van Zembla blijkt dat het om tenminste 41 Kamerleden gaat. “Dat is een directe aanval op onze democratie, op onze rechtsstaat en op ons allen”, zegt demissionair-minister van Justitie Dilan Yesilgöz in de uitzending ‘Online hufters’.

De Tweede Kamer geeft uit principe geen cijfers over het aantal Tweede Kamerleden dat wordt beveiligd.

Zembla zocht in het Kadaster naar gegevens over het woningbezit van Tweede Kamerleden en stuitte daarbij tientallen keren op de mededeling dat de informatie is afgeschermd. Dit gebeurt op grond van een artikel uit de Kadasterwet. Het Openbaar Ministerie en de NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid) bevestigen aan Zembla dat ze het Kadaster hebben opgedragen om de gegevens af te schermen vanwege veiligheidsrisico’s voor de betrokken politici. Zij doen dat omdat er concrete aanwijzingen zijn dat deze Kamerleden risico lopen. Dit is bij 27 Kamerleden het geval.

‘Schokkend hoog aantal’

Ook worden voor alle 21 fractievoorzitters van de verschillende partijen in de Tweede Kamer speciale veiligheidsmaatregelen genomen. Fractievoorzitters krijgen bijvoorbeeld een speciale noodknop in huis, een alarminstallatie of een anti-inbraakdeur. Dat vertelt Joost Eerdmans, fractieleider van JA21 in de uitzending en dit wordt door verschillende bronnen in Den Haag bevestigd.

Van zeven van de 21 fractievoorzitters zijn ook de kadastergegevens afgeschermd. In totaal worden dus minstens 41 Kamerleden beveiligd. “Dit is een schokkend hoog aantal Kamerleden.Als je daarbij ook nog de journalisten, de advocaten, de rechters en officieren van justitie optelt, betekent dat, dat onze democratie onder druk staat”, zegt Yesilgöz.

Noodknop voor de oppas

Verschillende politici, waaronder Sigrid Kaag, gaven afgelopen zomer te kennen dat zij, mede vanwege de bedreigingen, de politiek verlaten.

In de uitzending leggen onder meer Joost Eerdmans (JA21) en Jan Paternotte (D66) uit wat het effect is van online bedreigingen op hun functioneren en dagelijkse leven. “Bijvoorbeeld dat ik thuis, als er een oppas komt, uitleg waar de commode is en waar ze de luiers kan vinden en waar de noodknop te vinden is”, zegt Paternotte.

Vrijheid van meningsuiting

Zembla onderzocht in een aantal gevallen wie er schuilgaan achter anonieme accounts die online politici bedreigden. Geconfronteerd met hun dreigende berichten, menen verschillende van hen dat ze niets verkeerds hebben gedaan. “Ik heb het gewoon gezegd zoals het is. En met mij velen”, zegt een van hen. “Ik heb nog steeds het recht van vrije meningsuiting.”

Dat dit niet het geval is, benadrukt officier van justitie Frank van Kins van het Openbaar Ministerie in Den Haag dat speciale zittingen houdt waarbij bedreigers van politici moeten voorkomen. “Woorden hebben impact. En bij politici speelt mee dat zij hun werk gewoon in alle vrijheid moeten kunnen doen. Zonder dat zij iedere keer achterom moeten kijken en denken: ben ik aan de beurt? Of zijn mijn gezinsleden aan de beurt?”

Minister Yesilgöz wil nu dat mensen niet meer anoniem actief kunnen zijn op sociale platforms. “Ik vind het ongelooflijk laf dat iemand anoniem een account gaat aanmaken om dan allemaal dingen over iemand anders te zeggen die je blijkbaar onder je eigen naam niet durft.” Ze beseft wel dat het niet realistisch om daar in Nederland eenzijdig wetgeving voor te maken. Maar ze pleit ervoor om hier binnen de Europese Unie aan te werken.

Als Kamerlid was Yesilgöz juist nog voorstander van anonimiteit op internet, maar daar komt ze nu van terug: “Ik heb heel lang gezegd dat ik vond dat dat moest kunnen. Maar als je ziet hoeveel ellende we online op dit moment meemaken, ben ik daarover van gedachten veranderd.”

“Geef ´m een nekschot, die vieze flikker”, of: “Ophangen dat hypocriete kutwijf”. Sociale media staan vol met vrouwenhaat, Jodenhaat en homohaat. Onlangs zei Sigrid Kaag de politiek te verlaten onder andere vanwege aanhoudende intimidatie en dreigementen op sociale media.

Politici, journalisten en wetenschappers zijn vaak slachtoffer en de daders blijven meestal anoniem. De Europese Commissie wil platforms zoals Facebook en Twitter nu dwingen om de online haat aan te pakken. Zembla onderzoekt of het wangedrag nog te stoppen is en wie er eigenlijk achter de vaak anonieme accounts zitten.