Voor het eerst sinds zijn gewapende opstand verscheen Wagnerleider Jevgeni Prigozjin weer op beeld. In een online video spreekt hij over de toekomst van zijn huurlingenleger dat ondertussen een deel van zijn zware geschut aan de Russische Nationale Gade lijkt af te moeten staan.
Ruim drieënhalve week schitterde hij door afwezigheid, maar woensdag dook Jevgeni Prigozjin dan eindelijk weer op. In een (letterlijk) onderbelichte video liet de Russische huurlingenbaas voor het eerst sinds de kortstondige opstand van zijn privéleger Wagner weer van zich horen. Op beelden, die op berichtenservice Telegram verschenen, verwelkomt de oligarch zijn troepen in Belarus. Dat is het land waar Prigozjin naar verluidt naar uitweek, als onderdeel van een schimmige deal met het Kremlin die een einde maakte aan zijn gewapende opstand op 23 en 24 juni.
“Jullie hebben veel gedaan voor Rusland”, begint hij met wat vleiende woorden voor zijn huurlingen, voordat hij terugvalt op zijn inmiddels bekende rabiaat-rancuneuze retoriek waarmee hij de legerleiding in Moskou een veeg uit de pan geeft. “Wat er nu gebeurt aan de frontlinie is een schande waar wij geen onderdeel van willen zijn. We moeten wachten tot het moment dat we onszelf volledig kunnen uiten. Voor nu hebben we besloten dat we enige tijd hier in Belarus blijven”.
Sinds de Wagner-revolte was de toekomst van het privéleger onduidelijk. Ook het lot van leider Prigozjin zelf was ongewis, nadat hij voor het laatst werd gezien toen hij uit Rostov aan de Don vertrok, de zuid-Russische stad die Wagner tijdens de opstand korte tijd bezette. Al snel deden geruchten de ronde dat president Poetin hem zou hebben aangepakt voor zijn ‘verraad’ en ‘muiterij’, zoals de potentaat in het Kremlin de opstand bestempelde.
Nieuwe bestemming: Afrika
Maar Prigozjin blaakt in zijn video juist van het zelfvertrouwen en ook de toekomst van zijn legioen lijkt hij duidelijk voor ogen te hebben. “We gaan het Belarussische leger, en daar heb ik alle vertrouwen in, uit laten groeien tot het op één na beste leger van de wereld. We moeten verder trainen en op den duur naar een nieuwe bestemming vertrekken, naar Afrika, voordat we mogelijk terugkeren naar de speciale militaire operatie [in Oekraïne, red.] als we zeker weten dat we niet worden gedwongen onszelf te schande te zetten”.
Online analyses van de beelden bevestigden woensdagavond dat de video werd opgenomen in Belarus, bij het dorpje Tsel in het oosten van het land. Eerder kwamen al berichten naar buiten dat op diezelfde locatie een Wagner-kamp uit de grond werd gestampt waar volgens het Oekraïense onderzoekscollectief Schemes bijna 500 militaire voertuigen staan. Ook het Belarussische Telegram-kanaal Hayun meldde dat er sinds 11 juli al zeker zes militaire colonnes met Russische en Wagner-vlaggen zijn waargenomen in het gebied.
Zwaar geschut naar Poetins ‘privéleger’
Opvallend is dat er volgens die open source-analyses vooralsnog geen zwaar militair geschut zoals tanks en artilleriesystemen Belarus inkomen. Dat zou erop kunnen duiden dat Wagner zijn zware wapens op bevel van het Kremlin in Rusland moest achterlaten. Een wet, die woensdag door het parlement in Moskou werd aangenomen, lijkt daar eveneens op te wijzen. Onder de nieuwe wet mag de Nationale Garde voortaan zware wapens en geschut hebben en inzetten.
De Nationale Garde werd in 2016 opgericht als extra veiligheidsorgaan om onder meer de grenzen en openbare orde in Rusland te bewaken. De binnenlandse troepen vallen onder direct bevel van de president. De leider van Poetins zogeheten ‘privéleger’, met ruim 340.000 man personeel, is Viktor Zolotov, een voormalig lijfwacht van Poetin. Kort na de Wagner-revolte stelde Zolotov al dat zijn Nationale Garde zwaar geschut zou ontvangen.
Nu die weg ook wettelijk is geplaveid, lijkt het een kwestie van tijd voordat een deel van het zware Wagner-materieel bij de National Garde terechtkomt. Daarmee geeft het Kremlin een duidelijk signaal af aan iedereen die het in zijn hoofd haalt een gewapende opstand te beginnen. Want wie het waagt te muiten, kan voortaan een voltallig leger op zich afkrijgen.