De sterkst vervolgde godsdienst is het christendom, niet de islam. Dat schuurt met het beeld in het Westen De brandende kerken en christenhuizen in Pakistan en elders in de wereld zijn routine.
christendom Boze moslims in Pakistan vernielden huizen en kerken van christenen na geruchten over een man die de Koran zou hebben onteerd. De politie heeft honderd landgenoten, betrokken bij de pogrom, opgepakt. Pakistan ondertekende in 2010 het Internationaal Verdrag inzake Burgerlijke en Politieke Rechten (het IVBPR van 1966) en verzwakte nadien die handtekening door af te kondigen dat het IVBPR alleen van toepassing is als het niet botst met de Pakistaanse grondwet en de sharia.
In tegenstelling tot de heersende opinie in het Westen, en ook in Vlaanderen, is de meest vervolgde godsdienst, de christelijke, en niet de islamitische. Sedert 2000 is de christenvervolging verergerd en 200 miljoen katholieken, protestanten en orthodoxen zijn bedreigd. Het gaat dan niet over randverschijnselen, zoals de discussie of stewardessen op vliegtuigen zichtbaar een kruisje mogen dragen, wel om moord en doodslag.
De Kopten, christenen en de meest authentieke inwoners van Egypte, gaven hun naam aan het land en zijn met zowat 8 miljoen. Ze bewoonden de Nijlvallei vijf eeuwen voor de moslims. Discriminatie is hun lot met grove vervolging tot moord en verminking als spits.
Neergang
In de hiërarchie van het slachtofferschap staan christenen op nummer 1, moslims op het nummer 2. Die vaststelling zal, ook hier, verbazing wekken. Voor de afscheiding van Zuid-Soedan in 2011 was de regering in Khartoem gedurende een periode van dertig jaar verantwoordelijk voor de dood van 2 miljoen christenen en andere niet-moslims. Moslims mogen hun geloof openlijk belijden in België, West-Europa en de VS en groeien aan door de inwijking en de harde straffen als zij zouden bekeren.
Van Marokko tot Pakistan zijn christenen nergens vrij om hun godsdienst te beleven. De pijlsnelle neergang van de christenkerken in de traditionele bijbellanden van het Midden-Oosten is geen verzinsel. Een survey van twintig landen anno 2010 van Rupert Shortt, zie verder, toont dat de landen met een moslimmeerderheid onvrij en onverdraagzaam zijn.
Waarom horen wij weinig van de zwaarste godsdienstige beroering? Jonge christenen in Europa en de VS radicaliseren niet, zoals hun moslimleeftijdsgenoten, en vervloekte christenen zwijgen om erger te voorkomen. Ook Rome en de kerkprinsen zijn zwijgzaam. Heeft u ooit de Antwerpse bisschop, Johan Bonny, openbaar stelling horen nemen tegen christenfobie? Amper, alhoewel hij een insider is en twaalf jaar voor zijn aanstelling een hoge Roomse uitgezondene en deskundige was in het Midden-Oosten. Hij kent dus de jacht op christenen.
De vervolging van christenen is uiteraard een deels begrijpelijk gevolg van de politisering van de rooms-katholieke en protestantse missionering in de kolonies. Kapitaal, kerk en koloniserende staat waren een drievuldigheid. Het avonturisme van Frankrijk en Brittannië in het Midden-Oosten in de twintigste eeuw speelde in de kaart van de Arabische nationalisten en besproeide de zaadjes van het islamitische renouveau. Het verleden van Rome en de orthodoxe christenen was eeuwenlang onverdraagzaam, wat vandaag voortleeft in Rusland en de Balkan.
Racisme
Weldenkende journalisten in het Westen, allemaal progressief en anti-kerks, stellen kritiek op moslims en hun handelen gelijk aan racisme, wat dus per definitie fout is. Voor die journalisten is het christendom ook een ‘westers’ geloof, en dus laakbaar. West-Europa is de uitzondering op een wereldtrend, God is terug.
Het geloof dat de uitbraken van gepolitiseerde religie tijdelijke afwijkingen zijn van een onafwendbare mars naar secularisering, was de standaardopvatting in de laatste decennia van de twintigste eeuw. Sociologen als de Amerikanen Timothy Samuel Shah en Monica Duffy Toft stellen: ‘Als raamwerk voor het begrijpen en voorspellen van de wereldgang is secularisering steeds sterker ondeugdelijk’ (2006, Foreign Policy).
Kritiek op religie en religies mag en moet, maar als daarbij het kolossale geweld van de twintigste-eeuwse anti-godsdienstige regimes verdonkeremaand wordt, ontspoort de kijk op de werkelijkheid. Vorig jaar bezocht ik Armenië, van 1920 tot in 1991 een sovjet-republiek en een land van communistische godsdienstonderdrukking. De seminaries zijn daar vandaag vol, de kerken en kloosters barsten uit hun voegen, elke dienst is een party zwanger van wierook en gezangen van oud en jong.
In 2012 publiceerde Rupert Short zijn journalistiek-intellectuele boek ‘Christianophobia’. Zijn boek toont overtuigend aan, en blijft steekhoudend tien jaar later, dat christenen op grote schaal vervloekt en vervolgd worden. Het idee dat godsdienst de schuld is van alle onheil is afgeleid van de Verlichting (achttiende eeuw) en een truc om de opkomende staten, een diepe bron van conflicten, schoon te wassen.
Slapjes
De gelijkstelling in de voorbije twee eeuwen van christendom en westers imperialisme is daarvan een onderdeel, terwijl de band tussen kolonialisme en gekoloniseerden veel algemener en ingewikkelder is. De missionering botste eveneens met de antropologie (de leer van de mens als natuurhistorisch wezen, nvdr) met haar predicatie van ‘authenticiteit’ – vaak in tweespraak met de postkoloniale elites.
Een westerse religie in zwart Afrika is inderdaad zonder echtheid. Komt daarbij dat de missionering, door haar breedte en verbrokkeling, tot vandaag slapjes onderzocht is. ‘Missions and Empire’ van Oxford History of the British Empire, 2008, blijft een primeur. In België is de relatie zwakjes tot niet onderzocht.
Vandaag trekken christenen, die moslimintellectuelen uitdagen om zich in te zetten voor vrije meningsuiting en religieuze verdraagzaamheid, aan het juiste eind en hebben zij gelijk door het gebrek aan institutioneel gezag in de islam te hekelen.