Programmamaker Roel Maalderink toog onlangs naar een congres van de VVD in Apeldoorn. In zijn typerende ironische stijl vroeg hij hoe het kon dat het toch zo ‘ontzettend goed’ ging met Nederland. De leden van de VVD trapten er met boter en suiker in. Omstandig legden ze uit hoe onder meer de VVD ervoor zorgt dat het in dit land zo fantastisch gaat. Zelden was een bubbel zo pijnlijk duidelijk.
Op dit moment leven 815.000 Nederlanders onder de armoedegrens. Volgend jaar zal dit op zich al bizarre aantal volgens ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) stijgen tot bijna een miljoen. Onder die groep vallen zeker 230.000 kinderen. Eind vorig jaar bleek al dat steeds meer mensen bij een voedselbank aan moeten kloppen. Dertig procent meer dan aan het begin van vorig jaar.
Dit zijn dus mensen die afhankelijk zijn van de verstrekking van gratis voedsel omdat ze zelf niet genoeg geld hebben om eten te kopen. In een welvarend land als Nederland zijn er dus akelig veel mensen die niet genoeg financiele middelen hebben om zichzelf te voeden.
Vorige week werd al bekend dat 3 op de 10 Nederlanders geldzorgen heeft. De zorgen nemen voor het eerst sinds 2013 weer toe. Bij alleenstaande ouders geeft zelfs veertig procent aan zich zorgen te maken. Het gave landje Nederland telt bovendien nog steeds ruim 30.000 daklozen, als je de definitie oprekt (jongeren, ongedocumenteerden) zijn het er nog veel meer.
Kil
Het zijn duizelingwekkende cijfers, maar het zijn ook kille cijfers. Ze zeggen niets over de strijd die teveel mensen dagelijks moeten voeren om de eindjes aan elkaar te knopen. De ernst van het probleem dringt pas echt door als je de verhalen leest die onder meer via het twitteraccount @ArmoedemaaktM (moedeloos) aan de wereld worden getoond. Ze zijn actief in België en Nederland.
Laat ik eens een paar voorbeelden geven. Vooral voor die zelfgenoegzame VVD’ers die, terwijl ze een warme bitterbal weg proberen te werken, zo glimmend van trots oreren over hoe fantastisch het geregeld is in Nederland.
‘Dringend gezocht, regio Zwartemeer: zwemkleding voor twee jongens die uitgenodigd zijn op een zwemfeestje. Maat 176/S. Ook korte broeken gezocht voor het warme weer’
Uitgenodigd worden voor een zwemfeestje en je dan zorgen moeten maken over een zwembroek. Het kan gewoon.
Pesten
Een iets langere tweet:
M.: ‘Ik heb twee tienerdochters. Ze vroegen mij om scheermesjes te kopen. ‘Het is warm en zo ga ik echt geen rokje aantrekken, mama…’ Ik heb dan maar mesjes gehaald. Goede, want mijn dochters hebben een probleemhuid. Dus ook een scheergel. Wat is dat allemaal duur, en we hadden al een moeilijke maand. Maar je kan niet altijd nee zeggen, het geeft hen ook weer wat zelfvertrouwen. Ik scheer me zelf vaak niet. Dan loop ik wel in een lange broek. Maar die meiden, dat is meteen gepest worden op school..’
Uitsluiting
De volgende:
Anoniem: ‘Arm zijn betekent vaak er niet meer bij horen. Je moet nee zeggen tegen daguitstapjes en etentjes, en na enkele keren word je niet meer uitgenodigd. Vroeger was ik degene die regelmatig iets organiseerde, waardoor veel van mijn vrienden elkaar leerden kennen. Nu zie ik hen samen optrekken en leuke commentaren plaatsen onder elkaars facebookfoto’s. En mij negeren ze… Soms zou ik willen vragen wat er veranderd is, behalve het feit dat ik niet veel dingen meer kan doen die geld kosten. Maar dan gaan ze me vast negatief vinden’
En dit komt dus regelmatig terug, getuige ook de volgende tweet:
E: ‘Het wordt weer warmer. Ik zie de mensen die ik ken nieuwe zomerspullen kopen, een ijsje gaan eten of een terrasje doen. In mijn omgeving is er een gezellige zomerbar waar iedereen naartoe gaat, en foto’s van post. Het ziet er leuk uit, maar ik heb er geen budget voor en ook geen vrienden om mee te nemen. Dat is best eenzaam. Mensen laten je heel snel vallen wanneer je geldproblemen hebt. Alsof ze bang zijn dat je hulp gaat verwachten of zo…Ik heb genoeg aan mijn kinderen, maar ik zou toch graag mee kunnen doen met de massa. Een goede zonnecrème halen, stevige sandalen voor de kinderen, hen een paar t-shirts laten kiezen, een dagje naar zee gaan en daar samen leuke dingen doen..alles is zo moeilijk geworden’
Lutje Geluk
In Groningen maakt ‘Stichting Lutje Geluk’ (@LutjeGeluk) zich sterk voor mensen met een smalle portemonnee. Ook daar zijn soms tekenende verhalen te lezen:
‘Lieve mensen, wij wilden jullie ontzettend bedanken voor de Sinterklaas kadootjes. Wij zij zo ontzettend blij en trots dat mijn zoon nu eindelijk een warme jas en trui heeft en er ook bij hoort, net zoals zijn klasgenootjes’
Moedeloos
Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik word moedeloos van deze verhalen. Ja, Nederland is een rijk land en we hebben het in verhouding met heel wat landen hartstikke goed. Maar dat geldt niet voor een steeds groter wordende groep die dagelijks moet worstelen met geldzorgen. En dat is niet het enige: armoede zorgt voor uitsluiting.
Voor vrienden die niet meer naar je omkijken, voor kinderen die niet mee kunnen doen en geen onbezorgde jeugd hebben. Voor een leven vol isolatie terwijl de rijken rijker worden en geen strobreed in de weg worden gelegd. Mensen met een enorm vermogen die door mazen in de wet ook nog eens zo min mogelijk belasting hoeven te betalen.
Ik kan het niet helpen: dat is pervers.
Onlangs werd nog duidelijk dat een stel met 150 miljoen euro op de bank er alles aan deed om 1,4 miljoen euro aan belasting te ontwijken. Ongetwijfeld legaal, maar mijn broek zakt ervan af. Wanneer is het genoeg? Wanneer verdien je zoveel geld dat je tot het besluit komt om zo min mogelijk bij te dragen, terwijl je letterlijk bulkt van het geld?
Vangnet
Ik weet uiteraard ook dat het complex is, de overheid geen volledig vangnet kan zijn voor iedereen en armoede in Nederland een andere definitie kent dan in de derdewereldlanden. Maar het is ergens onverteerbaar dat een deel van Nederland in ongekende welvaart leeft en een ander deel te maken krijgt met isolatie, uitsluiting en keuzes die je niet wil maken. Mensen die zichzelf niet altijd een warme maaltijd kunnen gunnen. Die zelf in de kantlijn van het leven staan in een poging hun kinderen iets van een normaal leven te geven.
Electoraat
Een deel van het probleem is wat mij betreft dat de mensen die het voor het zeggen hebben in overwegende mate kennelijk geen idee hebben wat er speelt. De leden van de VVD bijvoorbeeld die vergenoegd een programmamaker te woord staan en oprecht denken dat het fantastisch gaat in Nederland. Een groot electoraat voor wie het leven zo goed is, dat ze niet stilstaan of stil willen staan bij mensen die het zo slecht hebben dat ze leven in de marge. De dikke ik-cultuur, waarbij mensen in de marge die een foutje maken bij het aanvragen van toeslagen kapot worden gemaakt en de rijken die wellustig belasting ontwijken geen strobreed in de weg wordt gelegd.
Mensen die zelf een rijk leven leiden en kennelijk daardoor denken dat het iedereen goed gaat. De bubbel is zo pijnlijk gesloten dat je je afvraagt of die mensen uberhaupt om zich heen kijken.
Samenleving
De grote vraag is hoe je een samenleving definieert. Is dat een maatschappij waarbij mensen met (veelal) aangeboren privileges alle ruimte krijgen om ongekende welvaart te vergaren? Of is dat een maatschappij waarbij je bij uitstek kijkt naar de mensen die over de rand vallen?
Wat mij betreft mogen weldoorvoede VVD’ers tijdens een congres met droge ogen beweren dat het fantastisch gaat met Nederland. Met een immer goedlachse leider die trots constateert dat we tot de rijkste landen van de wereld behoren. Een gaaf landje. En wat mij betreft is eenieder ook volkomen vrij om welvaart te vergaren.
Maar wat heb je in hemelsnaam aan rijkdom als niet iedereen daarvan kan profiteren? Wat is het dan nog waard? Wat zegt het als je als een van de rijkste landen ter wereld niet kunt voorkomen dat bijna een miljoen mensen onder de armoedegrens leeft?
Ik vind het persoonlijk bizar dat het al zo ver is dat burgers elkaar uit de shit moeten helpen, maar kennelijk is het niet anders.
Mocht u waardering hebben voor dit verhaal en zelf ook iets willen doen: ik zal uw donaties voor dit artikel via organisaties die zich bezig houden met armoedebestrijding ten goede laten komen aan mensen die op dit moment worstelen. Uiteraard met volledige transparantie achteraf.