Het SBS6-debat werd donderdagavond een potje armpjedrukken tussen Frans Timmermans en zijn drie rechtsere tegenstanders, met Geert Wilders als zijn favoriete opponent.
Met hem regeren wil hij zeker niet, maar in een tv-debat is PVV-leider Geert Wilders een zeer welkome tafelgenoot voor Frans Timmermans. De lijsttrekker van GroenLinks-PvdA, al dagen op pad om de kiezers te waarschuwen dat er een rechts kabinet op komst is als ze niet op hem stemmen, haalt donderdagavond meteen uit naar Wilders. ‘De Grondwet zegt dat je iedereen gelijk moet behandelen. Wilders doet dat niet. Hij zegt tegen mensen met een moslimachtergrond dat ze minder zijn.
Hij heeft de taal verrijkt met de kopvoddentaks, het Polenmeldpunt en ‘minder Marokkanen’. En dat al negentien jaar lang. Stel dat je een Marokkaanse zoon van 19 hebt, die heeft zijn hele leven niets anders gehoord.’
Wilders op zijn beurt geniet ook altijd zichtbaar van linkse tegenstanders in de zaal: ‘Frans Timmermans geeft Nederland weg aan de PvdA-kiezers.’
Het was vooraf vaak geschetst als het gladste ijs van deze verkiezingscampagne: het lijsttrekkersdebat van SBS6, de omroep die de politiek nog niet zo lang geleden heeft omarmd als gespreksonderwerp. Vier lijsttrekkers waren welkom, in de entourage van de talkshow Vandaag Inside, waar elk gesprek van het ene op het andere moment kan ontsporen. Voor een publiek bovendien van zeker een miljoen kijkers dat niet per se zit te wachten op diepgaande politieke confrontaties over doorrekeningen, de geneugten van een Constitutioneel Hof of Mark Ruttes wat al te losse omgang met de comptabiliteitswet.
Zetels verdienen
Maar dus óók een publiek waar de lijsttrekkers nog wat te halen hebben, waar zetels te verdienen zijn. En daarom zijn ze er donderdagavond toch gewoon alle vier, Omtzigt, Yesilgöz, Wilders en Timmermans, waarbij vooral die laatste niet vergeten zal zijn dat hij in dezelfde studio eerder een ‘levensgevaarlijke’ man werd genoemd.
Dat hij er in dit gezelschap vaak alleen voor zal staan, is al bij voorbaat duidelijk. Dat Wilders en Yesilgöz ‘over rechts’ willen was al helder, intussen spreekt ook Omtzigt zijn bezwaren tegen GroenLinks-PvdA steeds openlijker uit. Voor de NOS-camera donderdag: ‘Het is een moeilijke partner. Een heel moeilijke partner. Op immigratie, de Belastingplannen… dat wordt nog heel lastig.’
De opzet bij SBS6: ‘gewone Nederlanders’ gaan in gesprek met de lijsttrekkers. Eerste vraag uit de zaal: wat gaan de sprekers doen om het woningtekort op te lossen? Huizen bouwen natuurlijk (allen), en de migratie beperken (Omtzigt en Yesilgöz), maar weer zijn het Wilders en Timmermans die het hardst botsen, omdat Wilders wil beginnen met het stoppen met het ‘weggeven’ van huizen aan immigranten en in één adem door Timmermans verwijt dat hij geen oog heeft voor belangen van Nederlanders.
‘Heeft u Opsporing Verzocht wel eens gezien? Daar ziet u de winst van die door u zo bewierookte multiculturele samenleving. Een en al ellende en agressie. De Nederlander is de klos. Laat Nederlanders nou eens voorgaan.’
‘Hij discrimineert’
Timmermans, veel feller dan tot nu toe in zijn tv-optredens, merkt op dat Wilders mensen als buitenlanders blijft beschouwen, ook als ze hier al drie generaties zijn. ‘Dit is precies de reden waarom Wilders nooit aan de knoppen mag komen te zitten. Hij discrimineert.’
Meteen daarna blijkt dat Timmermans hier ook de enige voorstander is van de Spreidingswet, die asielzoekers eerlijker moet verdelen over de gemeenten. ‘We moeten niet spreiden, we moeten een asielstop invoeren’, zegt Wilders. ‘Het aantal moet eerst naar beneden’, zegt ook Yesilgöz. ‘Ze zeggen wel minder, maar ze zeggen niet hoe’, werpt Timmermans tegen. ‘We leven in een onveilige wereld. Ik ben er trots op dat Nederland tegen vluchtelingen op de vlucht voor oorlog in Oekraïne zegt: jullie zijn hier welkom.’
Verdwijning streekziekenhuizen
Dat blijft niet de hele avond de toon. ‘Goed dat problemen hier heel direct aan de orde komen’, jureert Omtzigt zijn gesprekspartners, grappend. Maar Yesilgöz denkt toch dat het wat rustiger aan moet voor de kijkers. ‘Er wordt hier iets te veel door elkaar heen geschreeuwd.’ Over de dreigende verdwijning van de streekziekenhuizen blijken de vier het vervolgens grotendeels eens: mag niet gebeuren. De wachtlijsten in de psychische zorg moeten korter en de arbeidsmigratie moet veel strenger gereguleerd. Iedereen wil dat Heerlen een eigen ziekenhuis houdt.
Maar dat een kabinet van vier hier toch niet in de maak is, is dan allang duidelijk geworden, evenals het feit dat het de komende dagen nog vaak zal gaan over Pieter Omtzigt, die in de formatie straks fundamentele keuzes moet maken. Geert Wilders voert de druk nog maar eens op: ‘U sluit mij nu wel uit, meneer Omtzigt, maar de heer Timmermans niet. Zo zet u de deur naar GroenLinks en PvdA wagenwijd open.’
[…] Wilders over Frans Timmermans: ‘De arme man heeft een […]