Lijsttrekker Frans Timmermans van PvdA/GroenLinks heeft het ‘brede midden’ opgeroepen om zaken met hem te doen.
Welke partijen tot het brede midden behoren verklapte Timmermans niet, maar ik vermoed dat hij doelde op de BoerBurgerBeweging (BBB) en Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt. Beide partijen hebben iets vaags, iets onbestemds, dat je makkelijk kunt uitleggen als ‘niet anti-links’. Zoals het aloude CDA, dat zelf na de verkiezingen hoogstwaarschijnlijk te klein zal zijn om nog enig belang te hebben bij coalitievorming.
BBB en NSC zouden Verenigd Links (zoals Timmermans zijn combinatie noemt) aan een meerderheid kunnen helpen, zodat er een kabinet kan komen van progressieve signatuur. Daarvan zou Timmermans premier kunnen worden. De BBB komt niet in aanmerking om de minister-president te leveren omdat ze te klein zal zijn. En het NSC eindigt misschien wel met meer zetels dan de Linkse Wolk, maar het heeft geen duidelijke kandidaat-premier nu Omtzigt niet wil. BBB heeft die overigens ook niet, want bij Mona Keijzer in het Torentje kan bijna niemand zich iets voorstellen.
Bij Timmermans als premier wellicht wel. Toch is het zeer de vraag of zijn toekomstvisie wel realistisch is. Want de plannen van BBB en NSC mogen dan wat onduidelijk zijn, hun aanhang bevindt zich toch vooral op rechts. Op extreemrechts zelfs. Het lijkt mij vrijwel ondenkbaar dat deze twee partijen PvdA/GroenLinks zullen steunen. Eerder zullen zij kiezen voor de VVD. Misschien niet van harte, na de afgelopen dertien jaar, maar lieverkoekjes zijn niet voorradig. Andere partijen, behalve de genoemde, komen helemaal niet in aanmerking om het land te gaan besturen. Hooguit in een bijrolletje.
Een andere reden waarom de droom van Timmermans vermoedelijk niet zal uitkomen zijn de prestaties van PvdA/GroenLinks zelf. Naar verwachting zal die combinatie wel iets beter scoren dan de 17 zetels die PvdA en GroenLinks nu vertegenwoordigen, maar niet veel beter. Het eindresultaat van de twee krachtenbundelende partijen zal eerder liggen in de buurt van de 20 zetels dan omstreeks de 30. En zoveel zijn er toch wel nodig wil Timmermans een claim kunnen leggen op het premierschap zonder dat iedereen in een hol schaterlachen uitbarst.
KLIMAATPAUS TIMMERMANS WORDT GEEN PREMIER
‘Ik wil premier worden‘, zegt Frans Timmermans tegen de NOS. Maar zijn kans daarop is nihil. En wel om meerdere redenen. De belangrijkste belemmering voor Timmermans is het meedoen van de ‘PartijOmtzigt’ aan de verkiezingen en die gaat enorm scoren. ‘PartijOmtzigt’ heeft in BBB een bijna natuurlijke bondgenoot en deze laatste gaat onder geen beding met Verenigd Links in een kabinet. Samenwerking met de VVD, eventueel aangevuld met een of meer kleinere partijen: JA21, SP of SGP, is logischer.
Timmermans is een man met zelfvertrouwen, spreekt veel talen en zijn inhoudelijke kennis van zaken dient niet onderschat te worden. Zijn werk als Eurocommissaris aan de Grean Deal en dat onlangs ook zijn natuurherstelwet door het Europees Parlement is aangenomen, maken hem tot een aantrekkelijke lijsttrekker voor PvdA-GroenLinks of Verenigd Links.
Ongeveer een maand geleden reageert hij verbaasd op een eventuele terugkeer naar de landelijke politiek, als NRC hem daarover vraagt. Inmiddels is Timmermans’ politieke situatie snel gewijzigd.
‘Zijn ego kan Frans Timmermans soms in de weg zitten‘, schrijft NRC. Bovendien doet hij enkele keren behoorlijk omstreden uitspraken. Over de vliegtuigramp met de MH17 zegt Timmermans op woensdagavond 8 november 2014 in het tv-programma Pauw: ‘U weet dat er iemand is gevonden met een zuurstofkapje op zijn mond. Die heeft dus de tijd gehad om dat te doen.’ Daarop biedt Timmermans zijn excuses aan.
Jeroen Pauw, donderdagavond 20 juni 2023 op tv te gast bij Renze Klamer, heeft zeer weinig met Timmermans. In het gesprek komt een beeldfragment naar voren over de speech van Frans Timmermans voor de VN-Veiligheidsraad een vijftal dagen na de vliegramp in 2014: ‘Hebben ze de handen van hun geliefden vastgehouden, hebben ze hun kinderen aan hun hart gedrukt?’ Weer een misser van Timmermans.
Op 5 juli 2023 kost de woeste storm Polly een vrouw in Haarlem het leven, doordat een boom op haar auto valt. ‘Het heeft allemaal te maken met klimaatverandering’, beweert Eurocommissaris Timmermans. ‘Quatsch‘, beweert weerdeskundige Helga van Leur. En weerman Wouter van Bernebeek zegt: ‘Totale onzin‘.
Nog belangrijker dan omstreden uitspraken, is dat het merendeel van de Nederlandse kiezers een aanpak van serieuze vraagstukken, waaronder die rondom klimaat, vanuit het politieke midden wil. Daar staat het linkse betoog van Timmermans te ver vanaf.
NRC citeert nog een uitspraak van Matteo Salvini, de Italiaanse staatssecretaris voor Transport, over Eurocommissaris Timmermans: ‘Deze meneer heeft veel schade aangericht, we hopen dat de Nederlandse kiezers hem behandelen zoals hij verdient.’
De wens van klimaatpaus Frenske premier te willen worden is een verkiezingspraatje. Het is een uitspraak zonder gevolgen.
Ik vrees dus dat er voor Frans weinig anders opzit dan een plekje in de oppositiebankjes. Een bittere pil misschien, na zoveel jaar vicevoorzitter van de Europese Commissie te zijn geweest, maar het is niet anders. Timmermans kan ook opteren voor het vicepremierschap in een combinatie van VVD, NSC, BBB en mogelijk nog wat klein grut. Maar hij heeft ongetwijfeld nog de mislukkingen van Wouter Bos en Lodewijk Asscher voor ogen. Zoiets zal hij toch niet willen herhalen?
Over vier jaar zijn er trouwens weer verkiezingen. Misschien wel veel eerder.