Het rapport over de ontwikkeling van de militaire uitgaven in 2022, gepubliceerd door het Stockholmse vredesonderzoeksinstituut Sipri, doet rillen en schetst de dreigende storm van een derde wereldoorlog.
Wereldwijde militaire uitgaven zijn de hoogste op Sipri’s record met ongeveer € 2 biljoen ($ 2,2 biljoen), wat laat zien dat regeringen zich voorbereiden op een oorlog die sinds 1945 niet meer is voorgekomen.
Het arsenaal aan artillerie, tanks, gevechtsvliegtuigen, bommenwerpers, oorlogsschepen en raketten – inclusief kernwapens – van welk land dan ook zou voldoende zijn om de mensheid vele malen tot puin en as te herleiden. En ze worden gebruiksklaar gemaakt.
In reële termen stegen de militaire uitgaven in 2021 met 3,7 procent ondanks de hoge inflatie – de sterkste stijging in de afgelopen 30 jaar. Sipri schrijft: “Afgezien van inflatie stegen de militaire uitgaven in 2022 met 6,5 procent – de grootste nominale jaar-op-jaar stijging van de wereldwijde militaire uitgaven sinds 2010.”
Amerikaanse uitgaven van 877 miljard dollar – 39 procent van het wereldwijde totaal en drie keer zoveel als China op de tweede plaats – bevestigt de positie van Washington als ’s werelds grootste oorlogsstoker en aanstichter van militaire agressie.
Maar de Amerikaanse bondgenoten in Europa hebben hun militaire uitgaven verreweg het meest verhoogd (13 procent). Het continent dat het centrum was van twee wereldoorlogen, wordt opnieuw omgevormd tot een bewapend militair kamp.
De proxy-oorlog in Oekraïne die de NAVO voert tegen Rusland heeft enorme proporties aangenomen. In termen van zijn eigen militaire uitgaven is Oekraïne gestegen van de 36e plaats in 2021 naar de 11e plaats in 2022 – met $ 44 miljard (34 procent van het jaarlijkse bbp). Maar dat is slechts de halve waarheid.
Sipri zegt dat het geen “nauwkeurige schatting kan geven van het totale bedrag aan militaire financiële hulp aan Oekraïne”, maar schat het op “minstens $ 30 miljard in 2022”. NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg zei in april dat het huidige nominale bedrag meer dan $ 70 miljard bedraagt.
Ongeacht welk cijfer het dichtst bij de waarheid ligt voor 2022, vorig jaar overtrof het militaire budget van Oekraïne alle andere NAVO-machten behalve de VS en was het minstens even hoog als, en mogelijk ver boven, het militaire budget van Rusland van 86,4 miljard dollar, zelfs nadat Moskou het had verhoogd. met 9,2 procent.
Hieruit blijkt in dollars en centen dat Oekraïne de facto NAVO-lid is. En zoals Stoltenberg afgelopen vrijdag uitlegde, wil de imperialistische alliantie deze relatie ook formeel bevestigen.
Het gaat om duizelingwekkende bedragen. De militaire budgetten van Midden- en West-Europa zijn gestegen tot in totaal 345 miljard dollar; dat is 30 procent meer dan tien jaar geleden en meer dan aan het einde van de Koude Oorlog in 1989. Elk jaar worden fondsen die de ergste crises van de mensheid kunnen verlichten, besteed aan de voorbereiding op oorlogen die de mensheid zouden kunnen vernietigen in een nucleair Armageddon.
De winsten tot nu toe zijn slechts een aanbetaling op wat komen gaat, aangezien alle landen steeds verder in de maalstroom worden gezogen.
Zweden en Finland, al toegelaten tot de NAVO, evenals Polen en Litouwen in de frontlinie, verhoogden hun militaire uitgaven vorig jaar met minstens 10 procent, en Finland met maar liefst 36 procent. De Baltische staten en Polen hebben toegezegd binnen twee jaar tussen de 2,5 en 4 procent van hun BBP aan hun strijdkrachten te besteden.
De Europese imperialistische grootmachten volgen.
De Franse president Emmanuel Macron kondigde in januari een verhoging van de militaire uitgaven met een derde aan, waardoor de uitgaven tegen 2025 op 2% van het bbp zouden uitkomen, in totaal nog eens 413 miljard euro.
Ook Duitsland heeft zich ertoe verbonden 2 procent van het bbp te besteden aan de modernisering van zijn leger en heeft al een speciaal fonds van nog eens 100 miljard euro toegewezen, gelijk aan zijn volledige militaire budget voor bijna twee jaar.
En regeringen worden voortdurend aangespoord om nog sneller en nog meer uit te geven aan het leger. Ofwel Washington dringt er bij de Europese mogendheden op aan zich aan te sluiten bij door de VS geleide oorlogen, of vertegenwoordigers van de Europese heersende elite zoals Macron dringen aan op “strategische autonomie” van de VS om agressief hun eigen doelen na te streven.
Stoltenberg vertelde de wereld over toezeggingen van de NAVO-mogendheden om 2 procent van hun BBP aan het leger te besteden: “Ik verwacht dat we op de NAVO-top in Vilnius in juli van dit jaar een nieuwe toezegging zullen doen over defensie-uitgaven… Ik verwacht een ambitieuzer engagement omdat iedereen ziet dat we meer moeten investeren.”
De denktank van de European Council on Foreign Relations waarschuwde deze maand dat Europa een “vazal” van de VS aan het worden was, en drong er bij Europa op aan “grotere aantallen West-Europese troepen in het oosten in te zetten en aan te bieden om in sommige gevallen de Amerikaanse troepen te vervangen”. grotere Europese militaire capaciteiten en een groter vermogen om zowel binnen als buiten de NAVO autonoom op te treden” en “overweeg een Europese nucleaire afschrikking”.
Een oorlog met Rusland zou al kunnen leiden tot een directe botsing tussen machten die duizenden kernkoppen bezitten. Maar de imperialistische ambities van de VS en de Europese mogendheden zijn ook gericht tegen China, dat na de VS en Rusland het derde grootste nucleaire arsenaal ter wereld heeft.
Azië was na Europa de op één na snelste regio om de militaire uitgaven in 2022 te laten groeien. De achtergrond zijn de agressieve provocaties van de VS tegen China vanwege de kwestie Taiwan. De militaire uitgaven in Azië en Oceanië groeiden vorig jaar met 2,7 procent tot 575 miljard dollar, een stijging van 45 procent in de afgelopen tien jaar. China en de Amerikaanse bondgenoten India en Japan liepen voorop met stijgingen van 4 tot 6 procent.
Het Japanse imperialisme is, net als het Duitse imperialisme, bezig met remilitarisering op een schaal die eerder voor onmogelijk werd gehouden gezien de wreedheden die hun troepen tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben begaan. Ook Japan herbewapent zijn leger ter voorbereiding op een oorlog met dezelfde staten die het minder dan een eeuw geleden met zulke gruwelijke gevolgen binnenviel.
Met de terugkeer van de wapenwedloop die een groot deel van de 20e eeuw kenmerkte, duikt dezelfde vraag op die de wereld in 1914 en 1939 in een catastrofe stortte: wie zal de wereld economisch en strategisch domineren?
De existentiële crisis van het VS-imperialisme – zijn explosieve interne spanningen en de teloorgang van zijn wereldwijde economische suprematie – heeft geleid tot een eindeloze reeks imperialistische oorlogen en interventies in een poging zijn lot te keren. Nu is dit geëscaleerd tot een directe confrontatie van de VS en hun bondgenoten met Rusland en China.
De oorlogsdoelen van de heersende klassen vereisen overal aanvallen op de arbeidersklasse. De stijging van de militaire uitgaven vorig jaar kwam toen prijsstijgingen leidden tot een ongekende daling van de reële lonen – met 2,2 procent alleen al in de G20-landen in de eerste zes maanden, volgens de Internationale Arbeidsorganisatie. Overheden gebruiken inflatie ook om de reële waarde van sociale uitgaven en diensten zoals gezondheidszorg, onderwijs en welzijn te verminderen.
Deze bezuinigingen drijven miljoenen arbeiders tot stakingen en protesten, wat de heersende elites ertoe aanzet zich tot dictatoriale vormen van heerschappij te wenden. Macron dwong zijn pensioenverlagingen per decreet af en laat de politie de protesten de kop indrukken.
De internationale arbeidersklasse wordt overal in de strijd gedreven met de kapitalistische staten, ongeacht de politieke voorkeuren van de regeringen. Zoals de Europese afdelingen van het Internationale Comité van de Vierde Internationale (ICFI) in hun verklaring van februari schreven , krijgt het uitbreken van stakingen en protesten in heel Europa steeds meer een “antikapitalistisch, antimilitaristisch en socialistisch karakter” en wijst het op de ontstaan van een objectief revolutionaire situatie.
De wereldwijde heropleving van de klassenstrijd is de enige basis om de escalerende oorlog te bestrijden en te beëindigen. Dit vereist echter geduldige politieke opvoeding om de arbeiders de ernst van de situatie en het verband tussen de oorlogsplannen van de heersende klasse in het buitenland en de sociale contrarevolutie in eigen land uit te leggen. Alleen op deze basis kan een massabeweging tegen de oorlog worden opgebouwd.
De ICFI roept op tot een May Day-bijeenkomst op zondag en verklaart : “De cruciale strategische kwestie is het samenbrengen van de zich ontwikkelende beweging van de arbeidersklasse en het verzet tegen de imperialistische oorlog.” Het vergevorderde niveau van herbewapening illustreert de urgentie van deze kwestie.