Wilders wil Kaag een bezemsteel cadeau

Geert Wilders PVV – GL-fractievoorzitter Jesse Klaver lag woensdag zwaar onder vuur om de wachtgeldregeling voor PvdA/GL-lijsttrekker Frans Timmermans. „Als hij een beetje socialistisch fatsoen in zijn pink heeft, doet hij er afstand van”, zei PVV-leider Geert Wilders bij de algemene politieke beschouwingen.

Ook Thierry Baudet (FvD) werd op de grill gelegd: Wilders hekelde Baudets theorieën over de maanlanding en de aanslagen op 9/11. Pieter Omtzigt (NSC) was juist in recordtempo klaar met zijn betoog: de partijleider die gezien wordt als uitdager van de zittende macht werd genegeerd en geen enkele keer bevraagd.

Terwijl Timmermans campagne voert voor de Kamerverkiezingen, toucheert de oud-Eurocommisaris een flinke som Brussels wachtgeld. Dat onthulde De Telegraaf vorige maand. „Dat hij niet de trots heeft om te zeggen: die paar maanden tot ik in december word beëdigd tot Kamerlid, ga ik op eigen geld door”, sprak Wilders, die Timmermans beticht van ’nepsocialisme’.

Klaver – die tijdens de algemene beschouwingen namens de PvdA sprak – reageerde geïrriteerd richting Wilders: „Er zijn hier straks heel veel mensen die wachtgeld krijgen, ook uw eigen collega’s.” Klaver noemde het een ’vangnet’ voor mensen die uit de politiek stappen. „Als u vindt dat een politicus dat niet mag gebruiken, kom met een voorstel om het af te schaffen.” BBB-leider Caroline van der Plas viel Wilders bij: „Het verschil met gewone Kamerleden is natuurlijk dat de heer Timmermans met wachtgeld campagne gaat voeren voor de Kamerverkiezingen. Hij zou ervoor kunnen kiezen: dat vind ik niet helemaal oké, dat zal ik niet doen.”

Ook FvD-leider Thierry Baudet kreeg er van langs door Wilders. Dat is voor het eerst: de afgelopen jaren spaarde de PVV-voorman zijn rechtse concurrent. Nu vroeg Wilders naar de complottheorieën van Baudet rond de maanlanding en 9/11. „Het is een extreem onwaarschijnlijk verhaal”, zei Baudet over de door Al Qaida gepleegde aanslagen op 11 september 2001. Ook plaatst Baudet vraagtekens bij de maanlanding in 1969. „Volgens mij bent u al vrij ver op weg naar de maan”, hoonde Wilders.

Omtzigt niet uitgedaagd

De nieuw te kloppen partij, waar de pijlen op gericht konden worden, is het net opgerichte NSC van Omtzigt. Dat gebeurde echter niet. Omtzigt was in recordtempo klaar met zijn betoog, geen enkel Kamerlid interrumpeerde de uitdager van de zittende macht. Daarbuiten wist hij de toon eveneens niet te zetten. Omtzigt zelf liet zich nauwelijks zien aan de interruptiemicrofoon. In zijn eigen bijdrage herhaalde Omtzigt vooral oude mantra’s en pleitte hij voor het ontslaan van zo’n honderd woordvoerders bij de diverse ministeries. Hij zei: „Ik ruik verandering, ik zie de zonnestralen van iets anders doorkomen.”

Hij wilde wel weten welke lessen het demissionaire kabinet getrokken heeft uit bijvoorbeeld het toeslagenschandaal en het Groningse gasdossier. „Welke wil zij nog oplossen?”, vroeg Omtzigt.

PVV juist extremer’

Tijdens de algemene beschouwingen hield de VVD de deur open voor samenwerking met de PVV in een nieuw kabinet. Dat zei VVD-fractieleider Sophie Hermans, na een flinke botsing met D66-fractievoorzitter Jan Paternotte. Die laatste vindt de PVV ’extremer’, omdat PVV-leider Wilders nog altijd de Koran wil verbieden en moskeeën wil sluiten. Hermans verwijt Paternotte hypocrisie: de D66’er zocht rond de kabinetsval zélf samenwerking met Wilders om Rutte een pootje te lichten.

Wilders werd tijdens het debat bevraagd over zijn interview in De Telegraaf van afgelopen zaterdag, waarin hij zich bereid toont water bij de wijn te doen om mee te kunnen regeren in een volgend kabinet. BVNL-voorman Van Haga vroeg zich af of dat niet ten koste gaat van het rechtse PVV-geluid. „Als wij gaan zeggen: alle standpunten uit ons programma moeten bij dictaat door iedereen worden overgenomen, lachen ze ons uit”, legt Wilders uit. „Dan zeggen ze: ga weg. Dus natuurlijk: als je in een meerpartijenstelsel wil besturen, moet je tot compromissen komen.”

Samenwerking

D66-fractieleider Paternotte wilde later van Hermans weten hoe zij staat in de discussie over samenwerken met de PVV. De VVD’er schaarde zich achter de lijn van de nieuwe partijleider Yesilgöz, die de deur voor Wilders op een kier heeft gezet: „Onze nieuwe partijleider heeft gezegd: we wachten onder andere op het partijprogramma. Dan komt er een verkiezingsuitslag en dan zien we verder.”

verwoog na de val van het kabinet premier Rutte naar huis te sturen. Volgens Wilders zou Paternotte hem zelfs gebeld hebben om te vragen een motie van wantrouwen in te dienen, al ontkent de D66’er dat. Maar de kwestie zit de VVD nog altijd hoog, blijkt tijdens het debat. „Over samenwerken gesproken: ik heb de woorden van de heer Wilders gehoord”, sneerde Hermans naar Paternotte.

CDA trapt op de rem

De nieuwe CDA-leider Henri Bontenbal hield tijdens het debat de rem op plannen voor bijvoorbeeld de tijdelijke verlaging voor accijns op benzine: hij voelt er wel iets voor, maar wil dit slechts deels doorvoeren. Hij pleitte ervoor dat het geld dat dan overblijft naar het regionale openbaar vervoer zou kunnen. Bontenbal wilde vooral dekkingen zien en vroeg zich af hoe de VVD het eigen accijnsplan wil gaan financieren. Het groeifonds hiervoor afromen, leek hem geen goed idee.

Bontenbal trapt ook op de rem als het gaat om snelle maatregelen rond ’bestaanszekerheid’. „Het vraagstuk van bestaanszekerheid los je niet op met een paar lapmiddelen of met een paar ’grote stappen snel thuis’. Het vraagt om een structurele aanpak en een samenhangend pakket. Die taak ligt bij een volgend kabinet.”

VIDEO: Geert Wilders gaf ook een ’compliment’ aan Sigrid Kaag. Tekst gaat verder onder de video.

Minimumloon

Het is aan de Tweede Kamer om de komende dagen een akkoord te sluiten en de begroting van het demissionaire kabinet te vertimmeren, vinden Hermans en Jesse Klaver (PvdA/GL). Over de invulling daarvan zijn ze het tijdens de algemene politieke beschouwingen nog bepaald niet eens. Klaver probeerde tijdens het betoog Hermans te verleiden om een deal te sluiten om onder meer het minimumloon te verhogen. Maar dat is ’niet de eerste keus’ van de VVD’er: „Ik vind dat we naar de middeninkomens moeten kijken.” Hermans pleit voor het annuleren van een aanstaande accijnsverhoging aan de pomp. Tegelijk ’sluit ze niet uit’ dat ze ook wat voor lage inkomens wil doen.

Toch zet zowel zij als Klaver de deur open voor het sluiten van een deal. „Ik zie hier ruimte om te zorgen dat we vanuit de Kamer met een begrotingsakkoord komen”, zegt Klaver. Ook Hermans vindt dat het ’nu in het debat in de Kamer moet gebeuren’ om het koopkrachtpakket van het kabinet op te plussen. Maar ze wil eerst horen wat andere partijen willen: „Er komen nog heel veel sprekers, heel veel voorstellen.”

Hoe rekening betalen?

De afgelopen dagen legden meerdere partijen al hun plannen op tafel. Zo denkt D66 aan een hogere arbeidskorting, terwijl het CDA inzet op een lagere energiebelasting. CU trekt met PvdA/GL op voor een hoger minimumloon. Naast het vinden van een deal over waar het kabinet meer aan moet uitgeven, is het ook de vraag waar de plannen van betaald moeten worden en of partijen het daar over eens worden. Hoe de rekening betaald gaat worden, is voor Hermans ’bepalend welke voorstellen wij wel of niet kunnen steunen’.

„Nu alle aandacht uitgaat naar de armoede in Nederland, dreigen de middeninkomens vergeten te worden”, vindt D66’er Paternotte. „Daarom willen we nu juist deze groep helpen. Dat doen we door de arbeidskorting met één miljard euro te verhogen, de energierekening te verlagen en meer kinderopvangtoeslag te geven.” D66 wil dit betalen door grootgebruikers van energie meer te belasten, ’fossiele subsidies’ af te bouwen, de dividendbelasting te verhogen en ’een bijdrage te vragen aan de meest vermogenden’.

Wilders

De beschouwingen werden afgetrapt door oppositieleider Wilders. Hij begon met vriendelijke woorden tegen afzwaaiend Kamervoorzitter Vera Bergkamp en de eveneens vertrekkende SGP-voorman en nestor van de Tweede Kamer Kees van der Staaij. „Maar wat we níet gaan missen is dit kabinet”, schakelde Wilders daarna over naar zijn gebruikelijke toon. „Volgens mij gaan ze elkaar niet eens missen. En Nederland kan ze missen als kiespijn.”

Wilders spitste zich vooral toe op het asieldossier, met een opsomming van incidenten met asielzoekers in Nederland. „Iedereen en zijn moeder wordt hier binnengelaten”, foeterde Wilders. „Wij zitten met de gebakken peren dankzij al die wegkijkers hier.”

De PVV-leider reikte de hand uit naar Paternotte: hij vroeg D66 om samen op te trekken tegen een geplande loonsverhoging voor koning Willem-Alexander. Het jaarinkomen van de koning stijgt met zo’n 55.000 euro naar bijna 1,1 miljoen euro. „In tijden van crisis, waarin mensen het moeilijk hebben, is dat niet uit te leggen”, vindt Wilders. Paternotte beloofde naar het PVV-voorstel te kijken.