Baudet zegt dat FvD een nieuwe fase in gaat

De pers is donderdagmiddag van harte uitgenodigd bij de presentatie van het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst van FvD, zo laat de aankondiging weten, maar als ik persvoorlichter Tom Russcher een mailtje stuur, krijg ik als antwoord dat de zaal vol zit.

Een veeg teken wat voor media FvD graag ontvangt. In het chique Carlton Ambassador Hotel in Den Haag kan de partij maximaal twee zalen huren met een capaciteit van 300 gasten, zo lezen we op de website. Als er stoelen moeten staan, kunnen er veel minder mensen in. Op de stream zien we stoelen.

Forum bespeelt de media handig: er gaat een roddel rond dat Baudet stopt als lijsttrekker. Hij zou liever naar het Europees Parlement gaan. Dat laatste is niet onmogelijk en misschien zelfs uiterst reëel. In Brussel verdien je minstens zo goed, kun je elke dag uitslapen en is er geen journalist die er kritische vragen over stelt. Een post in Brussel draagt bovendien bij aan het internationale profiel dat Baudet graag wil hebben en past bij de nieuwe politieke samenwerking die Forum twee weken geleden aankondigde.

Maar Baudet is natuurlijk niet helemaal gek: hij moet wel zijn salaris veiligstellen. Het spant er vermoedelijk om of de partij de kiesdrempel voor het Europees Parlement haalt. Het is daarom logischer dat hij gewoon in de Tweede Kamer blijft om eventueel vanaf die plek een gooi te doen naar een functie als Europarlementariër. Hij beslist als partijbestuurder sowieso zelf wat hij doet. En dus is hij weer lijsttrekker en staat medebestuurder Freek Jansen op de tweede plek. FvD is al zo lang zo incestueus dat het niet eens meer opvalt.

VOOR DE INGANG

Ik zit op een bankje voor de ingang van het hotel. Het ene na het andere medium loopt naar binnen: Telegraaf, NRC, Volkskrant, NOS, RTL en BNR. Even met wat collega’s praten. Een van hen zegt dat de presentatie van deze middag nieuwswaardig kan zijn. Ik denk dat hij een eventueel vertrek van Baudet zeker niet wil missen. De journalist zegt dat dat beslist niet de reden is om hier te zijn. FvD kan sowieso nieuwswaardig zijn. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld JA21, een partij die extreem in de journalistieke interesse is gedaald.

Het is overduidelijk dat FvD geen driehonderd mensen naar het Carlton Ambassador Hotel heeft weten te krijgen. Het aantal aanwezigen loopt eerder in de tientallen. Er lopen vooral kandidaten naar binnen waarvan tijdens de presentatie zal worden aangekondigd dat ze verkiesbaar zijn. Freek Jansen ziet me op het bankje zitten en zet me op de foto. Ik zwaai en merk dat ik het eigenlijk niet eens erg vind dat ik niet naar binnen mag. Wat moet je deze mensen eigenlijk nog vragen? We weten al hoe het gaat.

Via de wifi van het hotel bekijk ik de persconferentie. Die duurt geen uur zoals de aankondiging suggereerde, maar hooguit een kwartier. Het meest opvallend is met hoeveel flair en energie Baudet vroeger sprak. Hij vertelt dat FvD veel successen heeft behaald, somt ze op en begint daarna wat standpunten uit te dragen die zijn beweging heel belangrijk zouden maken. Later horen we veel van die punten nog eens terug, maar dan als punten uit het verkiezingsprogramma. Er zit geen enkele verrassing tussen.

SOCIALE MEDIA 

Baudet zegt dat FvD een nieuwe fase in gaat. Dat lijkt aanvankelijk een voorbode voor zijn naderende vertrek, maar het blijkt een aankondiging van een affiliate marketingprogramma. Leden en niet-leden mogen content voor FvD gaan maken. Als via die weg donaties worden opgehaald krijgen ze tien procent van de opbrengst. Ook hier niets nieuws onder de zon: FvD doet een zoveelste poging geld uit de zakken van aanhangers te kloppen, terwijl de partij en de leider dat allang niet meer nodig hebben.

Is deze affiliate marketing een goed plan? Baudet vertelt niet dat twee betrokkenen inmiddels de benen hebben genomen omdat ze denken dat het concept onverantwoord is. De criticasters denken dat FvD geen enkele inhoudelijke controle over de content zal hebben. Er zullen vast veel creatieve uitingen rondgaan, maar of ze allemaal even gewenst zijn is maar de vraag. Daarnaast is het twijfelachtig of FvD-leden die content delen überhaupt nog tractie kunnen veroorzaken buiten de steeds kleinere FvD-bubbel.

De kandidatenlijst suggereert van niet. We zien in de top twintig geen nieuwe namen. De partij presenteert dat als een sterkte, maar het omgekeerde is realistischer. Het komt erop neer dat nieuwe namen zich nog maar nauwelijks aan de partij willen binden, laat staan aansprekende namen die ook andere opties hebben. Wat vooral opvalt is dat de kandidaten meestal intimi van Baudet en Jansen zijn. Dat is iets heel anders dan een aansprekend profiel waarmee nieuwe kiezers kunnen worden geënthousiasmeerd.

STEEKJE LOS 

De top vijf bestaat uit Baudet, Freek Jansen, Gideon van Meijeren, Pepijn van Houwelingen en Ralf Dekker, de oud-Rabobank-topman waarvan vele FvD-afhakers zich afvragen of er bij hem geen steekje los zit. De lijst laat wederom interne gerichtheid zien: Jansen ontbeert elke electorale aantrekkingskracht. Van Meijeren heeft die wel, maar Jansen staat nu eenmaal hoger in de pikorde en dat prevaleert. Kamerlid Simone Kerseboom is afgevoerd, waarschijnlijk omdat ze de afgelopen jaren niet in staat was ophef te veroorzaken.

Of kwaliteit bij de rest van de lijst een rol speelde is twijfelachtig. Een ellendig voorbeeld is Andreas Bakir, een oud-Statenlid uit Overijssel die daar alleen schitterde door zijn vrijwel continue afwezigheid. Ook het Amsterdamse raadslid Anton van Schijndel mag zich kandidaat noemen terwijl de hele hoofdstedelijke politiek kan zeggen dat er niet met hem te werken valt. Het knettergekke Zeeuwse Statenlid Martin Bos, een handjevol JFvD’ers en wat raadsleden completeren het beeld.

Er is niets veranderd: de top van de kandidatenlijst, de inhoud van het verkiezingsprogramma, de drang om aanhangers een poot uit te draaien en media die slaafs komen opdraven. Er is maar één ding wel anders: het netwerk is inmiddels zo klein dat je je afvraagt of Baudet deze kandidatenlijst zelf wel ziet zitten. Zou hij echt met types als Anton van Schijndel en Martin Bos willen werken? Niemand gelooft dat, wat tot de conclusie leidt dat ook Baudet kennelijk weet – en hoopt – dat er hooguit vijf zetels in zitten.