Caroline van der Plas houdt HJ Schoo-lezing

Caroline van der Plas – In het universum van EW – het voormalige Elsevier – presenteert men de H.J. Schoo-lezing graag als opening van het politieke jaar. De hele parlementaire journalistiek doet eraan mee en dus schrijven alle kranten er een stuk over, alsof hier de politieke agenda van komend jaar wordt bepaald. Dat is natuurlijk helemaal niet zo, maar de lezing geeft wel een goed tijdsbeeld. Er was een tijd dat EW zich niet schaamde om Thierry Baudet op het podium te hijsen.

Maandag is de vijftiende H.J. Schoo-lezing en vanaf nu staat ook Caroline van der Plas in het rijtje grote namen die volgens EW belangrijk genoeg zijn om het politieke jaar te openen, zoals Frits Bolkestein, Frans Timmermans, Sigrid Kaag en Mark Rutte. We horen hoofdredacteur Arendo Joustra zonder enige ironie zeggen dat Van der Plas een heel logische keus is, want BBB was in maart de grootste partij van het land. Ergo: elke gek die stemmen trekt, mag hier staan.

Caroline van der Plas praat ruim een uur en beantwoordt daarna vragen. Premierskandidaat Mona Keijzer mag het allemaal vanaf de eerste rij aanschouwen. De andere overstappers naar BBB konden kennelijk hun agenda niet vrijmaken: Lilian Helder, Nicki Pouw en Derk Jan Eppink zijn in geen velden of wegen te bekennen. Drie actieve leden van JA21 zijn er dan weer wel, inclusief de nieuwe nummer vier Elrie Bakker-Derks. Altijd nuttig het politieke landschap af te tasten.

GEEN INSPIRATIE

Echt inspirerend is de lezing niet en dat is logisch: de verwachtingen zijn te hoog en het repertoire van sprekers kent altijd zijn beperkingen. We horen Van der Plas allemaal oude dingen zeggen: de overheid staat steeds meer van gewone mensen af en trekt zich terug uit de regio. Ondertussen is de overheid een controlemachine geworden bestaande uit hoger opgeleiden die spreadsheetmanagement bedrijven zonder oog te hebben voor de menselijke maat. Dat levert alleen maar polarisatie op.

Tot zover is er nog geen probleem. Daarvoor moeten we naar de details kijken. Wat zegt ze nou eigenlijk? Er is een enorme vertrouwenscrisis en als je dat niet ziet, ben je volgens Van der Plas een samenlevingsontkenner. Het is polariserende retoriek die alle meningen behalve die van BBB delegitimeert. Dat Van der Plas fout zit, staat echter vast. Zo suggereert ze dat het tijd is voor de tweede wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Zou ze weten hoe Nederland er in 1945 bij lag?

Dezelfde strategie zien we in haar pleidooi tegen polarisatie. We mogen mensen niet wegzetten als wappies of domrechts. Van der Plas constateert dat VI Vandaag met dedain wordt weggezet als ongeïnformeerde kroegpraat. Dit zorgt ervoor dat mensen zich niet serieus genomen voelen. Onderbuikgevoelens, dat zijn ook gevoelens. Dom gewauwel, wetenschapsontkenning en intolerantie mogen dus eigenlijk niet bekritiseerd worden. Rara, wat voor Nederland wil BBB?

MET ELKAAR PRATEN

We horen dat de individualisering is doorgeschoten, dat er bubbels zijn ontstaan en dat er geen goede gesprekken meer plaatsvinden. Mensen doen geen poging meer naar elkaar te luisteren of maken karikaturen van elkaars standpunten. Ook in de politiek. Zo mogen alle opinies – hoe dom, onfatsoenlijk of ongeïnformeerd ze ook zijn – niet meer bekritiseerd worden en staan min of meer gelijk aan elkaar. Als je dat idee verwerpt ben jij degene die polariseert. Van der Plas doet dat nooit.

Opeens begrijp je waarom Lilian Helder afgelopen vrijdag kon overstappen naar BBB. Ze zat dertien jaar voor de PVV in de Tweede Kamer, steunde Wilders’ onrechtstatelijke anti-islamagenda en mag nu voortaan als Kamerlid van ‘een middenpartij’ door het leven, zonder zich te hoeven verantwoorden voor alle ellende die moslims de afgelopen jaren over zich heen hebben gekregen. In de Rode Hoed leren we dat als je Helder bekritiseert, jij aan het polariseren bent.

Je vraagt je inmiddels af wat voor gesprekken Van der Plas voor zich ziet als middel tegen de polarisatie. Op zondagmiddag met moslims gezellig bij Lilian Helder op de thee om goed naar haar anti-islamgewauwel te luisteren zonder iets terug te mogen zeggen? Zou Van der Plas snappen dat Helder een grotere middelvinger naar moslims heeft uitgestoken dan heel D66 ooit naar PAS-melders? Niemand in de zaal komt op het idee om er een vraag over te stellen.

GEEN PREMIERSVERKIEZINGEN

Van der Plas legt uit dat we in november de Tweede Kamer kiezen en niet de premier. We moeten ons dus niet door spindoctors laten aanleunen dat het om premiersverkiezingen gaat. De keuze voor een premier wordt pas aan het einde van de formatie gemaakt. Ondertussen zit Mona Keijzer op de eerste rij premierskandidaat te wezen, want spindoctors zitten alleen bij andere partijen en BBB zou de media nooit wekenlang met onzinnige premiersspeculaties aan het lijntje houden.

Je zou bijna denken dat het publiek van EW intelligent genoeg is om in opstand te komen tegen al deze onzin, maar er komen uiteindelijk alleen vragen waarmee Van der Plas haar politieke programma verder kan uitventen, zoals de terugkeer van voorzieningen in de regio, het behoud van voedselproductie in Nederland en het terugdringen van het aantal vluchtelingen. Zo krijgt de lezing langzaamaan steeds meer het karakter van platte politieke propaganda.

Zoveel oppervlakkigheid kan natuurlijk de bedoeling van de H.J. Schoo-lezing niet zijn, maar meer zat er kennelijk niet in. De lezing is nu weer voorbij, EW heeft wederom een boekje uit en Van der Plas kan zichzelf presenteren in de rijke traditie van Bolkestein, Timmermans en Kaag.

En die van Baudet natuurlijk.