De spanningen tussen de nationalistische vleugel en de liberale vleugel binnen de partij Forum voor Democratie (FvD) in Nederland zijn deze week tot een grote botsing gekomen. Om het voor Vlaamse lezers te duiden, het was alsof Vlaams Belang (en dan vooral de meest rechtse flank) en de N-VA (en dan vooral de meest liberale flank) samen één partij zouden gaan vormen. Dat zou natuurlijk nooit lang goed gaan. Toch hebben deze richtingen het in Nederland bij het FvD drie jaar met elkaar uitgehouden.
De liberale flank onder leiding van Annabel Nanninga, met ruggensteun van online nieuwsmedia als The Post Online (TPO) en GeenStijl die beiden al langer een rancune tegen met name de persoon Thierry Baudet koesteren, heeft dit weekeinde een coup gepleegd. Als excuus grepen zij zogenaamde ‘nazi-appjes’ aan uit onofficiële whatsapp-groepen, die zouden aantonen dat er leden waren in de jeugdafdeling (JFvD) met nationaalsocialistische sympathieën. Het merendeel van de berichten die naar buiten werden gebracht tonen vooral een slecht gevoel van humor aan. En we hebben het hier over een op één hand te tellen aantal personen en dat binnen een organisatie met 4000 leden. Nu is het teruggrijpen op 80 jaar oude ideeën en symboliek voor oplossingen in de huidige tijd natuurlijk nooit handig. Maar het probleem wordt buiten elke proportie opgeblazen.
En de manier waarop het naar buiten kwam wijst er ook op dat er sprake was van een andere motivatie dan de simpele wens om rotte appels uit de partij te verwijderen. Een groep liberalen in de JFvD onder aansturing van Sonny Spek (raadslid Katwijk) en Lorenzo Wilkes (coördinator Zuid-Holland voor JFvD) hadden al maandenlang elk grapje gedocumenteerd, soms lokten zij bewust uitspraken uit om ze dan vast te leggen. Dit goten zij in een rapport dat zij poogden te gebruiken om de FvD in haar geheel een meer liberale kant op te sturen, en mensen die zij te anti-liberaal vonden te saneren.
Dit mislukte, ze werden geroyeerd of onder druk gezet om op te stappen, omdat ze de partij probeerden te chanteren. Wat was hun vervolgstap? Samenwerking met de antifa-groep Internationale Socialisten. Ze deelden alle informatie die ze hadden met deze gewelddadige extreemlinkse groep, die het vervolgens op hun website publiceerden. In de media wordt dit geduid als klokkenluiden en ‘een gang naar de pers’. Antifa-groepen worden echter meestal niet gezien als de evidente plek om dat te doen. Het duidt er eerder op dat zij externe steun zochten om meer druk op de partij te zetten en dat het vooral de Internationale Socialisten waren die besloten dagblad Het Parool in te lichten, daar werd vervolgens het eerste bericht van de mainstream-pers over de appjes gepubliceerd.
Het verslag van deze liberale groep jongeren is uiteindelijk de aanleiding voor de paleiscoup van de liberalen geworden. Redelijk hypocriet gezien mevrouw Nanninga’s eigen geschiedenis met antisemitische humor, die in het verleden valselijk tegen haar werd gebruikt. Het was al langer duidelijk dat veel liberalen de conservatieve elementen in FvD niet konden verkroppen, het was dan ook al eerder tot een conflict gekomen met Henk Otten, toen penningmeester van de partij en nu voorzitter van zijn eigen partij. Christendom, weerstand tegen abortus en homohuwelijk, dat is maar onmodieuze ouderwetse praat waar een hippe Fortuynist niet op aangesproken wil worden. En in die opzet zijn ze nu geslaagd. Exit alle enigszins conservatieve elementen, exit de jeugdafdeling in zijn geheel, exit Baudet zelf. Wat er over blijft is een romp. Een forse romp wel, onder Nanninga’s leiding, maar niet een die in staat is de electorale successen en of zelfs de hoge peilingen van Baudet te evenaren.
Een uitleg over waarom conservatisme en liberalisme niet samengaan:
Is het nog te vroeg om al na te denken over stappen na het sterven van de partij? Misschien. Maar sommige dingen kunnen wij wel al stellen, want deze zaken spelen al veel langer. Het laveren tussen conservatieve en liberale ideeën met de poging het wangedrocht ‘liberaal-conservatisme’ te creëren, was van meet af aan gedoemd te falen. Het zijn tegenstrijdige wereldbeelden. FvD had al veel langer duidelijk moeten maken of zij liberaal óf conservatief was. Ook de ongeremde groei was uiteindelijk schadelijk voor de partij. Te veel onbekenden die erbij kwamen, geen controle op hun ideologische inhoud. Uiteindelijk gingen zij aan de koers van de partij morrelen. Baudet bleek ook geen daadkrachtig leider.
In de affaires Taylor, Otten en nu Nanninga sloeg hij geen sterk figuur, toonde weinig daadkracht. Er had lik op stuk moeten worden gegeven en knopen doorgehakt. Doordat hij niet daadkrachtig ingreep, gingen de mindere goden in het pantheon denken dat zij de partij wel zouden kunnen overnemen. Maar Baudet is FvD, men stemt vooral op hem. Zijn romantische uitbarstingen, nostalgische retoriek en zijn charme, dat is juist wat mensen aantrok en met name de conservatievere achterban. Voor lagere belastingen, vrije markten en transgenderrechten konden wij al bij de VVD terecht. Het was Kultur dat Baudet maakte tot de wervelwind die hij was in de politiek. Liberale barbaren konden veel van zijn toespraken alleen maar zien om de ‘onhandige uitspraken’, vastgeroest in hun burgerlijke, liberale mores.
Mocht Baudet terugkeren als leider van de partij, dan zal hij standvastiger moeten zijn en elke crisis sneller aan moeten pakken. Maar hij is nu wel fundamenteel beschadigd en het FvD zal nooit meer de hoogtes bereiken die in het verleden aan de partij werden toegedicht. Ook niet als Nanninga de touwtjes in handen krijgt. Hoe dan ook zijn veel mensen gedesillusioneerd. Zeker de conservatieven, die hun heil misschien beter kunnen zoeken bij een heropgerichte KVP, de SGP te versterken, of te kijken bij de identitaire IDNL. Baudet heeft ons tenslotte jarenlang als vanzelfsprekende steunpilaren gezien, terwijl hij de liberalen paaide.