AMSTERDAM – De campagne van mensenrechtenorganisatie Amnesty International tegen het ’boerkaverbod’ wekt een stroom aan woedende reacties. Ook binnen de organisatie is niet iedereen het met de koers eens. Een woordvoerder zegt dat Amnesty de commotie al zag aankomen.
Amnesty International lanceerde maandag een videocampagne tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding op scholen, in overheidsgebouwen, openbaar vervoer en ziekenhuizen. Donderdag gaat dat in. Het filmpje, onder het motto ’vrouwen hebben het recht om zelf te kiezen wat ze willen dragen – simpel’ laat nikabdraagsters zien naast vrouwen in Iran die de hoofddoek juist afwerpen. De campagne levert veel boze reacties op.
Opzeggingen
Tientallen mensen dreigen zelfs met het stoppen van het donateurschap. Bij Amnesty zijn op dit moment zeven opzeggingen om die reden bekend, zegt de woordvoerder, en ’twintig tot dertig’ e-mails met vragen over de kwestie.
Vrouwen hebben de vrijheid om te kiezen wat ze dragen.
Het gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding, dat donderdag in Nederland ingaat, lost geen problemen op en schendt mensenrechten.
Wij zijn tegen de wet die vanaf donderdag in Nederland van kracht is. pic.twitter.com/ig1dTYFJ9S
— Amnesty NL (@amnestynl) July 30, 2019
Politiek
De kritiek van de Nederlandse tak van Amnesty International op het boerkaverbod valt slecht bij politici op rechts. VVD-Kamerlid Dilan Yeşilgöz: „Er was een tijd dat ik als vrijwilliger actief was voor Amnesty. Dat was tevens een tijd dat Amnesty streed voor de gelijkheid tussen man en vrouw. De tijden zijn duidelijk veranderd.”
Volgens Geert Wilders is de mensenrechtenorganisatie door zich tegen het boerkaverbod te keren ‘voor sharia in Nederland’. „Waar vrouwen in landen als Iran heldhaftig protesteren tegen het dragen van islamitische hoofddoeken en daarvoor zelfs de gevangenis invliegen, steken de nepvrijheidsstrijders van Amnesty International vrouwen hier een mes in de rug”, aldus de PVV-leider.
Regeringspartij CDA stelt dat het verbod, dat donderdag in werking zal treden, geen mensenrechten schendt. Kamerlid Pieter Omtzigt: „Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde in 2014 dat het Franse verbod op gezichtsbedekkende kleding op geen enkel punt in strijd is met de mensenrechten. De Franse wet gaat verder dan de Nederlandse wet.”Als Amnesty dergelijke uitspraken naar de prullenbak verwijst, zo redeneert Omtzigt, kunnen dictatoriale regimes de vonnissen voortaan ook naast zich neerleggen als Amnesty bij hen aan de bel trekt over mensenrechtenschendingen.
Inderdaad: Amnesty lapt de rechtspraak van het Europees Hof voor de Mensenrechten dat een boerkaverbod (zelfs een totaal verbod zoals in F en B) geen mensenrechtenschending is aan haar laars en biedt echte onderdrukkers als Erdoğan en Putin zo een excuus om hetzelfde te doen. https://t.co/bj4I5TYSUx
— Ruud Koopmans (@Ruud_Koop_mans) July 31, 2019
’Verbod in strijd met mensenrechten’
Amnesty beaamt dat de organisatie zich niet kan vinden in het oordeel van het Europese Hof. „Vanuit onze analyse van internationale verdragen is het eigenlijk heel duidelijk”, zegt woordvoerder Doutje Lettinga. „Een verbod zoals dat nu wordt doorgevoerd, en zeker een totaalverbod van gezichtsbedekkende kleding zoals in Frankrijk, is in strijd met de mensenrechten. De restricties die nu worden ingevoerd zijn onnodig en kunnen een precedent scheppen.”
Oud-minister Ronald Plasterk windt zich enorm op over het standpunt van Amnesty. „Treurig dat wat ooit een goed doel was dat overal in de wereld martelingen bestreed een verknipte actiegroep is geworden die onderdrukking vergoeilijkt,” twittert hij. Plasterk vindt het argument om toch voor de Boerka te zijn ’misplaatst’.
Misplaatst argument van @amnestynl, omdat de Nederlandse wet niet gebaseerd is op ‘aanstoot nemen’.
Maar vooral treurig dat wat ooit een goed doel was dat overal in de wereld martelingen bestreed een verknipte actiegroep is geworden die onderdrukking vergoeilijkt. https://t.co/BNOwAtGccW— Ronald Plasterk (@RPlasterk) July 31, 2019
“Zeker een totaalverbod van gezichtsbedekkende kleding zoals in Frankrijk, is in strijd met de mensenrechten.”
Amnesty is zowel tegen het opleggen van de hoofddoek als tegen een verbod daarop, verduidelijkt ze. „Het is waar dat sommige vrouwen worden gedwongen om een sluier of hoofddoek te dragen. Vanuit internationaal recht zijn wij daartegen. De vraag is of een verbod de vrouwen helpt die zich gedwongen voelen. Wij vinden dat je niet naar de wet moet grijpen, maar aan preventie, educatie en ’empowerment’ moet doen. We staan pal achter de vrouwen om zelf te kiezen.”
Twijfel over juiste koers
Ook binnen Amnesty zijn er medewerkers die twijfelen of de organisatie de juiste koers heeft ingeslagen. ,,Dat overheden geen wetten horen te maken over hoe vrouwen zich moeten kleden begrijp ik’’, zegt een medewerker van de internationale organisatie. ,,Aan de andere kant kun je geen campagne voeren over de nikab-kwestie zonder ook het aspect van onderdrukking te benoemen, omdat dat onlosmakelijk met het onderwerp is verbonden.’’
Prima dat medewerkers er anders over denken, zegt de woordvoerder. „We zijn hier al tien jaar mee bezig, we hebben naar alle verdragen en wetten gekeken. Iedereen die bij ons werkt, hoort naar buiten achter het standpunt te staan dat we publiekelijk uitdragen. Dat neemt niet weg dat je in de privésfeer anders over kunt denken. Dat mag binnen een mensenrechtenorganisatie.”
’Furieus’
Op Twitter regent het verontwaardigde reacties. „Ik snap de liefde van Amnesty voor zo’n totalitaire ideologie niet”, schrijft Steven van der Jagt. „De liefde is in ieder geval niet wederzijds.” Roy Ramaker noemt Amnesty ’een organisatie voor mensenrechten die zich vierkant achter een symbool van onderdrukking schaart.’ Marieke Hoogwout schrijft: „Na nogmaals kijken van het filmpje word ik steeds furieuzer over het godgeklaagde lef om de strijd van vrouwen in Iran (gevaar op marteling en de dood in dictatuur) te vergelijken met boerkadragen hier (een boete in een democratische rechtsstaat). Vals en ranzig.”
“Na nogmaals kijken van het filmpje word ik steeds furieuzer over het godgeklaagde lef om de strijd van vrouwen in Iran te vergelijken met boerkadragen hier”
Het standpunt van Amnesty is niet nieuw. Negen jaar geleden pleitte de organisatie al tegen de anti-boerkawet in Frankrijk. Die verbiedt de sluier in de hele openbare ruimte en is dus strenger dan de Nederlandse wet. Toen al stelde de toenmalig Europees directeur van Amnesty dat ’een volledig verbod op het dragen van gezichtssluiers het recht op de vrijheid van expressie en religie zou schenden van de vrouwen voor wie het dragen van een boerka of een nikab onderdeel is van hun identiteit of geloof’.