De speciale militaire operatie (SMO) van Rusland in Oekraïne heeft bij het publiek de vrees gewekt voor het gebruik van kernwapens in Europa of tegen de Verenigde Staten. Dit niveau van bezorgdheid is niet meer gezien sinds het einde van de Koude Oorlog.

NAVO-landen zijn verrast door de impliciete dreigementen van de Russische president Vladimir Poetin om kernwapens te gebruiken tegen "iedereen die ons hindert" in Oekraïne, en zijn plaatsing van extra nucleaire officieren in ploegendienst onder een "speciaal regime van gevechtsdienst".

Zowel Rusland als de VS hebben duizenden kernwapens, waarvan de meeste vijf of meer keer krachtiger zijn dan de atoombommen die Hiroshima en Nagasaki in 1945 met de grond gelijk maakten. Deze omvatten ongeveer 1.600 wapens die stand-by staan aan elke kant en in staat zijn om doelen over de hele wereld te raken. de wereldbol.

Die aantallen liggen in de buurt van de limieten die zijn toegestaan onder het New Strategic Arms Reduction-verdrag uit 2011, vaak "New START" genoemd, het enige momenteel actieve kernwapenbeheersingsverdrag tussen Rusland en de VS. Hun arsenalen omvatten intercontinentale ballistische raketten, beter bekend als ICBM's, en onderzeeër gelanceerde ballistische raketten, evenals raketten gelanceerd vanuit gespecialiseerde vliegtuigen. Veel van die raketten kunnen worden uitgerust met meerdere kernkoppen die onafhankelijk van elkaar verschillende locaties kunnen raken.

Om ervoor te zorgen dat landen zich aan de limieten voor kernkoppen en raketten houden, bevat het verdrag methoden voor beide partijen om naleving te controleren en te verifiëren. In 2018 hadden zowel Rusland als de VS aan hun verplichtingen onder de New START voldaan en begin 2021 werd het verdrag met nog eens vijf jaar verlengd .

De nucleaire arsenalen van beide naties omvatten ook honderden kernwapens voor de kortere afstand, die door geen enkel verdrag worden gedekt. Momenteel heeft Rusland er bijna 2.000, ongeveer 10 keer zoveel als de Verenigde Staten, volgens de meest geciteerde niet-gouvernementele schattingen.

Ongeveer de helft van de ongeveer 200 Amerikaanse korteafstandswapens wordt verondersteld te worden ingezet in vijf NAVO-landen in Europa: België, Duitsland, Italië, Nederland en Turkije – hoewel de VS hun locaties niet bevestigen of ontkennen. In oorlogstijd zouden geallieerde vliegtuigen vanaf die locaties opstijgen en naar hun doelen vliegen voordat ze de bommen lieten vallen.

Twee andere NAVO-leden, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, beschikken eveneens over een eigen nucleair arsenaal. Ze hebben elk enkele honderden kernwapens – veel minder dan de nucleaire grootmachten. Frankrijk heeft zowel met onderzeeërs gelanceerde nucleaire raketten als met vliegtuigen gelanceerde nucleaire kruisraketten; het Verenigd Koninkrijk heeft alleen door onderzeeërs gelanceerde kernwapens . Beide landen hebben de omvang en aard van hun arsenalen publiekelijk bekendgemaakt, maar geen van beide landen is of is partij geweest bij Amerikaans-Russische wapenbeheersingsovereenkomsten.

De VS, het VK en Frankrijk beschermen andere NAVO-bondgenoten onder hun ' nucleaire paraplu's ' in overeenstemming met de NAVO-belofte dat een aanval op een bondgenoot zal worden gezien als een aanval op het hele bondgenootschap.

Het nucleaire arsenaal van China is momenteel qua omvang vergelijkbaar met het Britse en Franse arsenaal. Maar het groeit snel en sommige Amerikaanse functionarissen vrezen dat China pariteit zoekt met de Verenigde Staten. China, Frankrijk en het VK zijn niet onderworpen aan wapenbeheersingsverdragen.

India , Pakistan en Israël hebben elk tientallen kernwapens. Geen van hen heeft het Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens ondertekend , waarin de ondertekenaars overeenkomen het eigendom van kernwapens te beperken tot de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad, die elk kernwapens bezaten voordat het werd ondertekend.

Noord-Korea, dat ook over tientallen kernwapens beschikt, ondertekende dat verdrag in 1985 maar trok zich in 2003 terug. Noord-Korea heeft herhaaldelijk kernwapens en de raketten om ze te vervoeren getest.

Vroeger waren er ook op andere plaatsen kernwapens. Toen de Sovjet-Unie in 1991 instortte, hadden de republieken die later Wit-Rusland, Oekraïne en Kazachstan werden, voormalige Sovjet-kernwapens op hun grondgebied. In ruil voor internationale garanties voor hun veiligheid hebben alle drie de landen hun wapens overgedragen aan Rusland.

Gelukkig is geen van deze wapens in oorlog gebruikt sinds de Amerikaanse bombardementen op Hiroshima en Nagasaki in 1945. Maar zoals recente gebeurtenissen ons eraan herinneren, blijft het risico van hun gebruik een angstaanjagende mogelijkheid.