Thierry Baudet laat zich niet temmen. Het inzicht dat zich bij zoveel getrouwen van de leider van Forum voor Democratie uiteindelijk aandiende, was lang onzichtbaar bij Wybren van Haga. Maar de afgelopen dagen nestelde het zich alsnog bij de nummer twee van FVD. Je bent welkom bij de club van Baudet. Maar alleen als je je naar zijn regels schikt.
Van Haga was er wel klaar mee, besloot hij. En hij niet alleen. Samen met Olaf Ephraim en Hans Smolders, de nummers drie en vier van Forum in de Kamer, kondigde hij donderdag een vertrek uit de fractie aan. De drie gaan gezamenlijk verder, zeiden ze, na een „verschil van inzicht” over de politieke lijn van Baudet.
Van Haga, Ephraim, Smolders: het zijn niet de minste namen. Na de vorige interne crisis, toen het uitlekken van racistisch en antisemitisch chatverkeer de partij bijna vermorzelde, hadden zíj Baudet overeind gehouden. Van Haga liet zijn kompaan niet vallen, Ephraim voorkwam als bestuurslid dat Baudet werd geroyeerd. Smolders nam het publiekelijk voor hem op, toen de hele partij al uiteenviel.
Donderdag was hun toon nog even mild. „We gaan als goede vrienden uit elkaar”, zei Van Haga in een toelichting namens het drietal. Hij was er „intens verdrietig” om.
Posteractie viel verkeerd
Waarom dan toch dit vertrek? Omdat ze de manier waarop Baudet politiek bedrijf niet kúnnen steunen, zegt Van Haga, en omdat Baudet er niet over piekert het anders te doen.
De bal kwam aan het rollen toen Forum voor Democratie kort voor de Nationale Dodenherdenking op 4 mei online een provocatieve poster verspreidde: een bewerking van de affiches van het Nationaal Comité 4-5 Mei, waarin gesuggereerd werd dat de vrijheid die Nederland in 1945 op de Duitse bezetter herwon met de invoering van de coronamaatregelen weer teniet was gedaan.
Dat viel totaal verkeerd bij de nu uitgetreden fractieleden. „4 en 5 mei is het exclusieve domein van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, daar moet je van af blijven”, vindt Van Haga. „Don’t mention the war.”
‘Enjoy the ride’
Van Haga was niet over de poster benaderd, zei hij, en sprak zich er direct publiekelijk over uit. Zo’n meningsverschil had bij een andere partij tot een goedmaakgesprek kunnen leiden, maar niet bij FVD. Behalve Van Haga sprak ook Theo Hiddema, lange tijd Baudets oudere sidekick en nu Eerste Kamerlid voor Forum, zich uit tegen de poster. Maar Baudet weigerde in te binden. Integendeel. „Ik ben de kapitein van dit schip”, was zijn eerste reactie.
In een essay op de partijwebsite wond hij er nog minder doekjes om: hij wil als politiek leider juist de ophef niet schuwen, omdat zijn tegenstanders anders de perkjes van het debat zouden bepalen. „FVD zal ophef zijn – of zal niet zijn”, schreef Baudet. „Enjoy the ride.”
Van Haga vond het een „mooi essay”, zei hij, een stuk waarin Baudet „op magistrale wijze” zijn politieke lijn uitkristalliseert. Maar hij is het er fundamenteel mee oneens. Van Haga: „Thierry schuwt het taboedoorbrekende niet, maar zeker als dat over de oorlog gaat vind ik dat niet goed.”
„Ophef mag geen doel zijn”, reageerde Hans Smolders tegen Omroep Brabant. „Laten we ons als partij concentreren op de echte problemen zoals massa-immigratie en de energietransitie.” Smolders stapt niet alleen uit de Tweede Kamerfractie: hij geeft ook zijn FVD-zetel in de Provinciale Staten van Noord-Brabant op. Daar maakt FVD deel uit van een omstreden coalitie met VVD, CDA en Lokaal Brabant.
Geen ‘coronabreuk’
De drie vertrekkers breken niet met Baudets coronascepsis. Sterker: Van Haga liep daarin de afgelopen maanden juist voorop. Hij voerde het woord bij debatten, zwaaide twijfel over de ernst van het virus op de Vrijheidskaravaan en betwistte de effectiviteit van de coronavaccins. Het leverde Van Haga op 17 maart meer dan 200.000 stemmen op, slechts vierduizend minder dan de nummer één, Baudet.
De afgelopen weken lag Baudets eigen gedrag in coronatijd onder het vergrootglas, helemaal nadat het verhaal de ronde deed dat Baudet zélf het virus had opgelopen. Al maanden negeren de fractieleden en medewerkers van Forum de coronaregels en provoceren ze de andere Kamerbewoners. Baudet probeerde informateur Herman Tjeenk Willink (78) een hand te geven – maar die was vooraf gewaarschuwd. Kamerleden kregen de indruk dat Forum-politici bewust binnen de anderhalve meter afstand kwamen.
Woensdag moest Baudet tekst en uitleg geven over zijn gedrag, toen hij het woord voerde tijdens het Kamerdebat over het eindverslag van de informateur. Hij voelde zich „kiplekker”, zei Baudet. „Voor zover ik weet, heb ik geen corona.” Meer wilde hij niet kwijt.
Dát had voor Van Haga niet uitgemaakt, zei hij. Zijn beslissing om te vertrekken had hij naar eigen zeggen toen al genomen. Zo hield Van Haga ook vol dat het virus veel te veel is opgeblazen, en dat hij in de Kamer het geluid van FVD zal blijven vertolken. Bij die ideeën voelt hij zich thuis, meer dan bij de VVD die hij in 2019 na een royement wegens integriteitsschandalen verliet.
Otten, Nanninga, Eerdmans
Keer op keer wist Baudet de afgelopen jaren mensen om zich heen te verzamelen die in hem geloofden, die met hem wilden werken en die meenden dat – als het erop aankwam – ze hem óók van gedachten konden doen veranderen. Otten, Nanninga, Eerdmans, Van Haga: ze bewonderden hem, leerden hem kennen – en braken met hem.
De breuk van Van Haga, Ephraim en Smolders betekent ook dat voor de tweede keer binnen twee maanden na de verkiezingen een afsplitsing plaatsvindt. Eerder stopte Liane den Haan al bij 50Plus. De verbrokkeling van de Kamer – nu 18 fracties rijk – zet zich voort.
Is dat verkeerd? Theo Hiddema denkt van niet . „Het betekent dat er steeds meer partijen ontstaan die er zo over denken als Forum voor Democratie. Tel je zegeningen.”
Wij vragen jou om ons te steunen Overweeg alstublieft om ons te steunen als donateur of ondersteunend lid, ook wij hebben onze inkomsten zien dalen in deze heftige tijden daarom, KLIK HIER voor IBAN of via PayPal hieronder!, hartelijke dank en veel leesplezier.
Steun SDB via PayPal veilig en simpel.