De Nederlandse mannen die worden gezocht in verband met een dodelijke mishandeling in Mallorca, zijn nog niet aangehouden. Wat staat ze te wachten als ze worden opgepakt?
Een week geleden werd een groep Nederlandse mannen in het Spaanse Mallorca uit het niets aangevallen door een andere groep Nederlanders. Een van hen, Carlos uit Waddinxveen, overleed een paar dagen later aan zijn verwondingen. De Spaanse politie heeft de verdachten op de korrel. Acht waren het eiland ontvlucht, een ander werd aangehouden maar nog diezelfde dag vrijgelaten omdat hij geen rol had in de mishandeling.
De autoriteiten in Spanje zijn een onderzoek gestart. De mannen zijn in Nederland. De Spaanse krant Ultima Hora schrijft dat niet alle gezochte toeristen dezelfde rol speelden tijdens de mishandeling. Slecht één of twee mannen zouden Carlos op zijn hoofd hebben geschopt toen hij bewusteloos op de grond lag. Die slagen zouden een blauwe plek in zijn hersenen hebben veroorzaakt, die hem uiteindelijk fataal werden. Dat blijkt allemaal uit camerabeelden.
Spanje zal beslissen
Verwacht wordt dat er verdachten zullen worden aangehouden. Dan kunnen ze worden overgeleverd aan Spanje, zegt Jannemieke Ouwerkerk, hoogleraar Europees strafrecht aan de Universiteit Leiden. “In de Europese Unie hebben we een speciaal ‘stelsel van overlevering’ waarin dat geregeld is”, legt ze uit aan RTL Nieuws.
Als de verdachten zijn aangehouden, dan heeft Spanje het recht om te kiezen of de mannen worden overgeleverd aan Nederland of niet. Spanje beslist, want: “Dáár heeft het vermeende strafbare feit plaatsgevonden”, zegt Ouwerkerk. “Dus dat land mag besluiten waar de verdachten worden berecht. Dat is de regel en staat zo in de wetten.”
Een woordvoerder van het Nederlandse Openbaar Ministerie beaamt: “Het is een buitenlandse strafzaak, wel overduidelijk met Nederlandse betrokkenheid. Maar het strafbare feit, het misdrijf, is daar gepleegd. Het is een Spaans strafrechtelijk onderzoek.”
Eerder deed de advocaat van één van de verdachten een oproep aan de Nederlandse autoriteiten om de zaak hier in Nederland te behandelen. Volgens hem heeft de zaak impact op de betrokken jongeren. Een eventuele berechting in Spanje zou betekenen dat zowel getuigen, slachtoffers als verdachten naar Mallorca moeten afreizen.
“Dat verzoek snap ik vanuit zijn positie wel”, zegt hoogleraar Ouwerkerk. Het is volgens haar voor veel mensen het prettigst om, als ze verdachte zijn in een zaak, in hun eigen land te worden berecht en ook hun vonnis kunnen afwachten in hun eigen land. “De rechtszaak is dan in hun eigen taal en ze kunnen bezoek krijgen van hun familie. Dat is heel belangrijk, dat moeten we niet onderschatten.”
Alleen de advocaat gaat daar niet over. “En Nederland dus ook niet.”
Wat is er gebeurd?
Een week geleden werd een groep Nederlandse mannen uit het niets aangevallen door een andere groep Nederlanders. De Spaanse politie had negen verdachten op de korrel. Acht waren het eiland ontvlucht, een ander werd aangehouden maar nog diezelfde dag vrijgelaten omdat hij geen rol had in de mishandeling.
De 27-jarige Carlo uit Waddinxveen overleed zondag aan zijn verwondingen, nadat hij naar verluidt tegen zijn hoofd werd getrapt.
De Spaanse politie heeft naar eigen zeggen negen geweldplegers met eigen camerabeelden geïdentificeerd en Nederlandse collega’s om aanhouding van de overige acht gevraagd. Er is een Europees aanhoudingsbevel uitgevaardigd.
Belangrijke reden
Het kan zijn dat Spanje ervoor kiest om zelf tot strafvervolging over te gaan. “De zaak roept in Spanje veel op”, zegt Ouwerkerk. “In juridische taal zeg je dan: de rechtsorde is daar geschokt. Dat kan voor Spanje een belangrijke reden zijn om te zeggen: we berechten hier, in ons eigen land.”
Bovendien heeft het vermeende strafbare feit in Spanje plaatsgevonden. “Dus dáár is het meeste bewijs voorhanden. Dat is ook vaak een reden om te zeggen: de opsporing, vervolging en berechting doen we in het land waar het strafbare feit plaatsvond.”
Wat wel vaak voorkomt, is dat de verdachten na berechting, wanneer het dan dus ‘daders’ zijn, in hun eigen land hun straf mogen uitzitten. “Dat ligt voor de hand”, zegt Ouwerkerk. “In de EU is het uitgangspunt dat je de straf ondergaat waar je woont of verblijft.”
Wat betreft het onderzoek: dat wordt nu gedaan door de Spaanse autoriteiten, zo zegt ook het Nederlandse OM. Dat betekent dat Nederland op dit moment geen onderzoek zal doen, zegt Ouwerkerk, want, je mag niet twee keer iemand vervolgen voor hetzelfde vermeende strafbare feit.
