Eigenlijk vindt de gehele Kamer dat Mark Rutte te ver is gegaan in zijn poging CDA lastpost Pieter Omtzigt het zwijgen op te leggen. Rutte blijft volhouden dat hij juist waardering voor Omtzigt heeft en hem juist wilde promoveren tot minister. Maar waarom begin je dan al over Omtzigt vóór dat Nederland überhaupt naar de stembus is gegaan en waarom kom je juist met die naam tijdens de verkenningsfase? Het bespreken van een Kamerlid die niet van jouw eigen partij is, maar een gekozen volksvertegenwoordiger is van een andere partij, is ondemocratisch en strafbaar. Omtzigt is niet Rutte’s zorg en valt niet onder Rutte’s supervisie. Hoewel Rutte en de verkenners Jorritsma en Ollongren zich van het bespreken van Omtzigt niets meer kunnen herinneren was het duidelijk dat ‘positie Omtzigt, functie elders’ bedoeld was om de CDA’er kalt te stellen.
Internationaal is Mark Rutte een sterk merk. Vriend en vijand is het er over eens dat Mark Rutte Nederland internationaal goed vertegenwoordigt. Rutte is een graag geziene gast bij vrijwel alle belangrijke regeringsleiders. Even leek het erop dat Rutte de langst zittende Europese regeringsleider zou worden wanneer Angela Merkel vanwege haar hoge leeftijd later dit jaar sowieso zou aftreden. Die kennis en ervaring zou hem in de EU een machtig en invloedrijk persoon maken.
Maar na de motie van wantrouwen (gesteund door de gehele oppositie) en de motie van afkeuring (gesteund door de hele Kamer) lijken de politieke dagen van Rutte geteld. Zijn politieke lot ligt in handen van Wopke Hoekstra (CDA) en Sigrid Kaag (D66), die tijdens de formatiebesprekingen al lieten doorschemeren niet bijster veel zin te hebben in nóg eens 4 jaar Rutte. Hoekstra had (en ik citeer) ‘geen zin om aan te schuiven bij een liberaal motorblok’ en Kaag wilde (en ik citeer wederom) ‘een zo progressief mogelijk Kabinet’. Geliefde partners zijn daarbij PvdA en GroenLinks. Maar zowel PvdA als GroenLinks steunden afgelopen woensdag (31 maart 2021) zowel de motie van afkeuring als de motie van wantrouwen. Een hernieuwde samenwerking met die twee in Rutte 4 zit er dus niet meer in. Ook de ChristenUnie liet vandaag (zaterdag 3 april 2021) weten Rutte 3 af te willen maken, maar geen zin te hebben in Rutte 4.
De meest waarschijnlijke optie is nu een minderheidskabinet onder leiding van Sigrid Kaag. Een Kabinet Kaag I bestaande uit D66, CDA, PvdA en GroenLinks, dat een coalitieakkoord op hoofdlijnen sluit, met gedoogsteun van ChristenUnie, Partij voor de Dieren, SP, Bij1 en VOLT. Niemand zit te wachten op een regeringscoalitie met 7 partijen (of meer). Kaag zal er rekening mee moeten houden dat de VVD – eenmaal haar wonden gelikt – en andere rechtse partijen niet zomaar in ieder onderwerp mee zullen gaan. Dus zal Kaag de bekende akkoorden van stal moeten halen. Tijdens Rutte 2 sloot het toenmalige minderheidskabinet van VVD en PvdA verschillende akkoorden met onder andere ChristenUnie, SGP en D66, om zo meerderheden te creëren in de Eerste- en Tweede Kamer. Ook het CDA deed hierin af en toe mee. Zo’n akkoord is een serie voorstellen die onder één en hetzelfde onderwerp vallen. Zo waren er bijvoorbeeld het Techniekakkoord, het Zorgakkoord, Woonakkoord en het Onderwijsakkoord.
Naast een regeerakkoord op hoofdlijnen, gesteund door D66, CDA, PvdA en GroenLinks, en gedoogd door ChristenUnie, PvdD, Bij1 en SP zullen er dus akkoorden komen waarin de VVD ongetwijfeld mee zal willen doen. Een beetje VVD’er zal nooit ‘nee’ zeggen tegen extra geld voor defensie, het bouwen van extra woningen, de aanleg van de Lelylijn of het stimuleren van de economie.
De afgelopen jaren stond de VVD in het algemeen en Rutte in het bijzonder stijf van de schandalen en integriteitskwesties. Door te roepen dat hij zich niets meer van het vooral kon herinneren leek Rutte er steeds mee weg te komen en dat gebeurde over het algemeen ook. Daarmee waande Rutte zich koning in zijn eigen rijk. Maar met het willen kalt stellen van de immens populaire Pieter Omtzigt is Rutte net even een stap te ver gegaan. En daar gaat hij nu de prijs voor betalen.
Rutte heeft 1.9 miljoen stemmen gekregen. Op zich zal dat wel juist zijn maar of dat alleen door zijn persoon kwam? Veel stemmers kiezen de lijsttrekker van de partij waarop ze stemmen zonder verder te kijken naar andere kandidaten. Dat heeft naar mijn mening dus niets persoonlijks maar komt hem nu wel lekker uit om daar mee te pronken.