Rutte, doe niet zo moeilijk: ratificeer Oekraïne-verdrag nou niet

Donderdag moet blijken of premier Mark Rutte (VVD) de nee-stem tegen het Associatieverdrag van de Europese Unie met Oekraïne laat doorklinken in Brussel. Vanuit Brussels perspectief is het misschien vernederend voor hem. Maar een ramp is dat niet, schrijft Carla Joosten.

Een meerderheid van de opgekomen kiezers bleek op 6 april dit jaar niet geporteerd van vergaande samenwerking met het corrupte Oekraïne. In Brussel was het Associatieverdrag al afgetikt. De 27 andere lidstaten van de Unie hebben het al geratificeerd. Alleen Nederland nog niet.

Waarom doet Rutte zo moeilijk?

Rutte zegt steeds de tegenstanders van het verdrag te willen ‘adresseren’. Vandaag zou hij zich in Brussel sterk maken voor toevoegingen aan het verdrag zoals de zekerheid dat het Oekraïneverdrag geen opmaat is voor toetreding van het land tot de Unie. Ook zou hij de militaire samenwerking willen schrappen en de garantie dat er geen extra geld naar Oekraïne gaat.

Waarom doet Rutte zo moeilijk? Hij wil het verdrag per se ratificeren om te blijven polderen in Europa. Maar dat druist in tegen de uitkomst van het referendum. Zelfs een meerderheid in de Tweede Kamer, die het verdrag eerder goedkeurde, wil de nee-stem volgen. Dat moet Rutte vandaag dan maar duidelijk maken aan de Europese regeringsleiders.

Les van ‘nee’ tegen Grondwet

Maakt het wat uit dat Nederland het verdrag niet ratificeert? Het verdrag zoals het er nu ligt, gaat dan van tafel omdat het door alle 28 EU-landen moet worden geratificeerd. In dat geval kan de EU een nieuw verdrag sluiten met Oekraïne voor de interne markt en handel: dat is immers een EU-competentie. En als andere landen dan alsnog militaire samenwerking en andere parafernalia willen, kunnen ze dat intergouvernementeel regelen.

Het is in de praktijk misschien allemaal niet zo eenvoudig: militair wordt er immers al samengewerkt met Oekraïne. Maar de les van het Associatieverdrag is dat de Unie niet door kan gaan met zijn ondoorzichtige manier van verdragen en structuren. Een les die volgt op het ‘nee’ tegen de Europese Grondwet, nota bene al elf jaar geleden.

Tijd voor verandering. Laat Rutte dat maar in Brussel duidelijk maken. Dat is ook gezien de problemen die zijn gerezen rond die andere omstreden verdragen – CETA en TTIP – het beste voor de hele Unie.

Vanuit Brussels perspectief is het misschien vernederend voor Rutte. Maar ook dat is geen ramp.