George Orwell beschreef de totale surveillancestaat kort na de Tweede Wereldoorlog en is met zijn boek in 1984 allang een metafoor geworden voor totalitaire toestanden die blijkbaar geen uitleg meer behoeven. Met adembenemende meedogenloosheid schetst de auteur het angstaanjagende beeld van een door en door totalitaire samenleving, de tirannie van een absoluut autoritaire staatsmacht, tot in de puntjes georganiseerd. Zijn sombere visie heeft een beklemmende verwijzing naar de werkelijkheid waar zelfs de lezers van nu nauwelijks aan kunnen ontsnappen.
Met zijn beklemmende visie op een dictatuur die de gedachten en gevoelens van mensen tot in de puntjes beheerst, heeft George Orwell een grote klassieker van de moderne tijd tot stand gebracht. Of het nu gaat om nepnieuws, haatzaaiende uitlatingen, digitale profilering, sociale scores of big data – parallellen met onze wereld van vandaag zijn duidelijk te zien op elke pagina van dit helderziende boek.
“Migranten zijn niet crimineler dan Duitsers.” – “Islam betekent vrede!” – “Bovenal is klimaatverandering door de mens veroorzaakt.” Op de een of andere manier associëren we drie andere straffen met dergelijke straffen, meer dan 70 jaar oud. Er was iets? “Oorlog is vrede! Vrijheid is slavernij! Onwetendheid is kracht! “In een “Oceanië” gericht op “Engsoz” (“Engels socialisme”), zijn dit de drie gezaghebbende slogans van het Ministerie van Waarheid (mooi en dubbelzinnig afgekort als “mini-waarheid”), dat wordt bestuurd met een ijzeren vuist – en een alomtegenwoordige “Big Brother is watching you!”.
Gedurfde vergelijkingen? Zeker, maar duidelijk. Want wat George Orwell (1903-1950), de auteur van de dystopie “1984”, die eindigde in 1948 en gepubliceerd werd in 1949, verfraaid op een donkere en fantasierijke manier, bewijst dat hij vandaag nog steeds een zeer realistische profeet is. Orwell had zich teruggetrokken op het eenzame Hebridische eiland Jura, voor de westkust van Schotland, in een huis zonder elektriciteit en zonder stromend water – mogelijk al vroeg het einde van zijn leven vermoedend en om in vrede te kunnen schrijven. Vandaag zou hij er grimmige vreugde in hebben, zoals het “beste Duitsland dat we ooit hebben gehad”, “Het land waarin we goed en gelukkig leven” gebruikt de dystopie van “1984” als gebruiksaanwijzing.
Voorbeelden? Slechts een paar op dit moment, maar je zou er hele boeken mee kunnen vullen: de taal-, gedachte-, houdings- en houdingssjablonen van “politieke correctheid” (PC) met hun hui-toewijdingswoorden en ugh-lastering, de dictaten van gender en queer -Lobby, het bedrog van misdaadstatistieken, het verzwijgen van de etnische afkomst van criminelen, het rondscharrelen met CO2-waarden, het gebrek aan cultuur van de “annuleringscultuur”. En het geheel is ook “wetgevend” of uitvoerend onderbouwd: door een geplande “Democracy Promotion Act”, een huidige “Internet Search Act”, een Berlijnse “Anti-Discrimination Act”, door talloze “instituten” en NGO’s, die – rijkelijk gesteund door de staat – de “strijd tegen rechts” en snuffelend via Facebook, Twitter, Instagram, Youtube om shitstormen van het hek te breken,
Orwell anticipeerde dit allemaal in “1984”. Hij had niet eens kunnen vermoeden welke kansen digitalisering snuffelaars en informanten zou bieden. Fragmenten uit het origineel kunnen nog steeds volstaan: de personen of poppen die in “1984” optreden, moeten altijd “dubbel denken” (“dubbeldenken”) oefenen: ze zien de werkelijkheid en moeten het tegenovergestelde geloven. Ze moeten deelnemen aan “haatweken”, ze worden elke dag blootgesteld aan het haatritueel van twee minuten (“twee minuten-haat”) en ze worden gemanipuleerd door een constant bijgewerkt woordenboek van “Newspeak” (“Newspeak” ).
De taalkundige Syme werkt aan deze map. Hij zegt over de hoofdpersoon van de roman, Winston Smith, die trouwens een liefdesrelatie had met een gehersenspoelde Julia van het Ministerie van Liefde: “We leggen de laatste hand aan Nieuwspraak … We stampen woorden uit elke dag … Zie je niet dat Nieuwspraak geen ander doel is dan het gedachtenveld te verkleinen? […] Het is gewoon een kwestie van de realiteit controleren. […] De revolutie is voltooid wanneer de taal is gemaakt … Er zal helemaal geen denken meer zijn … Orthodoxie betekent: niet meer hoeven denken. “En het motto is:” Onwetendheid is kracht. “De kracht van de machthebbers.
Doelwit van de “gedachtepolitie”
Iedereen die niet politiek correct denkt en spreekt in “Oceanië”, die een “gedachtecrimineel” is in de zin van “Big Brother”, wordt het doelwit van de “gedachtepolitie”, de verdenkingsregel is dat ze zelf moeten falen van elke gedachte misdaad met een slecht geweten (“crime stop”), of het is “verdampt”, verdampt, dat wil zeggen, het vindt niet langer plaats in het openbaar (vandaag de dag “cultuur annuleren”). Daarom heeft Winston Smith de taak om in “Mini Truth” voortdurend de geschiedenis te herschrijven. Uiteindelijk nam in ieder geval Winston, die tevergeefs had geprobeerd een politieke verandering teweeg te brengen over de “Prolos”, over het gewone volk, ontslag: “Hij had de overwinning op zichzelf behaald. Hij hield van de grote broer.”
Dat is radicaal succesvol cultureel marxisme in de zin van Antonio Gramsci! Dat is DDR 2.0, want in de DDR stonden sancties als je geen vast klassenstandpunt had, dus als je geen onvoorwaardelijk vertrouwen had in de juistheid van het SED-beleid. Vandaag gaat het om het juiste “PC”-standpunt. Voormalig idealistisch socialist George Orwell wist waar hij over schreef. Hij wist wat er gebeurde in de Sovjet-Unie van Stalin. En als vrijwilliger van de trotskistische groep Partido Obrero de Unificación Marxista (POUM) tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) maakte hij de liquidatie van anti-stalinistische linksen “live” mee. Voor Orwell – en trouwens ook voor zijn vriend Arthur Koestler – was dat het keerpunt in zijn leven.
De Engelse uitgevers mochten Orwell helemaal niet omdat de Sovjet-Unie de bondgenoot was geweest tegen nazi-Duitsland. Vier uitgevers wezen het manuscript „Animal Farm” af. Er was sprake van een “versluierde censuur”, dat wil zeggen een vrijwillige, versluierde censuur. Orwell werd een ‘niet-persoon’ – een term die hij zelf bedacht. Het paste niet in de publieke opinie, men wilde Stalin niet irriteren, hoewel er voor het einde van de Tweede Wereldoorlog een onoverkomelijke kloof tussen de drie westerse geallieerden en de USSR was ontstaan, en Churchill op 5 maart 1946 de oppositieleider ten tijde van het “IJzeren Gordijn” voor de afscheiding van de landen van Oost- en Midden-Europa, gedwongen door Stalin.
Al in de laatste fase van het werk aan “Animal Farm” vermoedde Orwell dat zijn werk “politiek niet zo in orde is dat ik van tevoren nauwelijks zeker weet of iemand het zou willen publiceren” (Orwell in een brief van 17 februari 1944 naar Gleb Struve). Wat had hij gelijk. Zijn voorwoord bij “Animal Farm” met de titel “The Freedom of the Press” werd het slachtoffer van de censuur van het Britse Ministerie van Informatie – uit respect voor de USSR.
Het was pas in 1972 dat dit voorwoord werd ontdekt in de documenten van Orwell (en is opnieuw opgenomen in een nieuwe vertaling in de nieuw gepubliceerde editie – noot van de redacteur). De uitdrukking werd beroemd: “Als vrijheid überhaupt iets betekent, dan betekent het het recht om mensen te vertellen wat ze niet willen horen.” Orwell hekelde ook “Russophilia” en schreef: “Als intellectuele vrijheid, die ongetwijfeld een meest opvallende kenmerk van de westerse beschaving, enige zin heeft, is dat iedereen het recht moet hebben om te zeggen en af te drukken wat zij denken dat de waarheid is, op voorwaarde dat het niet onmiskenbaar bijdraagt aan de rest van de gemeenschap Schade.”
Afschaffing van de geschiedenis
Orwell werd voor “1984” waarschijnlijk ook geïnspireerd door Hayeks klassieker “The Road to Serfdom” (Duits: “The way to servitude”, 1944). Misschien was Orwells “1984” ook een ironisch antwoord op de sciencefiction van de toonaangevende Amerikaanse gedragswetenschapper BF Skinner, die met “Walden Two” (Duits: “Futurum Zwei”) een ideale, zogenaamd niet-agressieve samenleving had geschetst – een samenleving die beroemt zich erop de geschiedenis te hebben afgeschaft. “Big Brother” zegt dienovereenkomstig: “Wie het verleden controleert, controleert de toekomst: wie het heden controleert, controleert het verleden.”
Nu moet het in ieder geval duidelijk zijn dat trouwe socialisten en alle klimaatspaarders, zelfverklaarde antiracisten en cultureel gevoelige mensen die hier vandaan komen het moeilijk hebben met “1984”. Op een gegeven moment wordt het niet langer als “nuttig” beschouwd om “1984” op school te behandelen. Al in 1965 bespotte de “Kindlers Literatur Lexikon” het feit dat Orwells roman “ideologisch, dwz anti-communistisch, toegeëigend” was. In de DDR was het in ieder geval extreem gevaarlijk om Orwell te lezen. In oktober 1978 veroordeelde de rechtbank van Karl-Marx-Stadt een 27-jarige theoloog tot twee jaar en vier maanden gevangenisstraf. Hij had Orwells “1984” aan vrienden gegeven. De aanleiding voor het oordeel van de rechtbank luidde onder meer: ”Het boek ‘1984’moet dienen om het socialisme te demoniseren en te denigreren. Met name de Sovjet-Unie en de leidende rol van de marxistisch-leninistische partij worden belasterd.”
Wij vragen jou om ons te steunen Overweeg alstublieft om ons te steunen als donateur of ondersteunend lid, ook wij hebben onze inkomsten zien dalen in deze heftige tijden daarom, KLIK HIER voor IBAN of via PayPal hieronder!, hartelijke dank en veel leesplezier.
Steun SDB via PayPal veilig en simpel.