‘De onderste steen moet boven,’ zei premier Rutte vandaag over de situatie van Jamal Khashoggi, de Saudische journalist die vermoord blijkt te zijn. Waar hebben we die zin toch eerder gehoord? Oh ja, MH17!
Khashoggi, die voor The Washington Post schreef en naar Turkije moest voor papieren in het Saudische consulaat zodat hij met zijn verloofde kon trouwen, bleek vermoord. De diplomatieke betrekkingen tussen de Verenigde Staten (en daarmee de westerse wereld), Saudi-Arabië en Turkije staan daardoor op scherp.
Het lijkt er op het moment sterk op dat Saudi-Arabië het op een vergissing houdt en geen verantwoordelijkheid neemt voor deze actie, maar wel maatregelen zegt te nemen om dit in het vervolg te voorkomen. Hiermee bekoelen ze de relatie met Turkije en de Verenigde Staten, kan iedereen weer lekker door één deur. Het is dan ook opmerkelijk dat premier Rutte vanuit Kopenhagen loopt te roeptoeteren dat ‘de onderste steen boven moet’. Moreel gezien heeft hij gelijk. Geopolitiek gezien praat hij echter z’n mond voorbij. Daar komt ook nog eens bij dat bij MH17 ook ‘de onderste steen boven moest’ en we zien nog bij ieder bericht daarover hoe dat in z’n werk gaat.
Rutte zet zichzelf daarmee in een moeilijke positie want hij wordt nu mogelijk verantwoordelijk gehouden vanwege het voor het blok zetten van de Verenigde Staten als leider van het vrije westen waar men het ‘niet zo chill vindt’ als journalisten worden vermoord. Hoe pijnlijk en schrijnend de realiteit ook kan zijn, het lijkt er sterk op dat Turkije, de Verenigde Staten en Saudi-Arabië een overeenstemming hebben bereikt over hoe ze het verhaal naar buiten zullen brengen en wat ze achter zullen houden of niet zullen bevragen. Daarmee keur ik het gedrag niet goed maar schat ik de kans ontzettend laag in dat één van die landen ineens een andere koers zal gaan varen omdat Rutte vanuit Kopenhagen op z’n morele witte paard de tent binnen komt banjeren. Ik gok dan ook dat hij zal zwichten en op z’n vingers wordt getikt door de Verenigde Staten als hij deze situatie een prioriteit maakt.