Achtenveertig uur nadat premier Theresa May haar regering voor het eerst achter een strategie voor een zachtere Brexit kreeg, besloot minister van Brexitzaken David Davis dat hij niet met de nieuwe koers kon leven. Zondagavond nam hij ontslag. Met het vertrek van Davis, een boegbeeld van de Brexiteers, moet May vrezen voor muiterij binnen haar partij. Haar premierschap en een ordentelijk Brits uittreden uit de EU staan op het spel.
De minister die namens de Britten onderhandelde over het vertrek uit de EU is opgestapt, uit onvrede over de exitstrategie van Theresa May.
In zijn ontslagbrief velt Davis een hard oordeel over het Brexit-plan van May. „Dit beleid zorgt voor een onderhandelingspositie die op zijn best zwak is”, schrijft Davis. Zijn grootste kritiek betreft het nieuwe voorstel om verplicht de regels van de interne markt te volgen voor de handel in goederen en landbouwproducten. „Het onvermijdelijke gevolg is dat zeggenschap van het parlement een illusie wordt in plaats van werkelijkheid”, schrijft Davis. Dat druist in tegen de mantra van de Brexitcampagne van twee jaar geleden: take back control.
Nog meer eisen
Davis waarschuwt ook dat de plannen die May vrijdag doordrukte alleen tot „nog meer eisen om concessies” van Brussel zullen leiden. De Europese Commissie heeft altijd gezegd dat de interne markt ondeelbaar is en dat het nooit zal toestaan dat de Britten selectief winkelen (handel in goederen), zonder ook de andere verplichtingen (regels die vrij verkeer van personen, kapitaal en diensten regelen) te accepteren.
De Commissie wil May pushen alle regels over te nemen, denkt Davis. De Britten komen dan in een soortgelijke situatie terecht als Noorwegen: wel onderdeel van de interne markt, zodat bedrijven vrij kunnen handelen en personen zich vrij kunnen bewegen, maar zonder enige invloed op de totstandkoming van EU-regels.
Inhoudelijk gezien zijn de gevolgen van het vertrek van Davis te overzien voor May. Davis stond niet te boek als een politicus met oog voor details en technische kennis. De Financial Times berekende onlangs dat hij dit jaar slechts vier uur persoonlijk met hoofdonderhandelaar Michel Barnier van de Europese Commissie sprak. De werkelijke macht lag al langer bij Oliver Robbins, een topambtenaar die rechtstreeks aan May rapporteert.
Het belang van het vertrek van Davis is dat hij door Brexiteers werd gezien als de vertegenwoordiger van hun stem binnen de ministerraad. Aan de koersvastheid van May twijfelden zij al langer, maar zo lang Davis over de Brexit ging, hadden ze enig vertrouwen in een goede afloop.
May benoemde maandagochtend snel een opvolger. De 44-jarige Dominic Raab, net als Davis een voorstander van uittreding, is de nieuwe minister voor Brexitzaken. Of May de situatie tot bedaren kan brengen hangt echter van meer af dan een benoeming alleen.
Iedere dag dat er niet richting een consensus, gedragen in Londen en Brussel, toegewerkt wordt, komt een Brexit, zonder akkoord, met ruzie en economische chaos dichterbij.
De premier verliest alle autoriteit als ze door het vertrek van Davis haar kersverse compromis over de Brexit-strategie verscheurt. Haar ministers weten dan dat ze op ieder moment de premier kunnen gijzelen. Bovendien zal een hardere Brexit-strategie de woede wekken van circa twintig Tories die wel pro-Europees zijn. Zij zijn belangrijk omdat zij het verschil maken in de belangrijke parlementaire stemmingen over uittreden die de komende tijd gehouden worden. Deze zogenoemde Tory-rebellen kunnen in het Lagerhuis met steun van Labour en de Schotse nationalisten de plannen van May dwarsbomen. Uiteindelijk is er in het Lagerhuis een meerderheid voor een zachte Brexit.
Rebellie
Als May aan die parlementaire meerderheid toegeeft, riskeert ze rebellie binnen haar eigen partij. Brexiteers als Boris Johnson, Michael Gove en Liam Fox zullen ook de druk voelen te vertrekken als minister. In dat geval raakt May de controle over haar regering kwijt en riskeert ze een vertrouwensstemming binnen de fractie van de Tories in het Lagerhuis. Dat is hoog spel. Wint May dan mag er volgens fractieregels een jaar lang niet via zo’n stemming opnieuw aan haar positie getornd worden. De Brexiteers hebben dan hun hand overspeeld. Verliest ze, dan moeten de Conservatieven een nieuwe leider kiezen en breekt grote onzekerheid aan.
Een leiderschapsverkiezing kost tijd. Er resteren slechts drie maanden voordat een akkoord met de EU af moet zijn, om het Europese en Britse parlement voldoende tijd te gunnen de deal te beoordelen, maar tijd hebben de Britten niet. Iedere dag dat er niet richting een consensus, gedragen in Londen en Brussel, toegewerkt wordt, komt een Brexit, zonder akkoord, met ruzie en economische chaos dichterbij.
Wij vragen jou om ons te steunen Overweeg alstublieft om ons te steunen als donateur of ondersteunend lid, ook wij hebben onze inkomsten zien dalen in deze heftige tijden daarom, KLIK HIER voor IBAN of via PayPal hieronder!, hartelijke dank en veel leesplezier.
Steun SDB via PayPal veilig en simpel.