Je kunt geen radio of tv aanzetten of er passeert een lijsttrekker. In een eigen reclamespot, in een spelletje, in een 1-op-1-interview, aan tafel bij een talkshow of in een debat. En ze mogen bijna allemaal opdraven, van Mark Rutte tot Richard de Mos; het doet er niet toe of je klein of groot bent. Alleen Henk Krol blijft wat in de luwte; heel anders dan we van hem gewend zijn.
Maar ondanks al die optredens verandert er weinig in de voorkeur van de kiezer. We smachten naar de gamechanger, de onverwachte wending in de kiezersvoorkeur door een blunder of een verrassend goed optreden. De VVD blijft ongenaakbaar aan kop, Wilders volgt op gepaste afstand en het CDA zit daar weer achter. Het is nog ongewis wie van de drie volgers (D66, GroenLinks, PvdA) uiteindelijk de vierde plek mag opeisen. Tot nu toe is het too close to call.
“Dat soort blunders zijn in deze campagne nog niet gemaakt, maar sommige lijsttrekkers komen wel in de buurt.”
Gamechangers zijn gebeurtenissen die een saaie verkiezingsstrijd een zinderende finale geven. De kers op de taart van de campagne. Maar helaas. De debatten op Radio 1 en bij RTL hebben de kiezer niet op andere gedachten gebracht. Wat vroeger wel gebeurde met Wouter Bos die door Jan Peter Balkenende werd weggezet als draaier, met Emile Roemer die in een debat met Mark Rutte met de mond vol tanden stond en met Diederik Samsom die verraste met ‘het eerlijke verhaal’. Ook Krol verspeelde in 2017 zijn riante winst in de peilingen, toen hij – volgens eigen zeggen door oververmoeidheid – fout op fout stapelde, AOW en WAO door elkaar haalde en zijn achterban verbijsterde met de opmerking dat de AOW niet voortdurend met de lonen kon meestijgen.
Dat soort blunders zijn in deze campagne nog niet gemaakt, maar sommige lijsttrekkers komen wel in de buurt. CDA’er Wopke Hoekstra ging eerst in de fout met een rondje schaatsen in Thialf en krijgt nu alle shit over zich heen omdat hij de WW-uitkering wil terugbrengen van twee naar één jaar; een idee dat niet direct is terug te vinden in het verkiezingsprogramma. Hoekstra scoorde ook al niet in het RTL-debat, waar hij bij elk antwoord recht in de camera keek. Dat mag alleen Hans Wiegel. Het is vooral onhandigheid van iemand van wie dat niet werd verwacht. Maar het kan je wel schaden. Het tast in ieder geval het beeld aan van de zelfverzekerde standvastige partijleider, wat Hoekstra is in de ogen van het partijbestuur.
“Net als bij het ontslag van een voetbaltrainer: het elftal krijgt plotseling de geest maar kan ook blijven doorsukkelen.”
Mark Rutte, die niet kan nalaten het CDA de foutjes van Hoekstra in te wrijven, moet zelf ook oppassen. Zijn opmerking dat Groningen graag een kerncentrale wil, was een miskleun. Zoals zo vaak zegt Rutte dan sorry en waait de kritiek op zijn gebrek aan kennis weer over. Maar de manier waarop de VVD’er door een kiezer in de hoek werd gezet omdat hij niet, zoals Lodewijk Asscher wel deed, is opgestapt vanwege de toeslagenaffaire, wordt niet snel vergeten. Rutte had het er zichtbaar moeilijk mee. Het raakt de VVD nog niet echt, ook al daalt de partij van dik veertig zetels naar hoog in de dertig.
Sigrid Kaag (D66) en Lilianne Ploumen (PvdA) hebben nog geen fouten gemaakt, wat knap is voor debuterende lijsttrekkers, de druk is immers groot. Maar de leiderswisseling heeft ook geen positief effect gehad. De partijen schommelen rond hetzelfde zetelaantal als onder Jetten en Asscher. Het is net als bij het ontslag van een voetbaltrainer: het elftal krijgt plotseling de geest maar kan ook blijven doorsukkelen. Het laatste is het geval bij PvdA en D66.
“Klaver lukt het deze keer niet om met kop en schouders boven zijn concurrenten uit te steken.”
Jesse Klaver realiseerde vier jaar geleden wel dat schokeffect met GroenLinks. Als debuterend lijsttrekker haalde hij een monsteroverwinning: van vier naar veertien zetels. Maar sindsdien stokt het, de partij scoort ongeveer hetzelfde als destijds. En Klaver lukt het deze keer niet om met kop en schouders boven zijn concurrenten uit te steken. Hij is niet beter dan Lilian Marijnissen die vol enthousiasme het debat aangaat en het beeld van haar partij een enorme boost geeft, ook al levert dat de SP geen extra zetels op.
Er zijn nog tien campagnedagen te gaan, dus er kan nog wel iets gebeuren. Forum voor Democratie zou voor een verrassing kunnen zorgen, denkt voorman Thierry Baudet. Hij weigert de peilingen te geloven die hem hooguit vier zetels toedichten. Dat is geen gamechanger maar een tunnelvisie.
Wij vragen jou om ons te steunen Overweeg alstublieft om ons te steunen als donateur of ondersteunend lid, ook wij hebben onze inkomsten zien dalen in deze heftige tijden daarom, KLIK HIER voor IBAN of via PayPal hieronder!, hartelijke dank en veel leesplezier.
Steun SDB via PayPal veilig en simpel.