Nieuwe waarschuwing van bitch jonkvrouw Ollongren voor nepnieuws op zogenaamde junksites

In een brief aan de Tweede Kamer waarschuwt minister Kajsa Ollongren opnieuw voor nepnieuws in Nederland. Volgens de D66-minister van Binnenlandse Zaken wordt vanuit Rusland valse informatie over het coronavirus in Nederland verspreid. Een jaar geleden waarschuwde Ollongren ook al voor nepnieuws. Er was toen veel kritiek op haar onderzoek ernaar.

Waar waarschuwt de minister nu voor?

Onderwerp van Ollongrens Kamerbrief is de bescherming van de democratie tegen desinformatie. Ollongren benadrukt dat door de verspreiding van het coronavirus betrouwbare informatie nog essentiëler is geworden: ‘Het is belangrijk dat mensen tijdens deze uitbraak zichzelf en elkaar goed kunnen informeren. In deze wereld waar informatie zich razendsnel verspreidt, is het tijdig controleren op feitelijke (on)juistheid lastig.’

Volgens Ollongren is er ‘de afgelopen periode veel misleidende informatie rondgegaan’ over het coronavirus. Onder meer in brieven, maar vooral op sociale media en platforms als WhatsApp.

Wat is het gevaar?

Ollongren haalt in haar Kamerbrief de Wereldgezondheidsorganisatie aan die waarschuwt voor een stortvloed aan informatie over het coronavirus. Die zogenoemde ‘infodemie’ zou mensen te veel informatie geven, waardoor zij niet kunnen nagaan of die betrouwbaar of onbetrouwbaar is.

Rusland zou willen profiteren van de verwarring. Ollongren kreeg van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) de bevestiging dat er ‘Russische narratieven’ worden gedeeld ‘in een aantal Nederlandse socialemediagroepen’. Ook wijst de minister op het AIVD jaarverslag 2019 waarin de veiligheidsdienst waarschuwt voor ‘Russische beïnvloedingsactiviteiten’.

Volgens de AIVD probeert Rusland de nadruk te leggen op Europese verdeeldheid en gebrek aan onderlinge solidariteit in de bestrijding van het coronavirus.

Wat zei minister Ollongren hier eerder over?

Sinds haar aantreden in 2017 waarschuwt minister Ollongren voor nepnieuws, desinformatie en buitenlandse beïnvloeding bij verkiezingen. Russisch nepnieuws zou worden gebruikt om de publieke opinie in Nederland te beïnvloeden.

Russische beïnvloedingscampagnes zijn vervolgens door Ollongren gebruikt als argument voor de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Deze zogeheten sleepwet, die in 2018 onderwerp was van een referendum, moest die buitenlandse beïnvloeding voorkomen. Een meerderheid van de kiezers sprak zich uit tegen de wet.

Duidelijke voorbeelden van nepnieuws en Russische invloed kwamen er nooit, hoewel Ollongren dat wel had beloofd. In 2019 liet ze daarom een rapport opstellen waarvoor desinformatie in Nederland werd onderzocht.

Wat kwam uit dat onderzoek?

Russische beïnvloeding werd in ‘Politiek en Sociale Media Manipulatie’, het rapport van de Universiteit van Amsterdam, niet bewezen. De waarschuwingen van Ollongren over Russische inmenging bleken voorbarig. ‘Ik heb momenteel geen aanwijzingen dat er bij onze verkiezingen door statelijke actoren grootschalig desinformatie is verspreid,’ meldde zij vorig jaar in een Kamerbrief ter evaluatie van de Provinciale Statenverkiezingen en de Europese Parlementsverkiezingen in 2019. Met ‘statelijke actoren’ werd impliciet Rusland bedoeld.

In plaats van nepnieuws en desinformatie werd in het rapport een nieuwe term geïntroduceerd: junknieuws. Diverse Nederlandse websites werden hiervan beschuldigd.

Junknieuws Rapport van Bilderberg Kasja Ollongren – ‘Politiek en Sociale Media Manipulatie’

Minister van binnenlandse zaken Kajsa Ollongren schreef 18 oktober 2019 een Kamerbrief over beleidsinzet bescherming democratie tegen desinformatie en met dit persbericht werd het aangekondigd. Bij de brief zat een rapport dat in opdracht van haar en van het ministerie van Onderwijs was uitgevoerd: “POLITIEK EN SOCIALE MEDIA MANIPULATIE / THE POLITICS OF SOCIAL MEDIA MANIPULATION”. Daarin wordt de vraag beantwoord of sociale media de politiek manipuleren. Na kennisneming van het rapport en de begeleidende brief van de minister moet echter de omgekeerde vraag gesteld worden: waarom manipuleert de politiek de sociale media?

Ollongren werd eerder, in januari 2018, door de Tweede Kamer naar de taakgroep EU vs DESINFO gestuurd, om namens Nederland verhaal te gaan halen. Die taakgroep had namelijk zelf nepnieuws verspreidt over de Nederlandse media.

De Tweede Kamer nam 18 oktober 2018 een motie aan die opriep ‘onderzoek te doen naar de effecten van sociale media en internetzoekmachines op deze verkiezingen, daarbij ook mogelijke buitenlandse beïnvloeding te betrekken en de uitkomsten met de Kamer te delen’.

De minister vindt dat zelf ook een belangrijk onderwerp, zoals ze uitlegde in Jinek op 4 maart 2019. Met haar nieuwe rapport gaat Ollongren nu zelf op zoek naar nepnieuws om daar preventief wat aan te doen. In haar brief van 18 oktober 2019 zegt de minister dat ze wil inzetten op:

• preventie, om te voorkomen dat desinformatie impact heeft en zich verspreidt

• de informatiepositie verstevigen, geeft tijdig zicht op en duiding van de (potentiële) dreigingen

• en (zo nodig) reactie, wanneer er desinformatie is

Onze Minister wil voorkomen dat desinformatie impact heeft en zich verspreidt, en dit rapport is haar kick-off.

Een lijst media kanalen wordt in het rapport aangeduidt als hyperpartisan (politiek sterk gekleurd) en:

junknieuws:

Wanneer nepnieuws door die lens van een morele paniek wordt beschouwd, rijst de zorg dat de traditionele journalistiek als steunpilaar van de democratie thans wordt uitgehold door sociale media en daar vervangen door clickbait van lage kwaliteit en politiek sterk gekleurde commentaren, die op zo’n wijze worden verpakt dat de consumptie ervan doet denken aan die van ongezond junkfood (vandaar de term: junknieuws). De algehele gezondheid van de media als sociaal weefsel staat op het spel, omdat burgers die sociale media gebruiken als bron van politieke informatie worden benadeeld in de mogelijkheden om een oordeel te vormen over sociale kwesties en politiek in algemenere zin (Carlson, Matt -2018, ‘Fake news as an informational moral panic: the symbolic deviancy of social media during the 2016 US presidential election’)

In het verslag van Ollongren wordt gerefereerd aan een rapport over de Amerikaanse verkiezingen van 2016 om te onderbouwen hoe de vierde macht (traditionele journalistiek) wordt uitgehold door nepnieuws. Maar recent onthulde een klokkenluider in de Verenigde Staten hoe juist traditioneel media kanaal CNN bevooroordeeld verslag deed van die verkiezingen (bron: Veritas).

En eerder dit jaar vertelde Dr. Robert Epstein in de Verenigde Staten in een onderzoek over hoe Google haar zoekresultaten in verkiezingstijd aanpast op de voorkeur van Google voor een presidentskandidaat. Google klokkenluider Zach Vorhies vertelde over hoe Google de zoekresultaten aan haar eigen visie op de wereld aanpast. (bron, bron)

Aan zulke vormen van manipulatie wordt in het rapport van Ollongren niet gerefereerd. Ze lijkt daarentegen op basis van haar rapport voor te sorteren op het preventief versterken van de positie van traditionele media kanalen, om zo het verspreiden van onwelgevallige meningen via alternatieve media tegen te gaan.

Ik nodigde alle in het rapport opgenoemde kennelijke ‘verspreiders van desinformatie en nepnieuws’ (citaat: ”complottheorie, clickbait, alsmede extremistische, sensationalistische, tendentieuze en politiek sterk gekleurde (‘hyperpartisan’) bronnen en verhalen”) uit om in Potkaars te vertellen wat hun analyse is van de vierde macht [de pers in Nederland], van nepnieuws en van hoe ze in dit rapport werden omschreven (dit is de uitnodiging).

“De nadruk ligt op dit moment op preventieve acties”.

Het rapport Politiek en sociale media manipulatie is opgesteld door de Universiteit van Amsterdam. Die universiteit heeft, zo schrijft Ollongren aan de Kamer, “ter uitvoering van de motie Middendorp (VVD)/Verhoeven (D’66) onderzoek gedaan naar de impact van sociale media en zoekmachines op de (Provinciale- en Europese) verkiezingen”.

Met die motie verzocht de Tweede Kamer de regering in oktober 2018 om bij de Provinciale en Europese verkiezingen “onderzoek te doen naar de effecten van sociale media en internetzoekmachines op deze verkiezingen, daarbij ook mogelijke buitenlandse beïnvloeding te betrekken”.

De overweging die aan deze motie ten grondslag lag was “dat sociale media en internetzoekmachines onze democratische rechtstaat kunnen beïnvloeden en dat de dreiging van beïnvloeding van buiten steeds concreter wordt en dat de reikwijdte en invloed hiervan niet duidelijk zijn”.

Onderzoek gaat véél vérder

De vraag van de Tweede Kamer aan de Regering kan Ollongren in één zin beantwoorden en dat doet ze ook: “De onderzoekers concluderen dat zij op sociale media en internetzoekmachines geen Nederlandstalige buitenlandse desinformatiecampagnes of nep-actiegroepen gevonden hebben rond de Provinciale Staten- en Europese parlementsverkiezingen van 2019”.

Ondervoorzitter van de Tweede Kamer Martin Bosma (PVV) vat deze conclusie zelfs in vijf woorden samen: er was geen enkele inmenging. Maar de onderzoekers hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om véél vérder te gaan dan de vraag van de Tweede Kamer. En minister Ollongren gaat daar maar al te graag in mee. Op het simpele – en laten we eerlijk zijn, geruststellende: er was geen enkele inmenging – laat zij in de brief aan de Kamer bijna triomfantelijk volgen “dat de onderzoekers constateren dat er sprake is van verspreiding van aanzienlijke hoeveelheden tendentieus en nep/junknieuws”.

Maandenlang jeremieerde Ollongren over “buitenlandse inmenging bij de verkiezingen”. Daarom moest “nepnieuws” worden aangepakt.

Stilletjes werd vrijdagavond, eerste dag van het reces, een rapport gepubliceerd.

Conclusie: er was GEEN ENKELE inmenging.https://t.co/gfeFfOse01 pic.twitter.com/HocEpDbYwr

— Martin Bosma (@Martinbosma_pvv) October 19, 2019

Junknieuws

Wat is junknieuws? De onderzoekers gebruiken het als een soortnaam voor wat zij noemen complottheorieën, clickbait, extremistische, sensationele, tendentieuze en politiek sterk gekleurde (‘hyperpartisan’) bronnen en verhalen. Dat is een nogal bonte verzameling, die minister Ollongren zonder enige terughoudendheid overneemt in haar brief aan de Tweede Kamer en – sterker nog – en passant doodleuk aan de Kamermotie verbindt…!

De Amsterdamse onderzoekers maken er geen geheim van dat ze weinig of niets met junknieuws ophebben. Dat blijkt al direct uit de kop boven de samenvatting van het rapport: Van desinformatie en nepnieuws naar het bredere begrip junknieuws. Junknieuws is volgens de onderzoekers “aanpalend” aan nepnieuws, dat volgens hen vooral wordt geassocieerd met (ik citeer…) “autoritaire regimes of met populistische aanvallen op zogenaamde ‘elite media’”. In één adem genoemd…

Mainstream-media

Daarmee gaan de onderzoekers nóg verder dan mainstream-media als de Volkskrant en het Algemeen Dagblad. Die noemen junknieuws (of pulp- of rommelnieuws) ‘berichten van lage journalistieke kwaliteit van onbekende aanbieders en vaak met overdreven sensationele koppen’, maar ‘niet per definitie fake, maar bevatten wel geregeld verzinsels, niet gecontroleerde feiten of onwaarheden’.

Kortom: junknieuws is volgens hen het tegenovergestelde van het nieuws dat zij zélf pretenderen te brengen… En daarin worden ze door de Amsterdamse onderzoekers ruimschoots gesteund!

Want de term junknieuws wordt in het rapport Politiek en sociale media manipulatie na een heleboel woorden zonder enige beperking geplakt op álle media die niét tot de mainstream-media behoren. En minister Ollongren stuurt ook dát onweersproken door naar de Tweede Kamer…zie onderstaande tabel uit het rapport.

Staaltje manipulatie

Ik haalde op mijn middelbare schoolexamen een negen voor Nederlands. Net geen tien, omdat ik de betekenis van het woord manipulatie niet kende… Die betekenis ben ik daarna nooit meer vergeten: iets of iemand naar je hand zetten. In mijn werk als CAO-onderhandelaar kom ik er veel mee in aanraking.

Volgens de literatuur kun je manipulatie aan vier kenmerken herkennen: overdrijven, angst wekken, machtspositie inzetten en lange monologen houden. Ze komen allemaal voor in het rapport Politiek en sociale media manipulatie en de brief van minister Ollongren!

De vraag van de Tweede Kamer luidde: proberen sociale media, al dan niet vanuit het buitenland, de politiek naar hun hand te zetten? Het antwoord dáárop luidt onomwonden: nee! Maar de onderzoekers en minister Ollongren proberen vervolgens op hun beurt ongegeneerd de sociale media naar hun hand te zetten.

Brandmerken

Dat doen ze door opiniesites als OpinieZ.com met de term junknieuws te brandmerken. Dat is alleen al onterecht omdat OpinieZ geen nieuwssite, maar een opiniesite is, waarop mensen zoals ik hun vrije mening over maatschappij en politiek uiten. Onafhankelijke wetenschappelijke onderzoekers behoren dat te respecteren en niet van een brandmerk te voorzien. Daarmee diskwalificeren ze zichzelf en hun onderzoek!

Wedden dat @KajsaOllongren nog nooit iets op @OpiniezMagazine zélf gelezen heeft…😏

Kajsa Ollongren: minister van Waarheid en Deugmedia https://t.co/M530MWzxLB

— HSArbeidsvoorwaarden 🇮🇹🤝🇳🇱 (@HenkStrating) October 23, 2019

En het past de minister van Binnenlandse Zaken al helemaal niet om burgers die hun mening over maatschappij en politiek geven in verband te brengen met complottheorieën, clickbait, extremistische, sensationele, tendentieuze en politiek sterk gekleurde (‘hyperpartisan’) bronnen en verhalen.

Daarmee lapt minister Ollongren de vrijheid van meningsuiting aan haar spreekwoordelijke laars. Dát bedreigt en schaadt de democratische rechtstaat en zou niet zonder politieke gevolgen mogen blijven.