Het lekken van de notulen uit de ministerraadsvergadering zou door veel partijen gedaan kunnen zijn. Maar wie het ook was, er zit een onwelriekend doel achter. Het wantrouwen groeit.
Het is al zes weken geleden dat we naar de stembus gingen, maar het vers gekozen parlement is nog geen stap verder gekomen met het formeren van een nieuw kabinet. Je zou kunnen zeggen dat de politiek zelfs nóg verder van huis is dan op 18 maart, de dag na de Kamerverkiezingen. Door het lekken uit de geheime notulen van de ministerraad naar RTL is het onderlinge vertrouwen op het Binnenhof in een nog sterker dalend been terechtgekomen, om deze terminologie uit het coronadebat maar eens over te nemen. Terwijl na het zichtbaar worden van de aantekening ‘Positie Omtzigt, functie elders’ in de papieren van D66-verkenner Kajsa Ollongren dat vertrouwen, in met name minister-president Mark Rutte, toch al onder nul was gedaald.
Er is wel één groot verschil met de foto waarop heel Nederland kon lezen dat er in de verkennende fase van de kabinetsformatie over het CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt werd gesproken. Ollongren liet die notitie niet bewust aan de persfotograaf zien. Het was een stomme fout, maar ik ga ervan uit dat het per ongeluk was, in haar haast om naar huis te gaan toen ze te horen had gekregen besmet te zijn met corona.
Het lekken uit de geheime notulen uit de ministerraad is echter bewust gedaan. Met opzet. Om wederom te laten zien dat er over Omtzigt, de kinderopvangtoeslagenaffaire en zijn rol daarin is gesproken, maar nu dus tijdens de ministerraad, oftewel door het voltallige kabinet. Minister van Financiën Wopke Hoekstra, inmiddels CDA-leider, zou het hebben gehad over het ‘sensibiliseren’ van Omtzigt. Hetgeen betekent dat Hoekstra hem gevoeliger had willen maken. Voor de gevolgen voor bewindspersonen en het voltallige kabinet?
Op het Binnenhof doen allerlei theorieën de ronde over wie het lek geweest kan zijn. VVD-leider Rutte zelf om te laten zien dat hij niet de enige is geweest die Omtzigt lastig vond? Iemand uit het CDA om onderlinge vetes uit te vechten? De SP om Rutte nog eens extra onder druk te zetten om af te treden? De PVDA om diezelfde reden? Omdat een motie van wantrouwen aan het adres van Rutte geen meerderheid kreeg, een motie die werd ingediend nadat de VVD-leider had gezegd geen herinnering te hebben aan een gesprek over Omtzigt met de twee verkenners kort na de verkiezingen, terwijl het CDA-Kamerlid wel degelijk onderwerp van gesprek was geweest? Ook de ChristenUnie wordt genoemd als mogelijk lek. Oftewel: lang leve het wantrouwen op het Binnenhof. Daar hebben ze de burger helemaal niet meer bij nodig.
Ik kom een voormalig senator tegen die zoekt naar een ‘greater good’ dat met dit lekken uit de ministerraad gediend zou kunnen zijn. Mijn antwoord daarop is dat ik in de verste verte geen groter goed zie opdoemen. Ik zie geen levensbedreigend gevaar dat het hele land en de hele bevolking gaat verpletteren en dat alleen voorkomen kan worden door een strafbaar feit te plegen. Er is hier geen doel dat dit middel heiligt.
Als er gesensibiliseerd moet worden, dan heb ik nog wel een idee. Want dit lekken uit de ministerraad riekt naar het doelbewust destabiliseren van de verhoudingen in politiek Den Haag. Als het lek komt uit de hoek van degenen die de VVD-leider weg willen hebben, dan moeten die ’s nachts in hun bed eens goed nadenken over hun roep om vertrouwen en hun verwijt dat Rutte dat vertrouwen heeft geschaad. Ze zijn immers zelf niet te vertrouwen. Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Mij lijkt het een bijbelse wijsheid die ook voor niet-gelovigen een leidraad zou moeten zijn.
Ook moeten ze dan eens goed nadenken voordat ze weer een keer zweren dat de stem van de burger belangrijk is. Want met het lekken van deze informatie proberen ze de uitslag van de verkiezingen achteraf te saboteren. En dat kan niet, dat mag niet. Dat soort praktijken zijn, ondanks de vele gedupeerden in de kinder-opvangtoeslagenaffaire, ontoelaatbaar. Bedenk je dan voortaan twee keer voordat je met een belerend vingertje naar een buitenland wijst waar een loopje zou worden genomen met de democratische grondregels.
Is het lekken door iemand anders dan wel goed te praten? Nee, natuurlijk ook niet. Is de bron iemand uit de VVD, uit een andere regeringspartij, de ambtenarij? Het doel is dan mogelijk net even anders, Rutte in het zadel houden, D66-leider Sigrid Kaag of CDA-collega Hoekstra beschadigen, maar net zo verwerpelijk.
Was het overigens nieuws dat er twee jaar geleden in de ministerraad over de kinder-opvangtoeslagen, betrokken personen en het politieke proces is gepraat? Nee. Dat stond al in het eerder dit jaar gepubliceerde eindrapport Ongekend onrecht van de parlementaire ondervragingscommissie-Kinderopvangtoeslag. En dat werd tijdens de verhoren ook bevestigd door Rutte.
Het moment waarop uit de geheime notulen van de ministerraad is gelekt lijkt daardoor een rol te spelen. Het was kort voordat informateur Herman Tjeenk Willink deze week met zijn eindrapport zou komen en in de kabinetsformatie mogelijk een volgende stap zou worden gezet. Een nieuwe fase waarin met een kleiner aantal partijen verder gesproken zou gaan worden over inhoudelijke onderwerpen, in de hoop dat werkende weg het onderlinge vertrouwen weer zou groeien. Kortom, op een heel sensibel moment. Dat maakt, wie de bron ook is geweest, dat dit lekken stinkt. Wie vertrouw je nu nog wel op het Binnenhof?
Je moet inloggen om een reactie te plaatsen.