Nederlandse belastingbetalers betalen goed salaris
De rijkdom van de Oranjes
Niemand weet wat het exacte privé-vermogen van de Oranjes is. Wel zijn Wilhelmina en Juliana in het verleden door toonaangevende Amerikaanse media meermalen uitgeroepen tot rijkste vrouwen ter wereld. Beatrix was in 2000 de rijkste vorstin ter wereld. Desondanks zeurt bijna niemand erover dat Bea jaarlijks een ‘uitkering’ van bijna 4 miljoen euro ontvangt.
Op de jaarlijkse lijst van de rijkste mensen ter wereld van Forbes stond Beatrix in 1997, met een geschat vermogen van 4,7 miljard dollar (11,8 miljard gulden), op de 63-ste plaats. Sindsdien komt zij op die lijst niet meer voor, vreemd…
Het EuroBusiness Magazine schat haar vermogen in 2000 op ruim 7 miljard gulden. Daarmee is ze de Britse koningin Elizabeth, wiens vermogen dat jaar wordt geschat op ruim 6,5 miljard gulden, voor het eerst de baas. Het doorgaans als betrouwbaar aangemerkte blad Quote, schatte het vermogen van de Oranjes in 2001 op 6 miljard gulden. Goed voor een derde plaats op de lijst van 500 rijkste Nederlanders.
Deze gigantische bedragen, laten we uitgaan van 6 miljard, hebben de Oranjes vooral te danken aan ‘Koning Koopman’, ofwel de geaccumuleerde rijkdommen vanuit het koloniale tijdperk. ,,Vooral via de Nederlandsche Handelsmaatschappij, opgericht door onze Koning Willem I, is uit de Indonesische gebieden – waar de Oranjes destijds natuurlijk een flinke vinger in de pap hadden – ontzettend veel geld gekomen. Dat is allemaal geïnvesteerd en geaccumuleerd”, zo laat royalty-watcher René Zwaap van De Groene Amsterdammer desgevraagd weten.
Waarin? Naast de nodige optrekjes die de Oranjes bezitten met daarin waarschijnlijk een aardige privécollectie kunst en zaken als privéjachten en dergelijke, is het vermogen vooral belegd in aandelen. ,,Bekend is dat de Oranjes grootaandeelhouder zijn in Koninklijke Olie/Shell, al weet niemand om hoeveel procent dat gaat. Verder bestaat het koninklijke aandelenpakket uit onder meer Unilever, Standard Oil, ABN/AMRO en diverse verzekeringsmaatschappijen”, aldus Zwaap.
Uitkering
Je zou denken dat de familie met een privé-kapitaal dat aardig in de richting komt van de schuldenlast van Nicaragua in 1999 (6.4 miljard dollar), zichzelf redelijk kan bedruipen. Willekeurig ieder andere Nederlander die aanspraak wil maken op een uitkering, zal in ieder geval eerst het eigen vermogen moeten opeten. Zo niet, de Oranjes. Voor deze familie doet het rijk al bijna twee eeuwen een zeer royale greep in de schatkist.
In 1813 is bij grondwet (artikel 40) bepaald dat de koning een uitkering krijgt en hierover geen belasting hoeft te betalen. De bedragen werden eerst voor een langdurige periode vastgesteld in de grondwet. Sinds 1972, met de Wet financieel statuut Koninklijk Huis, zijn de bedragen geïndexeerd en is officieel bepaald welke leden van het Koninklijk Huis een uitkering krijgen. In de Rijksbegroting staat jaarlijks hoeveel die uitkeringen, dus gekoppeld aan het rijksindexcijfer en de ambtenarensalarissen, omhoog gaan.
Vijf leden van het Koninklijk Huis ontvangen jaarlijks een uitkering van de staat. Op dit moment zijn dat Beatrix, Claus, Willem-Alexander, Juliana en Bernhard. Na 2 februari zal ook Maxima aan dit rijtje worden toegevoegd. Voor 2002 is de uitkering van Beatrix begroot op een netto bedrag van 3.797.687 euro, ofwel 8.369.000 gulden en 80 cent. Maar daar zal Bea dan ook echt alles van moeten doen! Al haar personeel, hulpjes, dure jurkjes, reisjes, briefpapier, inktpatronen, blauwe oogschaduw, eten, wc-papier, echt alles moet ze hier van betalen…
Optrekjes
Daar staat tegenover dat zij niet één, maar verschillende paleizen en vrijstaande huizen gratis en voor niets ter beschikking heeft van het rijk. Eén om in te werken (Paleis Noordeinde), één om in te leven en af en toe wat te kunnen knutselen (Huize ten Bosch) en uiteraard één voor feesten en partijen, dat tevens kan dienen als logeerkamer (Paleis op de Dam).
Kasteel Drakensteyn is particulier eigendom van Beatrix. Maar, laat dat nou een Rijksmonument zijn. Mocht Beatrix hier iets aan willen opknappen, dan kan zij hiervoor zoals iedere burger gewoon subsidie aanvragen bij de gemeente.
Naast dit alles, uit ruimte gebrek zullen we maar zeggen, huurt de koningin van de staat ook nog het jachtslot het Oude Loo én bezit ze (in ieder geval) één ‘vakantie-boerderij’ in Italië.
Wat een functie als koningin tegenwoordig schuift? Het inkomensdeel dat Beatrix ontvangt, dus los van alle personele en materiële kosten, is 723.326 euro (fl. 1.594.000,70). Ter vergelijking: premier Kok verdient dit jaar, inclusief alle onkosten, bruto 232.884 gulden.
De uitkering van Beatrix van 2001 was, dankzij de lastenverlichting, maar liefst met 90.000 gulden gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor. Dat alleen al, is vier keer een bijstandsuitkering voor een gezin! Mocht Bea het – met een maandinkomen van fl.132.833,- nou toch niet redden, dan kan Claus altijd nog bijspringen. Zijn uitkering dit jaar is 760.083 euro.
Aftrekpost
Voor Juliana en Bernhard is de staat beduidend minder royaal. Zij moeten het doen met slechts één optrekje dat het rijk hen gratis ter beschikking stelt, Paleis Soestdijk. Juliana vangt dit jaar, inclusief alle onkosten, ‘slechts’ 1.030.081 euro, en Bernhard 623.494 euro.
Niet zo vreemd dat Bernhard, zoals René Zwaap vorig jaar heeft aangetoond, dankbaar gebruikt maakt(e) van de door hem zelf opgerichtte ‘milieu-multinational’ het Wereld Natuur Fonds (WNF) om nog wat bij te snoepen. Op basis van documenten die de redactie van De Groene in handen kreeg, schreef Zwaap dat dit echtpaar het WNF onder meer gebruikt als fiscale aftrekpost. (zie www.groene.nl/2001/0126/rz_bernhard.html).
Ten behoeve van het WNF hebben Juliana en Bernhard in 1988 twee schilderijen verkocht, waarvan de opbrengt: anderhalf miljoen gulden (veel hoger dan de echte waarde) van een ‘anonieme gever’ via de Zwitserse rekening van het WNF weer op Bernhards rekening is binnengestroomd. Juliana kan deze royale gift aftrekken van haar eigen inkomstenbelasting. Vervolgens heeft Bernhard dit geld besteed aan zijn persoonlijk Project Lock in Zuid-Afrika, dat in theorie natuurbescherming heette, maar in praktijk veel weg zou hebben gehad van een soort opleidingskamp voor ‘terroristen’, die letterlijk en figuurlijk jacht maakten op ANC-mensen.
Ook Juliana en Bernhard hebben een eigen vakantieverblijf in Italië. Daarnaast bezit Juliana nog altijd het landgoed ‘De Horsten’, een 400 hectaren groot gebied nabij Wassenaar, de duurste regio in Nederland. Het daarop gelegen landhuis, de Eikenhorst, was destijds speciaal ontworpen en gebouwd voor Prinses Christina en haar toenmalige echtgenoot. De gemeente heeft toen zelfs – tot grote ergernis en boosheid van veel burgers – het bestemmingsplan voor hen aangepast.
Sinds de scheiding van Christina heeft het jarenlang leeggestaan. Binnenkort zal de Eikenhorst dienst gaan doen als optrekje voor Willem-Alexander en Maxima. Als alles goed gaat tenminste, want er moet namelijk nog wel het een en ander worden verbouwd, aangepast en goedgekeurd door omwoners. Aan de gemeente zal het waarschijnlijk niet liggen…
Zijn huidige woon- en werkverblijf, naast Paleis Noordeinde – waarover het verhaal gaat dat Beatrix eerst nog geprobeerd heeft het rijk hiervoor te laten opdraaien, maar dat Willem-Alexander uiteindelijk gewoon zelf heeft moeten kopen – zal hij waarschijnlijk als kantoor aanhouden.
Als kroonprins ontvangt Willem Alexander dit jaar een bedrag van 907.561 euro. Eenmaal getrouwd, zal Maxima daar nog eens haar staatstoelage van 733.762 euro aan toevoegen.
Vragen
Het totaalbedrag dat de monarchie het Nederlandse volk dit jaar kost, is 7.852.668 euro. Dit is echter wel los van alle miljoenen die de staat ook dit jaar weer misloopt vanwege de belastingprivileges die bepaalde Oranjes (koning en kroonopvolger) op basis van hun afkomst genieten: vrijstelling van inkomstenbelasting, vermogensbelasting en successierechten. Ook ‘het’ huwelijk drukt dit jaar natuurlijk aardig op de begroting van de overheid en gemeente(n) (113.000 en 1.634.000 euro).
De afgelopen jaren zijn er door met name leden van de SP wel kritische vragen gesteld in de Kamer over de (exorbitant) hoge koninklijke uitkeringen en belastingprivileges die de Oranjes nog altijd genieten. Ook Rick van de Ploeg heeft in de media wel eens gezegd dat het wat lager kan en zijn er suggesties gedaan om hier iets aan te veranderen, maar vooralsnog duidelijk zonder succes.
Agnes Kant van de SP deed het meest concrete voorstel. Zoals Marijnissen al eerder deed, heeft zij vorig jaar nog voorgesteld om, net als het geval bij het Koninklijk Huis in Engeland, de uitkeringen op zijn minst te bevriezen en de koninklijke leden gewoon belasting te laten betalen over hun inkomen. Dit heeft er toe geleid dat in ieder geval het aantal leden van het Koninklijk Huis waar de regering (financieel) verantwoordelijk voor is, wordt teruggedrongen. Daarover zou deze kabinetsperiode nog een beslissing worden genomen. Het wetsontwerp ligt echter nog altijd ter beoordeling bij de Raad van State. Naar het zich laat aanzien, heeft men hiermee niet zo’n haast.
