Angela Merkel had tot nog toe geen goed jaar. De bondskanselier leek zich steeds meer te onttrekken aan de actieve politiek. Haar ambtsperiode, de laatste, loopt pas af in volgend jaar september. Maar ze wekte de indruk dat ze al begonnen was haar bureau op te ruimen.
De politiek ging als het ware op de afstandsbediening. Haar partij, de conservatieve CDU, leed bij deelstaatverkiezingen nederlaag op nederlaag. Ze scheen er haar schouders over op te halen. De grote coalitie met de sociaaldemocratische SPD, al jaren in permanente neerwaartse beweging, modderde apathisch voort. Het beleid was niet eens zo slecht maar de kiezer kreeg er de handen niet voor op elkaar. Het tijdperk-Merkel dreigde te eindigen in algehele lamlendigheid.
Intussen viel moeilijk vol te houden dat er weinig aan de hand was. De extreem-rechtse populistische Alternative für Deutschland (AfD) is de grootste oppositiepartij in de Bondsdag. In sommige oostelijke deelstaten, de voormalige DDR, is de AfD de tweede partij geworden. In Duitsland is de paniek over een wederopstanding van het bruine gevaar dan nooit ver weg. En de beschuldigende vingers wezen steeds vaker richting Merkel. Ook, vooral, in de eigen partij.
Haar te gastvrije beleid tijdens de vluchtelingencrisis van vijf jaar geleden had traditioneel conservatieve CDU-kiezers in drommen naar de AfD gedreven. Dat beleid werd gezien als representatief voor de koersverandering die onder Merkel had plaatsgevonden. De CDU was volgens haar critici te veel naar het midden opgeschoven. Haar CDU dekte niet langer de rechterflank af, van oudsher een van haar belangrijkste functies in het Duitse krachtenveld, en had daarmee de deur opengezet voor de AfD.
Dat ook haar beoogde opvolgster, Annegret Kramp-Karrenbauer, onder de maat bleef en alweer politiek leider af is, versterkte het beeld dat Merkel haar touch had verloren. Ook de bondskanselier leek niet te ontkomen aan een ijzeren wet van de politiek. Na zo’n jaar of 10 zit een regeringsleider aan zijn vervaldatum. Al die jaren verantwoordelijkheid op het hoogste niveau eisen hun tol. Er treden slijtageverschijnselen op. De daadkracht neemt af. Dat kan ook niet anders. En Merkel heeft inmiddels 15 jaar op de teller.
De teneur van de afscheidsstukken kon je voorspellen. Merkel was een van de belangrijkste kanseliers in de naoorlogse geschiedenis geweest. Ze had Duitsland en de EU door een paar grote crises, van de euro- tot de vluchtelingencrisis, geloodst. Maar ze was te lang aangebleven. Als ze zoals gepland voor de verkiezingen van drie jaar geleden was teruggetreden, was ze met de lauwerkrans vertrokken. Nu zou het niet meer dan het plichtmatige afscheidsboeket worden.
Dat oordeel moet nu bijgesteld worden. Merkel is helemaal terug. Dankzij de coronacrisis.
Een crisis geeft een politicus de kans boven zich zelf uit te stijgen. Hij moet die kans dan wel grijpen. Of liever, door zijn persoonlijkheid in staat zijn die te grijpen. (We laten Trump, Johnson en co vandaag met rust, beloofd). Hij moet rust, competentie en vertrouwen uitstralen. De bevolking moet zien dat er bij alle onzekerheid, paniek en angst iemand is die het overzicht niet verliest en de regie in handen neemt.
Het aangewezen middel om dat te tonen en tegelijk draagvlak voor de onvermijdelijk harde maatregelen te creëren is de toespraak tot het volk. Tien dagen geleden hield Merkel de eerste echte tv-toespraak in haar carrière. Daarvoor had ze alleen de traditionele oud-en-nieuw boodschap gedaan. Dat zijn een paar woorden van het soort dat de koning ons tijdens de feestdagen voorzet. Dit keer stond er echt iets op het spel: het vertrouwen van de bevolking.
Net als Mark Rutte in zijn rede trof ze de juiste toon. Geen grote woorden, geen geforceerde bevlogenheid maar de kijkers overtuigen van de ernst van de crisis en de noodzaak van de maatregelen. Merkel houdt zich doorgaans verre van een persoonlijke noot. Dit keer was die er wel. Het was voor iemand met haar achtergrond, ze komt uit de voormalige DDR, moeilijk de bewegingsvrijheid van haar medeburgers te beperken. Maar dat onderstreepte hoe noodzakelijk die maatregel was.
Na de toespraak wisten de kijkers: ‘Mutti’ is terug. Het was de eretitel die ze verdiend had met haar optreden in die vorige crises en waarvan nu net als toen het geruststellende effect over de partijgrenzen heen reikt. ‘We mogen blij zijn dat we iemand als Merkel als kanselier hebben’, twitterde een parlementariër van de oppositionele Groenen.
Merkels CDU profiteerde meteen van haar nieuwe populariteit. In de polls stegen de christendemocraten van 32 naar 36 procent. Bij de AfD waren ze minder blij. De populisten leverden 4 procent in en zakten voor het eerst sinds jaren onder de 10 procent.
De crisis gaf de futloze ministersploeg ondertussen een ongekende energiestoot. Ze presenteerde in no time een noodprogramma dat qua omvang en inhoud veel lijkt op dat van Rutte-III. Niemand weet natuurlijk wanneer corona onder controle is, maar er is nu een strategie met het bijhorende pakket aan maatregelen.
Merkel zit sinds een week in quarantaine. Ze is niet ziek maar een arts die haar kort tevoren had behandeld bleek corona-positief. Ongetwijfeld tot geruststelling van de bevolking blijft de leiding in haar handen.
https://frontbencher.nl/muttis-comeback/
Wij vragen jou om ons te steunen Overweeg alstublieft om ons te steunen als donateur of ondersteunend lid, ook wij hebben onze inkomsten zien dalen in deze heftige tijden daarom, KLIK HIER voor IBAN of via PayPal hieronder!, hartelijke dank en veel leesplezier.
Steun SDB via PayPal veilig en simpel.