Lege straten, geile mannen: vrouwen worden massaal lastiggevallen tijdens de lockdown

Sint-Gillis Voorplein: een plek waar onbezonnen gezelligheid prevaleert en terrasjesvolk het gros van de meute uitmaakt. Hier flaneren trots de eerste blote benen van het jaar. Enkel nadat de laatste metro is uitgereden, verkilt het plein. Of toch, onder normale omstandigheden.

April 2020, Sint-Gillis Voorplein – overdag. Deze reporter moet 4 keer het plein oversteken en elke keer wordt er harder geblaft en gehuild als een hond, vanuit een groepje schijnbaar dronken mannen – met zo’n vijftal maken ze amok. De vierde keer geef ik luid te kennen dat het genoeg is geweest. “Hé, mopje hoor mevrouw. U heeft zeker geen humor!”, roept de man in kwestie. “Ik heb wel vijf kinderen, wat denk je van mij?” Ik ben beschaamd tegenover de twee fietsende jongens naast mij – we zijn de enigen op het plein.

De gevallen van seksuele intimidatie in de Brusselse straten lijken sinds de ‘zachte’ lockdown de pan uit te swingen. Bij de politie hoort of ziet men de klachten niet stijgen – seksuele intimidatie wordt traditioneel weinig gemeld bij de ordediensten. Toch loopt het op sociale media over van de meldingen van grensoverschrijdend gedrag. Ook op de website van Het Laatste Nieuws verscheen al een filmpje van een Brusselse studente dat zich ergerde aan de vele ‘catcalling’ op straat, het fenomeen waarbij vrouwen door mannen worden nageroepen en -gefloten.

Hier en daar suggereren vrouwen en meisjes een gebrek aan daadkracht van de Brusselse politie omtrent seksuele intimidatie. Naar aanleiding van het geval van de Brusselse studente, startte de Brusselse politie al een onderzoek. “Als wij met onze wagens aankomen, dan kunnen we meestal al niets meer vaststellen”, zegt Ilse Van de Keere van politiezone Brussel Hoofdstad-Elsene. “We kunnen enkel andere slachtoffers uitnodigen om ons online aangifteformulier in te vullen. Jammer genoeg leeft dit vooral op sociale media, maar worden we zelden ingelicht.”

Als een rode lap op een stalen ros

Zangeres en AB-medewerkster Anysa Grammenoudis deelde haar eigen ervaringen op de Facebookgroep ‘Durf te Vragen’ Brussel: “Merken jullie ook op dat de spanning die er hing als je ‘s nachts ging wandelen vóór de crisis er nu ook tijdens de dag hangt?”, postte ze. De reacties van vrouwen, maar ook mannen die het probleem erkennen, blijven binnenstromen.

“Er zijn jongens die in mijn (super mottige) fietsoutfit “sexy” naar mij roepen”, reageert een collega. “Mocht seksuele frustratie in energie omgezet kunnen worden we zouden niets betalen voor onze elektriciteit de komende twee jaar.”

“Mijn vijftienjarige dochter krijgt vaak de volle laag tijdens haar fietstochtjes”, reageert Heleen, een Brusselse mama. “Automobilisten roepen geregeld naar mij terwijl ik rondfiets”, zegt de Elsense Emma dan weer. Blijkbaar is de fiets de nieuwe mini-rok geworden. Ook schrijfster Lize Spit mengde zich in de discussie. “Sinds de lockdown is catcalling in Brussel inderdaad gevoelig verergerd. Overal vervelende, geile macho’s. Je zou na een wandeling niet enkel je handen willen wassen, maar je hele lichaam, van kop tot teen, al die vieze blikken en al dat gefluister er vanaf spoelen”, zegt ze.

“Waar ik woon, in de buurt van Lemonier en Brussel-Zuid, heb ik er altijd wel last van”, zegt Grammenoudis. “Maar nu valt het gewoon op: er loopt nauwelijks volk op straat en alleen de weirdo’s lijken over te blijven. Ik wou met mijn oproep vooral eens polsen of ik niets aan het overdramatiseren was. Bleek van niet”, lacht ze.

Niets dan zoogdieren

Maar hoe komt het dat de klachten net nu verergeren? Zijn mensen gevoeliger in deze periode, of verhit de lente de gemoederen van eenzame mannen? Permitteert men zich meer, nu de sociale controle wegvalt?

“In al die theorieën schuilt waarheid”, duidt sociaal psycholoog Frank Van Overwalle. “Door de eenzaamheid zullen wat zenuwen hier en daar wat meer gespannen staan. En het is inderdaad lente, dus ik kan me voorstellen dat de hormonen hierin ook een rol spelen. Langs de ene kant is er minder sociale controle, maar er is nu ook net meer politie op straat. Catcalling is zo’n oud fenomeen, en daarin zijn mensen niet anders dan dieren. Het enige verschil is dat onze soort eigenlijk bijna het hele jaar door baltsgedrag tentoonspreidt”, zegt Van Overwalle. “Biologisch gezien wordt het gebruikt om de vrouwelijke soortgenoten aan te trekken. In onze cultuur is dat uiteraard not done, omdat we gendergelijkheid nastreven.”

“De Brusselse straten zijn momenteel ‘van de mannen'”, reageert de Brusselse politica Celia Groothedde (Groen), die al eerder melding maakte van het probleem bij de politie. Ook parlementslid Hilde Sabbe van one.brussels-SP.A legde het probleem enkele weken terug al voor in de parlementaire commissie. “Maar in die eerste weken van paniek was daar natuurlijk nog geen oor naar”, zegt ze. “Misschien is de tijd nu wel rijp om de discussie te openen.”