Kan Europa zonder mondkapjes, de anderhalve meter afstand en het thuiswerken?

Kan Europa zonder mondkapjes, de anderhalve meter afstand en het thuiswerken? In de loop van de zomer schafte het ene na het andere land ze af. Leve de vaccins, weg met de meest beperkende maatregelen. Maar de winter is nog niet begonnen en de twijfel slaat al toe.

Het optimisme was een maand geleden nog groot, toen Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, hoog opgaf over de hoge vaccinatiegraad in Europa. Na een begin met horten en stoten riep ze de vaccinatiecampagne uit tot een groot succes. Ruim 70 procent van alle volwassen Europeanen was ingeënt, sommige landen hadden de hoogste vaccinatiegraden ter wereld. „We zijn de enige regio ter wereld die dit heeft bereikt”, jubelde Von der Leyen.

Een maand later worstelen landen door heel Europa met een nieuwe besmettingsgolf. In Roemenië werden niet eerder zoveel coronadoden geregistreerd als afgelopen dagen, Letland kondigde afgelopen week een nieuwe lockdown aan, vliegtuigen uit het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Nederland worden geweerd door Marokko vanwege de coronasituatie.

Zware winter

De problemen van de landen lopen uiteen. In Roemenië is de vaccinatiegraad laag: ongeveer een derde van de volwassenen is gevaccineerd. Letland heeft een hogere vaccinatiegraad, zo’n 60 procent, maar met name onder de Russische minderheid in het land is de bereidheid tot vaccineren lager. In West-Europa behoort de vaccinatiegraad tot de hoogste in de wereld, maar er zijn vaak nog te veel onbeschermde mensen om de druk op de zorg beperkt te houden. De Britse premier Boris Johnson waarschuwde afgelopen week voor een „zware winter”. De Belgische minister Frank Vandenbroucke van Volksgezondheid riep op tv de bevolking op om zich „schrap te zetten” voor een nieuwe golf. In Duitsland waarschuwen artsen dat deze winter de IC’s in de problemen kunnen komen door een tekort aan zorgpersoneel.

Het zijn berichten die lijken te komen uit het najaar van 2020, toen er nog geen werkend vaccin was. Er is wel wat veranderd, met name in de landen met een hoge vaccinatiegraad: de sterfte is daar doorgaans nog hoog in vergelijking met de situatie van voor corona, maar onvergelijkbaar met eerdere golven. Ook rekent in die landen niemand op zoveel ziekenhuisopnames als in de vorige winter. De druk op de ziekenhuizen is desalniettemin hoog, door overwerkt personeel en uitgestelde operaties die moeten worden ingehaald. Er zijn bovendien veel minder maatregelen dan een jaar geleden, hoewel dat vaak gecombineerd wordt met een coronapas.Die herwonnen vrijheden worden lastiger dan vorig jaar weer ingeleverd; de lockdown in Letland, inclusief avondklok vanaf 20 uur, is een uitzondering. In Roemenië, waar het coronavirus dus nog niet eerder zo hard toesloeg als nu, wordt vanaf maandag een coronapas en mondkapjesplicht ingevoerd. Maar het sluiten van scholen of het invoeren van een avondklok, zoals vorige winter, is in Roemenië niet aan de orde.

Zeer scherpe stijging in België

In België zei minister Vandenbroucke dat hij in de komende weken „een zeer scherpe stijging” van besmettingen en ziekenhuisopnames verwacht – maar aanleiding om maatregelen te nemen is dat nog niet. Hij roept mensen op hun „verstand te gebruiken” en „waakzaam” te zijn, door bijvoorbeeld mondkapjes te dragen in openbare binnenruimtes. In Vlaanderen is de mondkapjesplicht afgeschaft, een verplichting komt er vooralsnog niet opnieuw. In Duitsland wil de minister van Gezondheid Jens Spahn de noodtoestand begin november beëindigen, wat het moeilijker maakt om nationale maatregelen te nemen. In het VK ligt een ‘plan B’ klaar waarin de mondkapjesplicht en het thuiswerkadvies opnieuw wordt ingevoerd. Dat plan ligt klaar voor als de gezondheidszorg in de problemen komt. Dokters waarschuwen dat dat in het VK nu al dreigt, maar volgens premier Johnson is er nog geen sprake van.

In Nederland werd er tot nu toe vooral over versoepelen gesproken. In een eerder gepresenteerd plan staat dat er ingegrepen wordt als het weekgemiddelde van het aantal ziekenhuisopnames boven de honderd per dag komt. Dan kan bijvoorbeeld de anderhalve meter weer worden ingevoerd. Het gemiddelde ligt op 75, maar stijgt de afgelopen dagen snel. Vrijdag werden voor het eerst sinds mei meer dan honderd personen opgenomen. Het kabinet neemt in de eerste week van november een besluit, maar als het aantal opnames te snel oploopt kan er eerder worden ingegrepen, stelt een woordvoerder.

SDB is al meer dan 10 jaar vrij, eerlijk en onafhankelijk. Geen miljardair bezit ons, geen adverteerders controleren ons. Wij zijn een door lezers ondersteunde non-profitorganisatie. In tegenstelling tot veel andere publicaties, houden we onze inhoud gratis voor lezers, ongeacht waar ze wonen of het zich kunnen veroorloven om te betalen.

We hebben geen paywalls en alles blijft gratis zonder censuur. In het post-truth-tijdperk van nepnieuws, echokamers en filterbubbels publiceren we meerdere perspectieven van over de hele wereld.

Iedereen kan bij ons publiceren, maar iedereen doorloopt een rigoureus redactioneel proces. U krijgt dus op feiten gecontroleerde, goed gemotiveerde inhoud in plaats van ruis.

Dit is niet goedkoop. Servers, redacteuren fees en web ontwikkelaars kosten geld. Overweeg alstublieft om ons te steunen als donateur of ondersteunend lid, ook wij hebben onze inkomsten zien dalen in deze heftige tijden daarom, KLIK HIER voor IBAN of via PayPal hieronder!, hartelijke dank en veel leesplezier.

Steun SDB via PayPal veilig en simpel.