Is een ‘lijsttrekkersdebat’ binnen een partij een goed idee?
Bij het CDA zijn er nu drie kandidaten nadat één Brabander, die prematuur zijn vinger opstak, zich kansloos terugtrok. Er zijn parlementariërs die menen dat elk ‘kamerlid’ de ambitie hoort te hebben om de partij te leiden. Persoonlijk zie ik niet hoe een partij met louter ‘would-be’ leiders ooit toekomt aan het uitvoeren van een programma, zoals voorgelegd aan de kiezer.
Hoewel ik begrijp dat het na verkiezingen nodig kan zijn een coalitie te vormen, waardoor de ‘eigen’ punten van een partij verwateren, wijst dat in een andere richting dan het doorvoeren van méér ‘democratie’ binnen een partij, als u het mij vraagt. Het bestaan van ‘fracties’ binnen een partij, die niet zelden op voet van oorlog met elkaar leven, wat regelmatig tot ‘splitsingen’ leidt, is geen bewijs van een gezonde ‘democratie’, maar van een ernstige ziekte.
Verkiezingsprogramma’s beloven teveel, en zijn op tal van punten doelbewust onduidelijk, in die zin dat de ronkende teksten tot de verbeelding spreken, maar meer suggereren dan voorstellen. Het is zelden of nooit een helder ‘Plan van Aanpak’. Gooi er nog een sausje van persoonlijke voorkeuren van potentiële ‘lijsttrekkers’ overheen, en je weet niet meer waar die partij nou eigenlijk voor staat. En waar er daarnaast ‘fracties’ zijn die strijden om de macht binnen een partij, rest er niet veel meer dan een vermakelijk kijkspel. Een ‘Reality Soap’ die bakken met geld kost. Onmachtig om coherent beleid te formuleren.
Het gevolg van zo’n ‘poppenkast’ is dat de kiezers zich er van afkeren. Het interessante is dat binnen de diverse partijen het idee leeft dat de burger méér inspraak wil hebben, maar de burger heeft daar helemaal geen tijd voor. Het gevolg is derhalve dat partijen worden uitgeleverd aan activisten die, doorgaans met een subsidie-achtergrond of ‘overheidsbaan’, de hele politiek op sleeptouw nemen, waardoor de wérkende burger er niet meer aan te pas komt.
Het wordt helemaal dramatisch als de ‘Volksvertegenwoordigers’, na te zijn verkozen, dicht bij de ‘actualiteit’ blijven, en zich verliezen in ‘micro-management’, en achter hun eigen staart aan rennen om het ‘contact met de kiezer’ niet kwijt te raken. Aangemoedigd door een weelde aan bureaus die ‘peilingen’ uitvoeren, wat blijkbaar een nogal lucratieve handel is, want daar zijn er nogal wat van. Een partij als D66 geloofde ooit heilig in tal van ‘moderniseringen’ en ‘méér democratie’, maar is daar van teruggekomen na de afgang rondom het ‘referendum’ waar ze zo’n warm pleitbezorger van waren. Overal waar politici om het hardst roepen dat ‘méér democratie’ het antwoord is, begrijp ik dat nu als een poging om zieltjes te winnen die denken invloed te hebben, omdat de ‘partijleiding’ immers het toonbeeld is van ‘democratie’.
De leden van partijen die met ‘democratie’ lopen te leuren als de ‘oplossing’, zijn in meerderheid gemesmeriseerd door dat woord, waarvan ze de betekenis en uitwerking niet doorgronden, ook al denken ze van wel. In discussies blijven ze niet dicht bij hun eigen persoonlijke standpunt, want dat hebben ze zelden. Ze zijn gecharmeerd van een standpunt dat is voorgekauwd als de uitkomst van een ‘democratische’ ontwikkeling. Als je ze op dat standpunt aanvalt, komen ze niet met feiten en argumenten, maar met ‘gangbare meningen’. Als je de gedachte ontwikkelt dat een ‘Lockdown’ en ‘uitstampen’ van een levensgevaarlijk virus de beste optie is, om zoveel mogelijk levens te redden, én de schade aan de economie tot het minimum terug te dringen, dan vegen ze dat direct, zonder enige discussie, van tafel. Want ‘dat kan dus niet bij ons’, want we hebben een ‘open economie’. Ik begrijp wel wat ze daarmee bedoelen, maar als het alternatief is dat je met een andere benadering géén economie meer hebt, en stapels doden, is dat dan een aanvaardbare prijs?
Als ‘democratie’ betekent dat kandidaat ‘lijsttrekkers’ zich moeten zien te ‘profileren’, maar niet op hun ‘dossierkennis’ en ‘leiderschapskwaliteiten’, maar op verschillen die de ‘inhoud’ raken, of slechts betrekking hebben op de ‘uiterlijke schijn’, in de geest van ‘positieve discriminatie’ waarbij individuele kwaliteiten naar de achtergrond worden gedrongen, om plaats te maken voor ‘beeldvorming’, dan is een partij knap ongezond bezig in mijn beleving. Opportunistische allianties die nergens op zijn gebaseerd, behalve macht, in de vorm van ‘zetels’, zijn evenmin een opsteker.
Het andere uiterste zijn de ’single issue’ partijen, met een populist waar de hele partij achteraan sjokt in blinde aanbidding, in de hoop dat dat ene pijnpunt zal worden ‘opgelost’ als de partij ‘aan de macht’ komt. En dat de toekomst van het land daarmee is veiliggesteld.
Het klinkt geweldig suf, maar ik heb grote behoefte aan een ingetogen partij met een bescheiden, zakelijk, uitvoerbaar programma, en een ’team’ dat beschikbaar is als volksvertegenwoordigers die beloven dáár de schouders onder te zullen zetten, en niet meer ‘af te bijten’ dan ze kunnen ‘kauwen’. Wars van de waan-van-de-dag, en mét een ‘grote schoonmaak’ op het gebied van de wet- en regelgeving, zodat iedereen weer weet waar hij of zij aan toe is, en we weer kunnen zeggen dat elke burger geacht wordt de wet te kennen, zonder een advocaat als souffleur, en een boekenkast vol boeken en publicaties als noodzakelijk naslagwerk, omdat zelfs de advocaat de wet niet kent zonder die referentie onder handbereik. Een ‘saaie’, volstrekt integere bestuurderspartij, waarvoor elk mensenleven telt, en het op gang houden van de economie een topprioriteit is, zonder daarvoor de geldpers roodgloeiend aan te laten lopen. En niet ‘Popi Jopi’ als lijsttrekker, maar een ‘doener’ die zijn of haar dossiers op orde heeft, en weet hoe je leiding geeft aan een ‘team’ met één duidelijk doel: De welvaart en het welzijn van alle Nederlanders naar het hoogst haalbare plan brengen, zonder frutsels en franje, en zonder ‘lettersoep’ aan ’NGO’s’ die zijn of haar luisterend oor hebben.