ING, ABN-Amro, Rabo, Nedelandse bank het maakt niet uit bedrog is hun kernactiviteit
Miljardenboetes – en op de financiële geen enkele onthutsende reactie, maar schouders ophalen en verder lachen. De banken rekenen erop. Het enige wat telt zijn de resterende nettowinsten.
Het maakt nu deel uit van het alledaagse leven: banken moeten (soms) boetes betalen, en àls dat gebeurt dan loopt het ook in de papieren. Boetes voor oplichting, witwaspraktijken, sjoemelen: soms een paar miljoen, soms een paar honderd miljoen, soms een miljard. Of meer.
We kunnen ons nog de recordboete van Credit Suisse van twee jaar geleden herinneren – en records zijn, in sport of waar dan ook, toch een titel waard. Deze keer luidde in sommige mainstream media de headline: “Credit Suisse moet de VS een giga-boete betalen. 5,3 miljard dollar”. De financiële wereld haalde er destijds de schouders voor op.
U kent de bank wel: Credit Suisse, de Zwitserse grootbank die in september vorig jaar nog in het nieuws kwam vanwege witwaspraktijken (maar er zelfs zonder een boete van af kwam nadat de Zwitserse bank had toegezegd aanzienlijke verbeteringen door te voeren bij de naleving van anti-witwasregels).
Na de financiële crisis van 2008 beloofden de grootbanken schoon schip te zullen maken: weinigen hadden daarbij gedacht dat de bankiers dat schoonmaken zouden gaan doen met witwasmiddelen. En denk niet dat alleen buitenlandse banken zich hieraan hebben schuldig gemaakt: ook onze eigen ABN AMRO, Rabobank en ING zagen er een fraai winstmodel in (bij ING nu, later, echter zonder grote bonussen). Ja, Nederland komt regelmatig in het nieuws vanwege het feit zien dat het op vele terreinen een transitoland is.
Een soortgelijke zaak zien we nu in de VS, waar de grootbank Goldman Sachs, wiens voormalige personeelslid Mario Draghi zich bij de ECB bezondigd aan criminele (dat wil zeggen: onwettige) activiteiten, betrokken is bij een corruptieschandaal ter grootte van een miljard dollar in Maleisië. Mogelijk dat dit keer de enorme daling van de koers van Goldman Sachs-aandelen te wijten is aan dit schandaal. Als Goldman aan Maleisië een bedrag van $ 7,5 miljard betaald – inderdaad, een nieuw record – dan is het land bereid deze beerput te dempen.
Net als in het geval van Credit Suisse proberen de topbankiers van Goldman Sachs de verantwoordelijkheid voor de rip-offs af te schuiven: “De sinds kort in functie zijnde banktopman David Solomon verontschuldigde zich deze week bij de aankondiging van de kwartaalcijfers in New York met een paar vlotte zinnen over de fraude in Maleisië, over de rol van een aantal van Goldman’s medewerkers in het corruptieschandaal. Zijn bank, echter, draagt geen enkele verantwoordelijkheid voor het schandaal, beweerde Salomon.
Het zijn – zoals gebruikelijk – de mensen (mensen die miljoenen bonussen verdienden voor de miljardenwinst van de bank) maar het is beslist niet de schuld van “de bank”. Deze publieke boetedoening werpt ook een licht op hemzelf, de huidige ceo van Goldman Sachs, David M. Solomon. In de industrie is hij vooral bekend geworden vanwege “junk bonds”.
Banken en bussen schijnen onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vooral sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2007/08 lijkt nauwelijks een maand voorbij te gaan, zonder dat een grote bank een flinke boete of andere gedwongen betaling krijgt. Zelfs miljardeboetesn zijn “gewoon” geworden. Het nieuws wordt door de financiële markten zonder schokken geabsorbeerd. Zoals de Amerikanen het zo plastisch uitdrukken: “Nobody gives a shit”.
Bijgewerkt tot op heden zal het totaalbedrag aan boetes voor grote banken sinds het begin van de financiële crisis naar verwachting uitkomen op $250 – $300 miljard. Maar zelfs dat bedrag verliest een deel van zijn schokkende kracht in vergelijking met de inkomsten in de financiële sector: volgens de website van de bedrijfstak Deposits.orghadden dertig van ‘s werelds grootste banken buiten China in 2014 een totale winst vóór belasting van ongeveer $ 325 miljard – wat overeenkomt met een nettowinst van ongeveer $ 250 miljard. Dus de som van de straffen sinds 2008 heeft misschien iets meer dan een winst voor het jaar van de grootbanken weggevaagd – en in die vijf jaar dat we verder zijn, zijn de winsten (en de bonussen) alleen maar weer groter geworden.
We zijn dus zo’n tien jaar verder sinds de financiële en economische crisis van 2008/09, en als in die periode een jaarwinst weggevreten wordt ter grootte van één jaar, dan is dat niet veel, en het is misschien een reden om weg te kijken…. omdat misschien bedrog deel uitmaakt van het businessmodel van de banken?
Wereldwijd georiënteerde bedrijven willen vertegenwoordigd zijn in de grote Amerikaanse markt en in het financiële centrum en accepteren dus de lasten van het juridische systeem en de strijdlustige autoriteiten – ze boeken het in als onderdeel van de bedrijfskosten, zonder meteen te denken aan of iets wel oirbaar is of door de beugel kan.
Zo simpel is het. Het zijn niet de banken die bedriegen waarvoor betaald moet worden. Het zijn de “strijdlustige autoriteiten” en de “barrières van het rechtssysteem” die tot boetes leiden. Daarom zit geen van de bankmanagers in de gevangenis. Integendeel: ze innen miljoenen aan salaris en in de vorm van bonussen, voor “succesvol zakendoen”.