Dit wordt een sombere beschouwing. Misschien komt het door een jaar leven in beperkingen vanwege Covid 19. Het kan ook zijn dat ik gewoon met mijn 71 jaar een beetje oud en der dagen zat begin te raken. Maar in ieder geval heeft mijn somberheid te maken met het overlijden bij het begin van dit nieuwe jaar van een vriend en kameraad. De broer van de moeder van mijn kinderen. Onverwachts en net 79. Peter Osendarp. Ex-priester. Een christen-socialist. Toegenegen naar de bevrijdingstheologie én het marxisme. Dus nota bene met twéé inspiratiebronnen voor zijn inzet voor een betere wereld. Belezen, betrokken en actief. Arbeidspastor, activist voor een vrij Chili, helper bij de voedselbank. Ik mis hem al als mens en als medestrijder.
Zijn dood confronteert ook met het besef dat er van ‘zijn soort’ veel te weinig zijn. Het staat er niet best voor met de mensheid. Een recent rapport geeft aan dat de verschillen tussen arm en rijk weer drastisch toenemen. Wetenschappers noemen de klimaatcrisis een Corona in het Kwadraat. In de wedloop tussen socialisme en barbarij (Rosa Luxemburg) staat de barbarij op een dikke voorsprong. Met eigen ogen zag ik de plasticsoep in de haven van Djakarta, maar óók in een afgelegen bergmeer in Mexico. Hoe ruimen we dat ooit op? In plaats daarvan komt er elke dag juist meer bij! Het kan zomaar zo zijn dat de kinderen van onze kleinkinderen het einde van de wereld gaan meemaken. Als tenminste de mensen niet wijzer worden. En daar wringt de schoen.
Vijfenveertig jaar geleden werd ik lid van een club die ‘zelforganisatie’ heel hoog in het vaandel had staan. De Vierde Internationale. Verandering en vooral verbetering moest komen ‘van onderop’. En daar zijn best wel aardig wat successen mee geboekt. Maar is het genoeg? Is er voldoende bewustzijn van de noodzaak van verdere verandering en bereidheid om daarvoor in beweging te komen? Miljoenen mogelijke medestanders zijn nog of alweer onverschillig. Miljoenen mogelijke medestanders geloven dat God, Trump, Poetin, Modi, Bolsonaro, Xi Jinping, Orban ze wel zal redden. Of Rutte. En dat zal niet gebeuren. Andere belangen. Onwil dus. Of onmacht in het geval van god.
Onmacht bespeur ik ook steeds meer in eigen rijen. Symboolpolitiek, identiteitsdenken, politieke correctheid, cancelculture vergiftigen de sfeer, voeren tot onderlinge verkettering en staan in de weg van bredere coalities. Links zou de kampioen van de rede, vrijheid en solidariteit moeten zijn. Daar lijkt het soms niet op. Zo jaag je zelfs bondgenoten in de armen van de liberalen en nog erger rechts.
Zijn er dan geen lichtpuntjes? Hmmm. Misschien is de opkomst van Lieke Marsman als Dichter des Vaderlands een gunstig teken. Dichteres van en voor het volk. Misschien doet Kamala Harris, binnenkort waarschijnlijk president van Amerika, goeie dingen. Ik vrees gezien haar carrière van niet. Wellicht staat Greta Thunberg weer op om miljoenen te inspireren in de klimaatstrijd. Dat zou kunnen, want gelukkig zijn er genoeg mensen die zich best willen inzetten voor een betere wereld. Hoewel. Genoeg?
Rob Lubbersen
